تمام مراحل شکایت از پزشک | شرایط شکایت از پزشک | وکیل برای شکایت

شکایت از پزشک

تمام مشاغلی که در پیرامون ما وجود دارد، وظایف و مسئولیت‌هایی دارند و هرکسی که وارد این مشاغل می‌شود باید به این وظایف عمل کرده و مسئولیت‌ها را بر عهده بگیرد. اما در این میان برخی از مشاغل هستند که مسئولیت‌های خطیر و حساسی ندارند و کسی که در آن شغل مشغول به کار است، وظایفی حیاتی و سرنوشت‌ساز ندارد. در مقابل برخی دیگر از مشاغل هستند که حساسیت‌های زیادی داشته و در برخی از شرایط با جان آدمی در ارتباط است مثل شغل پزشکی.

طبابت و پزشکی یکی از مشاغلی است که مسئولیت سنگینی را برای شخص طبیب یا پزشک به دنبال دارد و بسیار دیده شده است که بسیاری از پزشکان به دلیل خطایی که انجام داده‌اند چه سهوی و چه عمدی، دچار درگیری‌های قضایی شده‌اند. در حقیقت گاهی ممکن است پزشکان یه اشتباه سهوی و کوچک انجام دهند، اما صدمات بزرگ و جبران ناپذیری را به وجود آورند و همین موضوع باعث شود بیمار اقدام به شکایت از پزشک بکند.

شکایت کردن از پزشک یکی از راه‌هایی است که باعث می‌شود خسارت بیمار آسیب دیده جبران شود. زیرا حسب مورد ممکن است به نسبت کاری که انجام داده به مجازات‌های مختلفی محکوم شود تا بتواند خسارت وارد شده به بیمار را جبران نماید. البته رایج‌ترین راه جبران خسارت نیز، جریمه نقدی است. در ادامه این مطلب درباره انواع خطاهای پزشکی، مراجع صالح برای شکایت کردن از پزشک و مراحل آن صحبت کنیم. پس مطالعه این مطلب را از دست ندهید.  

انواع خطاهای پزشکی

خطاها یا قصور پزشکی که ممکن است از پزشک سر بزند به چهار دسته تقسیم می‌شود. این 4 دسته از قرار زیر است:

1- بی‌مبالاتی

زمانی که یک پزشک مرتکب بی‌مبالاتی می‌شود درواقع به این معناست که باید مطابق با وظایف خود عملی را انجام می‌داده ولی از انجام آن غفلت کرده است. به عنوان مثال در زمان تجویز دارو، شرح حال بیمار را نگرفته که نسبت به آن دارو حساسیت دارد یا نه و یا آنکه شیوه مصرف دارو را به بیمار توضیح نداده است.

2- بی‌احتیاطی

عامل بعدی که موجب شکایت از پزشک می‌شود بی‌احتیاطی است. بی‌احتیاطی حالتی برعکس بی‌مبالاتی است؛ به این معنا که پزشک بر اثر بی‌توجهی و بی‌دقتی کاری را انجام داده که نباید انجام می‌داده و حالا بر اثر این عمل اشتباه، به بیمار آسیب وارد شده است.

3- عدم مهارت

عدم مهارت به حالتی گفته می‌شود که پزشک تخصص و توانایی کافی برای انجام دادن یک کار خاص را ندارد. این عدم توانایی ممکن است به علت کم تجربه و تازه کار بودن پزشک باشد و یا به دلیل نداشتن دانش کافی در پزشکی. به بیان دیگر، عدم مهارت یعنی نداشتن آشنایی کافی به اصول و حقایق علمی و فنی. زمانی که پزشک اشتباهی در تکنیک جراحی انجام دهد و یا داروی نامناسب با دوز نامناسبی تجویز کند، عدم مهارت خود را نشان داده است.

4- عدم رعایت نظامات دولتی

به بخشنامه‌ها، آیین‌نامه‌های نظام پزشکی، قانون، مصوبه و به طور کلی هر دستورالعملی که از سوی قانون‌گذار یا سایر مقامات صالح در امر پزشکی وضع می‌شود، نظامات دولتی گفته می‌شود و پزشکان موظف به رعایت آن هستند.

اگر پزشکی این نظامات دولتی را رعایت نکند امکان دارد در صورت شکایت از پزشک علاوه بر جبران خسارت وارده، به محکومیت کیفری و محکومیت انتظامی هم محکوم شود. البته به یاد داشته باشید که اگر عدم رعایت نظامات دولتی سهوا و به شکل خطا رخ دهد، پزشک مسئولیت کیفری نخواهد داشت.

مراجع رسیدگی کننده به شکایت از پزشک

شکایت کردن از پزشک شرایط مخصوص به خود را دارد. اولین شرطی که برای شکایت کردن از یک پزشک باید در نظر بگیرید این است که شکایت خود را در مرجع درست و صالح مطرح نمایید. در ادامه 4 مرجعی که صلاحیت رسیدگی به شکایات از پزشکان را دارند را مورد بررسی قرار خواهیم داد تا اطلاعات بیشتری در این باره به دست آورید.

