وصیت نامه عادی چیست؟ تنفیذ و اعتبار آن در قانون

وصیت نامه عادی

وصیت نامه به سندی گفته می شود که افراد پیش از مرگ خود تنظیم می کنند و در آن در خصوص اموال خود و نحوه تقسیم آن بین وراث تصمیم می گیرند. همچنین افراد می توانند هر حقی که بر گردنشان باشد یا خواسته ای که بعد از مرگ داشته باشند را در وصیت نامه خود قید کنند. براساس قانون، وصیت نامه فرد فقط برای یک سوم از اموال او اعمال می شود و مابقی آن به تنفیذ تمام وراث نیاز دارد. 

وصیت نامه انواع مختلفی دارد که هر کدام از آن ها از اعتبار و شرایط خاص خود برخوردارند. یکی از انواع وصیت نامه، وصیت نامه عادی نام دارد که توسط خود شخص نوشته شده و به آن وصیت نامه خود نوشت هم گفته می شود. در این مطلب تصمیم داریم در خصوص این نوع وصیت نامه و شرایط اجرای آن با شما صحبت کنیم. همراه ما باشید!

آشنایی کلی با وصیت نامه عادی

همانطور که در ابتدای مطلب هم گفتیم، وصیت نامه سندی است که به فرد امکان می دهد قبل از مرگ، در خصوص نحوه تقسیم اموال خود تصمیم بگیرد. در واقع وصیت کردن حق هر کسی است و همه افراد می توانند حداقل در یک وصیت نامه دست نویس، خواسته های خود بعد از مرگ را عنوان کنند. 

وصیت نامه انواع مختلفی دارد که از آن جمله می توان به وصیت نامه رسمی و محضری، وصیت نامه سری و وصیت نامه عادی یا دست نوشت اشاره کرد. هر کدام از این انواع، شرایط خاصی دارند و در صورتی که این شرایط برای آن ها رعایت شده باشد، از اعتبار قانونی برخوردار خواهند بود.

وصیت نامه عادی هم از این قاعده مستثنی نیست و در صورتی که شرایط و قواعد آن رعایت نشده باشد، قابل اجرا نخواهد بود. 

براساس ماده 278 قانون امور حسبی، وصیت نامه عادی تنها در صورتی دارای اعتبار قانونی است که:

اولاً توسط خود موصی و با دست خط خود او نوشته شده باشد و امضای او هم پای وصیت نامه وجود داشته باشد. ثانیاً، تاریخ دقیق روز و ماه و سال در آن ذکر شده باشد. 

با توجه به این قانون می توان گفت وصیت نامه عادی به وصیت نامه ای گفته می شود که خود موصی آن را بنویسد، امضا کند و تاریخ تنظیم آن را هم ثبت نماید. 

شرایط و قواعد وصیت نامه عادی

همانطور که در بخش قبلی هم گفتیم، وصیت نامه عادی تنها در صورتی از اعتبار برخوردار می شود که تمام شرایط و قواعد لازم در آن به کار رفته باشد. منظور از شرایط و قواعد لازم برای این نوع وصیت نامه، موارد زیر است: 

• وصیت نامه حتماً باید توسط خود موصی نگارش شده باشد. 
• تاریخ تنظیم وصیت نامه اعم از ذکر دقیق روز، ماه و سال در آن نوشته شده باشد. 
• موصی زیر وصیت نامه را امضا کرده باشد. 
• موصی در زمان تنظیم وصیت نامه در سلامت کامل عقلی و روحی بوده و به بلوغ کامل رسیده باشد. 
• موصی با میل و خواست خود نسبت به تنظیم وصیت نامه اقدام کرده باشد. چنانچه ثابت شود در تنظیم وصیت نامه هرگونه اجبار و اکراهی دخیل بوده، این وصیت نامه فاقد اعتبار خواهد بود. 
• وصیت و خواسته های موصی از مشروعیت قانونی برخوردار بوده و جایز و حلال باشد. 
• وصیت و خواسته های موصی مربوط به اموال و املاک خود وصیت کننده بوده باشد. 
• مواردی که موصی در وصیت نامه خود به وراث بخشیده جزو اموال موقوفه نباشند. 

