در صورتیکه در رابطه با موضوع

حقوق زن بعد از فوت شوهر چیست؟ + نکات مهم حقوقی
نیاز به وکیل دارید با شماره

02188501680

تماس حاصل فرمایید
حقوق زن بعد از فوت شوهر چیست؟ + نکات مهم حقوقی

حقوق زن بعد از فوت شوهر چیست؟ + نکات مهم حقوقی

شما در این مقاله میخوانید

ممکن است برخی تصور کنند در صورتی که مرد فوت کند، حقوق زن بعد از مرگ همسر از بین می رود و به لحاظ حقوقی قابل دریافت نمی باشد، اما این تصور اشتباه است و حقوق زن بعد از فوت شوهر باقی می ماند، حقوق زن بعد از فوت شوهر شامل مواردی می باشد که عبارتند از: نفقه، سهم الارث، مهریه، اجرت المثل و حقوق یا مستمری زن بعد از فوت شوهر.
ماده 1102 قانون مدنی: « همین که نکاح بطور صحت واقع شد، روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می شود. »
 
تصویر مشاوره حقوقی آنلاین وکیل وند
 
در صورتی که نکاح با کلیه شرایط معتبره شرعی و قانونی واقع شود، به محض وقوع عقد:
الف) رابطه زوجیت بین طرفین ایجاد میگردد. 
ب) حقوق و تکالیف متقابل میان زوجین برقرار میشود.
یک دسته حقوق براي شوهر مقرر شده که زن مکلف به رعایت آنهاست. مانند حق ریاست زوج در خانواده که زن موظف به اطاعت و تبعیت از شوهر است. دسته دیگر حقوقی است که براي زن قرار داده شده و شوهر متقابلا موظف به انجام آنها است. مانند حق نفقه و مضاجعت. دسته سوم وظایفی است که هر دو مشترکا موظف به انجام و رعایت آن می باشند. مانند سعی در تشیید و تقویت مبانی خانواده و حسن معاشرت و امثال آن.
اما سؤال مهمی که ممکن است مطرح شود این است که در صورت فوت مرد حقوق مالی زن چیست و آیا زن پس از فوت شوهر باز هم می‌تواند از حقوق قانونی خود اعم از نفقه، اجرت المثل و مهریه و ... استفاده کند؟! اما حقوق زن بعد از فوت شوهر چیست؟
برای پاسخ به سوال بالا، موضوعاتی مانند: نفقه زن بعد از فوت شوهر، مهریه زن بعد از فوت شوهر، اجرت المثل زن بعد از فوت شوهر و سهم الارث زن بعد از فوت شوهر و حقوق یا مستمری زن بعد از فوت شوهر را بررسی خواهیم کرد.
 

نفقه زن بعد از فوت شوهر

یکی از حقوق مالی زن پس از فوت شوهر نفقه است. میدانیم که دو شرط در تحقق نفقه برای زن وجود دارد:
1. زن و مرد به عقد دائم یکدیگر درآمده باشند.(زیرا اصولا در ازدواج موقت مرد الزامی به پرداخت نفقه به زوجه ندارد)
2. زن از همسر خود تمکین کند.
 
حال سوال اینجاست که در صورت فوت شوهر آیا نفقه به زن تعلق میگیرد یا خیر؟
در 2 مورد پرداخت نفقه زنی که همسرش فوت کرده است امکان پذیر است:
1. از آنجا که زن بعد از فوت همسرش موظف است عده وفات نگه دارد بنابراین مستحق نفقه نیز خواهد بود. مدت عده وفات چهار ماه و ده روز است که در این زمان زن می تواند دادخواست مطالبه نفقه بعد از فوت شوهر بدهد.
2. زن میتواند نفقه گذشته خود را نیز مطالبه کند، بنابراین چنانچه زن از همسر خود تمکین کرده باشد منتها نفقه ای دریافت نکرده، میتواند بابت نفقه گذشته خود نیز اقدام کند که این نفقه از اموال شوهر پرداخت شود.
 

مهریه زن بعد از فوت شوهر

یکی دیگر از حقوق مالی زن پس از فوت شوهر مهریه زن است. برخی ممکن است تصور کنند که در صورت فوت شوهر، زن دیگر نمی تواند مهریه خود
را دریافت کند. اما این مطلب صحیح نیست. به دلیل آنکه مهریه زن بعد از فوت شوهر از دیون مرد در زمان حیات می باشد و پرداخت نشده است و بر اساس قانون مدنی، پس از مرگش اگر مالى از او باقى بماند، مهریه زن از اموال او پرداخت می شود.
 