الف) دادسرا

بی‌شک همه ما به این امر آگاه هستیم که اولین نهادی که در کشور ما صلاحیت رسیدگی به جرایم را دارد، دادسرا است. تمامی پرونده‌هایی که مربوط به وقوع یک جرم باشد در این مرجع مطرح می‌گردد. روند رسیدگی به شکایت از پزشک در دادسرا به این صورت است که شاکی شکایت خود را از پزشک به این مرجع تحویل می‌دهد این مرجع نیز مدارک و اسناد و ادله شاکی را مورد بررسی قرار می‌دهد.

اگر بازپرس تشخیص دهد که پزشک قصوری انجام داده که جرم محسوب می‌شود، برای او کیفرخواست صادر می‌کند و پرونده را به دادگاه ارجاع می‌دهد. اگر هم تشخیص به عدم ارتکاب جرم از سوی پزشک بدهد، از او رفع اتهام خواهد کرد.

نکته قابل توجهی که وجود دارد این است که محرز بودن جرم پزشک لزوما او را تحت تعقیب قضایی قرار نمی‌دهد. برای احراز جرم پزشک علاوه بر دادگاه و دادسرا، باید یک هیئت عالی متشکل از پزشکان متخصص و بدون سابقه کیفری نیز جرم او را تایید کنند.

نکته مهم دیگر که درمورد شکایت از کادر درمان و پزشک در دادسرا باید بدانید این است که چنانچه بیمار در حین پروسه درمان و یا جراحی و یا بعد از آن فوت نماید، اولیای دم یا زوجه بیمار این امکان را دارند که از پزشک معالج در دادسرا شکایت کنند. زیرا این افراد ذی‌نفع هستند و حق شکایت کردن از پزشک را دارند.  

ب) شورای حل اختلاف حوزه بهداشت

یکی از معروف‌ترین مراجع برای رسیدگی به ادعاها و اختلافات مردم، شورای حل اختلاف است. شورای حل اختلاف تلاش می‌کند تا میان دو طرف سازش ایجاد کند تا به نتیجه نهایی رسیده و شکایت خود را متوقف کنند. اختلافات در زمینه پزشکی و بهداشت نیز قابل ارجاع به این مرجع است. چنانچه میان طرفین سازشی در مورد پرداخت دیه یا بخشش رخ نداد، پرونده به دادگاه صالح ارجاع داده می‌شود.

اگر دیه تعیین شده برای شکایت از پزشک تا میزان 5 میلیون تومان باشد، این دعوی در شواری حل اختلاف پزشکی رسیدگی خواهد شد. اعضای این شورا از سوی نظام پزشکی معرفی می‌شوند. این افراد لازم است که مطابق با آیین ‌نامه اجرایی انتخاب و منصوب گردند و سوءپیشینه کیفری نداشته باشند. 

ج) سازمان نظام پزشکی

یکی دیگر از مراجعی که می‌توان در آن اقدام به شکایت کردن از پزشک کرد، سازمان نظام پزشکی است. این سازمان، یک نهاد حقوقی و مستقل است که هم بر اعمال پزشکی کادر درمان اعم از پزشکان و پرستاران و... نظارت دارد و هم از حقوق آنها دفاع می‌کند.

کسی که ادعا می‌کند یک پزشک معالج و یا کادر درمان حقی از او پایمال کرده‌اند، می‌تواند خود شخصا و یا به کمک وکیل شکایت از پزشک، اقدام به طرح شکایت خود در این سازمان کند. زمانی که شکایتی از کادر درمان یا پزشک در این سازمان مطرح می‌گردد، این سازمان موضوع را بررسی می‌کند اگر وقوع جرم از طرف پزشک احراز شد، برای او مجازات‌های مختلفی مثل جریمه نقدی، ممنوعیت از طبابت برای مدتی و یا لغو پروانه طبابت درنظر خواهد گرفت.

در بیان بعضی از مواردی که سازمان نظام پزشکی به آنها رسیدگی می‌کند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• زمانی که پزشک تعرفه‌هایی که هر ساله تعیین می‌شود را رعایت نکند.
• زمانی که پزشک دارویی مشابه با داروی اصلی تجویز کند.
• در مواقعی که کادر درمان و یا مرکز درمانی از پذیرش بیمار اورژانسی که جان او در خطر است خودداری نمایند.
• و در نهایت نیز اگر کادر درمانی و پزشک با بیمار و یا همراهان او، برخورد نامناسب و اشتباهی داشته باشد.

د) سازمان تعزیرات حکومتی

سازمان دیگری که این صلاحیت را دارد تا به برخی از تخلفات و شکایات از پزشکان رسیدگی کند، سازمان تعزیرات حکومتی است. سازمان تعزیرات درواقع یک مرجع قضایی است و تنها در مواردی که در آیین‌نامه این سازمان اخصا شده، صلاحیت رسیدگی به شکایت از پرشک را دارد. این موارد از قرار زیر است: 

• به کار گرفتن و استخدام افراد غیرمتخصص در مراکز درمانی اعم از بیمارستان‌ها و یا موسسات پزشکی
• تاسیس موسسه پزشکی توسط افراد ناتخصص و یا بدون پروانه طبابت
• انجام دادن خدماتی مازاد و خارج از قانون به منظور به دست آوردن سود بیشتر
• تاسیس کردن مراکز درمانی غیرمجاز

سازمان تعزیرات حکومتی در صورت وقوع هر یک از این موراد صلاحیت رسیدگی دارد و برای شخص خاطی مجازات تعیین می‌کند.