میزان ارزش و اعتبار وصیت نامه عادی

از آن جایی که وصیت نامه عادی توسط خود فرد و بدون حضور در دفاتر رسمی تنظیم می شود، برخی از افراد تصور می کنند که این وصیت نامه ارزش و اعتبار چندانی ندارد. در حالی که اگر وصیت نامه طبق شرایط بخش قبلی تنظیم شده باشد، از نظر قانونی به رسمیت شناخته می شود و وراث می توانند به آن استناد کنند. 

طبق ماده 294 قانون امور حسبی، بعد از مرگ فرد، هر کسی که وصیت نامه ای از او نزد خود دارد باید ظرف مدت سه ماه به دادگاه تحویل دهد. در غیر اینصورت وصیت نامه متوفی اعتبار و ارزش خود را از دست خواهد داد. 

وصیت نامه عادی که در آن شرایط قانونی و قواعد لازم اجرا شده، در دادگاه ها و مراجع قانونی دارای ارزش و اعتبار کافی خواهد بود و آثاری را برای وراث به دنبال خواهد داشت. برای مثال وراث نسبت به آن چه وصیت کننده از آن ها خواسته، مثل عهدی که بر گردنش بوده مسئول خواهند بود. 

تنفیذ وصیت نامه

در مورد وصیت نامه عادی، وصیت کننده فقط حق تصمیم گیری در مورد یک سوم اموال خودش را دارد. یعنی وصیت او برای یک سوم اموالش قابل اجراست. در مورد دو سوم دیگر از اموال، اجرای وصیت نامه مستلزم تایید و تنفیذ وراث خواهد بود.

طبق ماده 843 قانون مدنی، وصیت متوفی فقط در مورد یک سوم اموال او نافذ بوده و نفوذ مازاد بر این میزان به اجازه و تایید وراث نیاز دارد. 

شرط تنفیذ توسط وراث تنها زمانی نیاز است که موصی در مورد تمام اموال خودش تصمیم گرفته باشد. چنانچه متوفی در وصیت نامه عادی فقط در مورد یک سوم از اموال خودش وصیت کرده باشد، نیازی به تنفیذ وصیت نامه توسط وراث نخواهد بود.  

با توجه به این توضیحات، موصی نمی تواند وراث خود را از تمام ارث و دارایی هایی که به جا می گذارد محروم کند. بلکه فقط می تواند یک سوم از اموال خود را از همه یا تعدادی از وراث دریغ کرده، به شخص خاصی بخشیده یا هر کار دیگری با آن انجام دهد. 

دعاوی مربوط به تنفیذ وصیت نامه

همانطور که متوجه شدید، وصیت های متوفی در مورد دو سوم از اموالش تنها در صورتی قابل اجرا است که وراث آن را تنفیذ و تایید کرده باشند. اما یکی از مهم ترین سوالاتی که برای خیلی از افراد پیش می آید این است که اگر برخی از ورثه نسبت به تنفیذ وصیت نامه اقدام کرده و برخی دیگر از این کار اجتناب کنند، اجرای وصیت نامه به چه صورت خواهد بود. 

در پاسخ به این سوال باید گفت که اگر برخی از ورثه با تنفیذ وصیت نامه موافق باشند، انتقال مالکیت و دارایی ها فقط از سهم آن ها صورت می گیرد و سهم الارث سایر افرادی که با تنفیذ وصیت نامه موافقت نکرده بودند بدون در نظر گرفتن وصیت های متوفی به آن ها داده می شود. 

جمع بندی

در این مطلب سعی کردیم شما را با وصیت نامه عادی آشنا کرده و اطلاعاتی کلی در مورد شرایط این وصیت نامه به شما ارائه دهیم. همانطور که متوجه شدید، این وصیت نامه در صورت رعایت قواعد خاص از اعتبار و ارزش قانونی برخوردار بوده و آثاری را برای وراث به جا خواهد گذاشت. 

امیدواریم که این مطالب برایتان مفید واقع شده باشند!

چنانچه نیاز به مشاوره متنی در این زمینه دارید میتوانید به سایت مشاوره حقوقی آنلاین وکیلوند مراجعه نمایید.