چگونگی نحوه دریافت مهریه زن و نحوه اقامه دعوی در مراجع ذیصلاح قضایی:
بر اساس قانون مدنی، وقتی انسان فوت کند ابتدا باید بدهی مالی او تسویه شود و سپس اگر چیزی باقی بماند، بر اساس قواعد ارث میان ورثه او تقسیم می شود. بنابراین، اگر مردی در حالی که مهریه همسرش را پرداخت نکرده و فوت کند، زن می تواند در دادگاه خانواده با ارائه دادخواست، مهریه اش را مطالبه نماید؛ هر چند تقسیم ترکه متوفی انجام شده است. در این صورت، دادخواست مطالبه مهریه باید از طرف ورثه متوفی ایجاد شود. در مواردی هم که مهریه زن پول نقد یا وجه رایج باشد، تاریخ فوت مبنای محاسبه است و همسر بر اساس شاخص سال فوت شوهر مهریه را دریافت می کند. نکته مهمی که در رابطه با مهریه زن پس از فوت شوهر وجود دارد، اول آنکه مهریه زن جز دیون ممتازه به حساب می آید،دوم آنکه مهریه زن جدا از ارثی است که به او داده شده است. 
 

اجرت المثل زن بعد از فوت شوهر

از دیگر حقوق مالی زن پس از فوت شوهر اجرت المثل زن است. همانطور که حق مهریه زن بعد از فوت شوهر باقی می ماند، حق اجرت المثل وی نیز بعد از فوت شوهر قابل دریافت می باشد. در صورت فوت شوهر میزان اجرت المثل زن مبلغ خاصی ندارد. این میزان با توجه به شاخص های تعریف شده توسط کارشناس دادگاه محاسبه می شود و قاضی بر آن اساس حکم صادر می کند. 
شرایط دریافت اجرت المثل توسط زن در صورت فوت ‎شوهر را می توان به شرح زیر خلاصه کرد:
‎اولا در دوران زندگی مشترک، زن کارهایی را انجام داده باشد که به لحاظ شرعی و قانونی به انجام آن موظف نبوده است. با این توضیح که زن فقط موظف به تمکین و حسن معاشرت با شوهر است . لذا موظف نیست خانه داری کند.
ثانیا اینکه زن این امور را باید به دستور شوهر انجام داده باشد نه به میل خود زن. البته همین که مرد از همسرش توقع داشته باشد این کارها را انجام بدهد ولی مستقیم به او تکلیف نکرده باشد کافی است تا بگوییم به دستور شوهر کارها انجام شده است.
ثالثا زن، کارهای انجام شده را به قصد رایگان بودن انجام نداده باشد. در این رابطه دادگاه ها نظرات متفاوتی دارند.
زن دادخواست اجرت المثل ایام زوجیت را باید به طرفیت ورثه شوهر متوفی تنظیم کند، که این دادخواست در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد.
 

سهم الارث زن بعد از فوت شوهر

از جمله حقوق مالی زن پس از فوت شوهر سهم الارث زن است. سهم الارث زن از شوهر نکته مهمی است که بسیار مورد سوال است. باید دانست در موضوع ارث تنها زن نیست که از شوهر خود ارث می برد. بلکه مرد نیز از همسرخود ارث خواهد برد. اما ارث زن و شوهر مشروط به عقد ازدواج میان آنان است. باید پذیرفت ارث یکی از موضوعاتی است که در آن اختلاف هایی میان فقها و حقوقدانان و حتی مردم وجود دارد. با فوت همسر، موضوع سهم زن از ارث شوهر عینیت پیدا می کند. اما موضوع زمانی پیچیده تر می شود که وراث از یک نفر بیشتر هستند. گاه تعداد وراث به ده ها نفر می رسد. یعنی زن، و فرزندان (دختر و پسر) و اگر هر یک از فرزندان متوفی فوت کرده باشند فرزندان دختر یا پسر آنها نیز شامل ورثه خواهند شد. اگر شوهر فرزند یا نوه داشته باشد، سهم الارث زن بعد از فوت شوهر فقط به اندازه یک هشتم اموال خواهد بود، اما اگر فرزند و نوه نداشته باشد سهم الارث زن بعد از فوت شوهر یک چهارم اموال می باشد.
 