هـ) سامانه تلفنی ۱۹۰

برقرار نمودن تماس با سامانه ۱۹۰ راه دیگری جهت شکایت از پزشک و یا گزارش تخلف از سوی پزشکان یا کادر درمان و یا مراکز درمانی است. این سامانه با همکاری سازمان نظام پزشکی و رییس دانشگاه علوم پزشکی و وزیر بهداشت به شکایت‌های مردم که در ارتباط با تخلفات پزشکی است، رسیدگی می‌کند. هرکسی از وجود این سامانه مطلع نیست. ولی برقراری ارتباط درست و به موقع با این سامانه ممکن است از وقوع برخی تخلفات پزشکی جلوگیری کند.

مراحل و شرایط شکایت از پزشک در مراجع قضایی

در بیان مراحل و شرایط شکایت از پزشک باید بگوییم که در اولین قدم باید ببینیم موضوع شکایت ما چیست. سپس باید شکایت نامه خود را تنظیم کنیم. البته در این مسیر مشورت کردن با وکیل دادگستری می‌تواند بسیار مفید باشد.

در شهر تهران که دادسرای جرایم پزشکی وجود دارد، شکایت از کادر درمان در این مرجع ثبت می‌شود، اما در شهرهایی که این مرجع وجود ندارد، شکایت به دادسرا ارجاع داده می‌شود. پس از طرح شکایت در شعبه دادیاری دادسرا، قاضی یک جلسه رسیدگی تعیین می‌کند. شاکی باید در این جلسه حاضر شده و ادعاهای خود را به همراه سند و مدرک و بیان کند.

قاضی تمامی مدارک درمانی مربوطه را تقاضا کرده و بررسی می‌کند. در این مسیر اگر قاضی نیاز به اخذ استعلامی داشته باشد، دریافت می‌کند و یا اگر نیاز باشد، شخص شاکی را برای انجام معاینات پزشکی، به پزشکی قانونی ارجاع می‌دهد.

همچنین قاضی کادر درمان و یا پزشک معالج را احضار می‌کند تا آنها نیز توضیحات خود را بدهند. در این مرحله امکان دارد قاضی پس از شنیدن دفاعیات پزشک، قانع شود که جرمی وقوع نیافته و یا برعکس، وقوع جرم را قطعی ببیند. در حالتی که وقوع جرم را محرز ندیده، قرار عدم تعقیب صادر می‌کند و درحالی که جرم را محرز ببیند، کیفرخواست صادر کرده و پرونده را به دادگاه کیفری ارجاع می‌دهد. دادگاه کیفری هم با عنایت به دلایل ارائه شده و دفاعیات طرفین، حکم مقتضی را صادر می‌کند.

مدارک مورد نیاز برای شکایت از پزشک

برای آنکه اقدام به شکایت از پزشک کنید، باید حتما دلایل و مستنداتی داشته باشید تا بتوانید با استناد بر آن، قصور و تخلف پزشک را ثابت نمایید. برخی از مدارکی که می‌توانید جهت شکایت کردن از پزشک‌ فراهم کنید عبارت است از:

• ارائه تصاویر ضبط شده از بیمار یا ناحیه وقوع عارضه، قبل و بعد از عمل و همچنین تمامی عکس‌های رادیولوژی و ام‌آرآی، (اعم از آنکه به‌صورت فیزیکی باشد یا در قالب لوح فشرده) مخصوصا برای شکایت کردن از پزشک زیبایی.
• ارائه پرونده‌های پزشکی، دفترچه درمانی و نسخه‌های تجویز شده از سوی پزشک.
• ارائه صورت‌حساب‌های واریزی و فیش‌های پرداختی و پرینت حساب بیمار که ثابت کننده جابه‌جایی مبلغ نامتعارف به پزشک است.
• و در نهایت تمامی مراودات، تماس‌ها و اطلاعات ارسالی به وسیله نامه، فکس و یا تلفن همراه که شامل پیام‌ها، تصاویر، مبالغ و فایل‌های صوتی می‌شود.

وکیل برای شکایت از پزشک

اگر در مسیر شکایت کردن از پزشک قرار دارید اما سردرگم هستید و نمی‌دانید که باید از کجا شروع کنید و چه قدمی را اول بردارید، پیشنهاد ما این است که حتما در این زمینه با یک وکیل پایه یک دادگستری مشورت نمایید. وکیل کیفری می‌تواند به خوبی شما را برای تهیه مدارک جهت شکایت راهنمایی کند و بگوید اول چه اقدامی را انجام دهید.