حقوق یا مستمری زن بعد از فوت شوهر:

بر اساس ماده ۴۸ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱
1. در صورت فوت شوهر، زن دائم او از حقوق و مستمری او برخوردار می باشد و ازدواج مجدد زن مانع دریافت حقوق همسر نخواهد بود. در صورت فوت همسر دوم و تعلق حقوق به زن در اثر فوت همسر دوم، بیشترین مستمری ملاک عمل است.
2. اگر شوهر فوت شده چند همسر داشته باشد، حقوق یا مستمری به تساوی میان آنها و سایر وراث قانونی تقسیم می شود.
3. دریافت حقوق بازنشستگی یا از کارافتادگی زن، مانع دریافت مستمری همسر فوت شده او نمی شود.
 
عکس میانی مقاله حقوق زن بعد از فوت شوهر چیست؟
 

جهیزیه زن بعد از فوت شوهر

مبحث جهیزیه یکی از مهم ترین مباحث بعد از فوت شوهر است، طبق عرف تهیه جهیزیه برای زندگی مشترک بر عهده زن می باشد و بر همین اساس مالکیت آن ها نیز با او خواهد بود و هر زمان که اراده کند، می تواند آن ها را استرداد نماید؛ بنابراین چنانچه زن قصد طلاق داشته یا شوهر او فوت نموده باشد، امکان مسترد کردن جهیزیه را خواهد داشت.

نکته ای که در خصوص استرداد جهیزیه زن بعد از فوت شوهر وجود دارد، این است که چنانچه اختلافی در زمینه این امر به وجود آید و مالکیت زن زیر سؤال برود، باید دادخواست استرداد جهیزیه توسط زن به مرجع صالح تقدیم شود تا زمینه اثبات مالکیت او فراهم شود.

به طور مثال اگر وراث شوهر متوفی ادعای عدم مالکیت زن بر جهیزیه را داشته باشند و آن ها را جزء اموال متوفی بدانند، در اینجا وظیفه زن اثبات مالکیت خود به وسیله ارائه سیاهه جهیزیه یا سایر مستندات می باشد که در صورت اثبات، می تواند آن ها را مسترد کند.

 

حضانت فرزند بعد از فوت شوهر

همانطور که می دانید، وظیفه سرپرستی و نگهداری از فرزند یا فرزندان در حالت عادی بر عهده زن و شوهر به صورت مشترک می باشد و این حقی است که قانون به آن ها اعطا کرده؛ در صورتی که شوهر فوت نماید، این وظیفه به زن محول می شود.

بنابراین حضانت فرزند بعد از فوت شوهر به لحاظ قانونی با زن است؛ اما چنانچه به بیماری های روانی یا مشکلات اجتماعی دچار شده باشد، حضانت فرزند یا فرزندان از او سلب خواهد شد.

 

معیارهای تعیین اجرت المثل زن

معیارهایی که در تعیین اجرت المثل زن تأثیر دارد، شامل موارد مختلفی است که در ادامه تعدادی از آن ها را ذکر می کنیم:

·         زنانی که شاغل هستند و بیرون از خانه فعالیت می کنند، اجرت المثل کمتری نسبت به زنان خانه دار دارند.

·         زنانی که تحصیلات بالاتری دارند، اجرت المثل بیشتری به آن ها تعلق می گیرد.

·         زنانی که صاحب فرزندان بیشتری هستند، اجرت المثل بیشتری برای آن ها در نظر گرفته می شود

·         شئون زن، شغل پدر او، محل زندگی او در زمان پیش از ازدواج و... تأثیر زیادی در میزان اجرت المثل او دارد.

به طور کلی اجرت المثل میزان دقیق و معینی ندارد و معمولا کارشناسان با توجه به موارد فوق و سایر موارد، میزان دقیق اجرت المثل زن را محاسبه می کنند؛ به طور مثال زنی که همزمان در خارج از منزل به کار و فعالیت مشغول باشد و زمان کمتری را به امور منزل اختصاص دهد، مستحق دریافت اجرت المثل کمتری می باشد.

 

نحوه مطالبه و محاسبه اجرت المثل زن

همان طور که بیان کردیم، اجرت المثل یکی از حقوقی است که بعد از فوت شوهر همچنان برای زن وجود دارد و او می تواند با تقدیم دادخواست به دادگاه خانواده و ارائه مستندات و شهود، خواستار مطالبه آن شود.

همچنین شرایط دریافت اجرت المثل را ذکر نمودیم که قاضی پرونده پس از بررسی آن ها و احراز حقانیت و تعلق زوجه به دریافت اجرت المثل زندگی مشترک، قرار ارجاع به کارشناسی را صادر خواهد کرد.

بنابراین در رابطه با نحوه محاسبه و مطالبه اجرت المثل زن بعد از فوت شوهر باید گفت، کارشناس مربوطه ضمن بررسی و در نظر داشتن مواردی همچون مدت زمان زندگی مشترک زوجین، سن زوجه، نحوه اشتغال او و سایر موارد، میزان دقیق اجرت المثل زن را تعیین می کند.

از مطالب فوق اینطور نتیجه گیری می شود که بر اساس قاعده حقوقیِ منع دارا شدن غیر عادلانه، هیچ یک از کارهایی که زن در طول دوران زندگی مشترک خود انجام داده، بدون پاداش نخواهد ماند و با فرض عدم تبرع، الزام به قرار دادن پاداش برای کار زن وجود دارد تا از این طریق روابط مالی زوجین غیر عادلانه نباشد.

 

شرایط دریافت مستمری بعد از فوت شوهر

دریافت مستمریِ شوهرِ فوت شده، یکی دیگر از حقوقی است که زن صاحب آن می باشد؛ طبق نظر قانون تأمین اجتماعی و قانون استخدام کشوری، میزان سهم دریافتی مستمری زنی که شوهر او فوت نموده، بر اساس موارد زیر است:

·         در قانون تامین اجتماعی، سهم زن از حقوق شوهر متوفی خود معادل 50 درصد از مستمری او می باشد.

·         در قانون استخدام کشوری، سهم زن از حقوق شوهر متوفی خود مساوی با سهم مستمری سایر وراث است.

سایر نکاتی که در این خصوص وجود دارد، این است که چنانچه عقد نکاح زن و شوهر متوفی از نوع موقت بوده باشد، همسر موقت متوفی به لحاظ قانونی مستحق دریافت مستمری او نمی باشد. همچنین اگر متوفی دو یا چند زنِ دائم داشته باشد، مستمری او به صورت مساوی میان آن ها تقسیم خواهد شد.

 

نمونه دادخواست مطالبه مهریه بعد از فوت شوهر

در این قسمت یک نمونه دادخواست مطالبه مهریه زن بعد از فوت شوهر را جهت آشنایی بیشتر شما عزیزان ذکر کردهایم:

 

ریاست محترم دادگستری شهرستان ..........

با سلام و عرض ادب

احتراماً به استحضار عالی میرساند اینجانب زوجه .......... فرزند .......... به شماره ملی .......... صادره و ساکن .......... نظر به اینکه بنده مطابق سند رسمی شماره .......... دفترخانه شماره .......... شهرستان .......... همسر شرعی و قانونی مرحوم .......... بوده و با توجه به اینکه وی متاسفانه در اثر حادثه .......... فوت شده و خانواده وی به دلیل یک سری از مسائل ضمن بیرون انداختن بنده از منزل همسر اینجانب حاضر به پرداخت مهریه بنده نیز نمی باشند و بر همین اساس بنده تقاضای الزام خواندگان به پرداخت مهریه خود به میزان .......... سکه به نرخ روز از ارثیه شوهر خود به همراه صدور قرار تأمین خواسته برای جلوگیری از حیف و میل اموال را از محضر حضرتعالی استدعا دارم. خواهشمند است اقدامات لازم را در خصوص درخواست بنده مبذول فرمایید.

 

نحوه مطالبه مهریه از اجرای ثبت بعد از فوت شوهر

برای مطالبه مهریه زن بعد از فوت شوهر می توان از دادگاه خانواده و اجرای ثبت اقدام نمود؛ مطالبه مهریه از اجرای ثبت به این صورت است که ابتدا زوجه باید قباله ازدواج خود را به دفترخانه محل ثبت عقد ارائه نموده و تقاضای صدور اجراییه دهد.

پس از صدور اجراییه، زوجه باید با در دست داشتن آن به واحد اجرای ثبت مراجعه کرده و ضمن معرفی اموال شوهر متوفی خود، پرداخت مهریه را از آن اموال مطالبه نماید که در این صورت اجراییه به وراث متوفی ابلاغ شده و آن ها باید ظرف مدت 10 روز طلب زوجه را به او پرداخت نمایند.

چنانچه وراث دین متوفی (مهریه زوجه) را از اموال او پرداخت نکنند، زوجه می تواند با معرفی اموال متوفی به اجرای ثبت، درخواست توقیف آن ها را داشته باشد یا سایر مطالباتی که شوهر مرحوم او از افراد دیگر دارد را توقیف کند.

لطفا کمی صبر کنید

میانگین 5 از 2 رای

حقوق زن بعد از فوت شوهر چیست؟

حقوق زن بعد از فوت شوهر شامل مواردی می باشد که عبارتند از نفقه، سهم الارث، مهریه، اجرت المثل و مستمری زن بعد از فوت شوهر؛ البته جهیزیه (به شرط اثبات مالکیت زوجه) و حضانت فرزند نیز شامل حقوق زن بعد از فوت شوهر است.

شرایط تحقق نفقه به زن چیست؟

برای تحقق نفقه به زن دو شرط لازم است: 1- زن و مرد به عقد دائم یکدیگر درآمده باشند 2- زن از همسر خود تمکین کند.

میزان سهم الارث زن بعد از فوت شوهر چقدر است؟

میزان سهم الارث زن بعد از فوت شوهر فقط به اندازه یک هشتم اموال خواهد بود؛ اما اگر فرزند و نوه نداشته باشد، سهم الارث زن بعد از فوت شوهر یک چهارم اموال می باشد.

اگر بعد از فوت شوهر اختلافی بر سر مالکیت جهیزیه بروز پیدا کند، تکلیف زن چیست؟

اگر اختلافی در زمینه این امر به وجود آید و مالکیت زن زیر سؤال برود، باید دادخواست استرداد جهیزیه توسط زن به مرجع صالح تقدیم شود تا زمینه اثبات مالکیت او فراهم شود و وظیفه او اثبات مالکیت خود به وسیله ارائه سیاهه جهیزیه یا سایر مستندات می باشد که در صورت اثبات، می تواند آن ها را مسترد کند.

معیارهای تعیین اجرت المثل زن چیست؟

به طور کلی معیار های تعیین اجرت المثل زن شامل شاغل بودن یا نبودن او، میزان تحصیلات او، تعداد فرزندان او، شغل پدر او، محل زندگی او قبل از ازدواج و... است.

مراحل مطالبه مهریه از اجرای ثبت بعد از فوت شوهر چیست؟

مطالبه مهریه از اجرای ثبت به این صورت است که ابتدا زوجه باید قباله ازدواج خود را به دفترخانه محل ثبت عقد ارائه نموده و تقاضای صدور اجراییه دهد، پس از صدور اجراییه، زوجه باید با در دست داشتن آن به واحد اجرای ثبت مراجعه کرده و ضمن معرفی اموال شوهر متوفی خود، پرداخت مهریه را از آن اموال مطالبه نماید. (اطلاعات تکمیلی در متن مقاله)
آخرین مقالات
ایکون ترازو

سوالات مربوطه اخیر

09 فروردین 1403
کارشناس حقوقی

طلاق توافقی وپرداخت مهریه

با سلام
بنده 15سال قبل جداشدم با مهریه توافقی ماهیانه 100 هزار تومان پ...

09 فروردین 1403
وکیل پایه یک دادگستری

تدلیس در ازدواج و ذکر در عقدنامه

سلام زنی که خود را در عقد نامه دبیر معرفی کرده.وبعد معلوم شده مستخدم د...

09 فروردین 1403
وکیل پایه یک دادگستری

سلام خانومم با من مشکل خورده قهر کرده میگه اگه حق طلاق بهم بدی باهات آ...

سلام خانومم با من مشکل خورده قهر کرده
میگه اگه حق طلاق بهم بدی باهات...

08 فروردین 1403
وکیل پایه یک دادگستری

دادخواست طلاق به درخواست زوجه

سلام وقت بخیر شوهرم معتاد بود زن صیغه کرده بود به گفته خودش کاری براش...

08 فروردین 1403
وکیل پایه یک دادگستری

امکان توقیف اموال منتقل شده به فرزند

پدر خودش ملک رو به نام فرزند زده خودشم می‌تونه ازش پس بگیره بازم نمیشه...

08 فروردین 1403
وکیل پایه یک دادگستری

آیا امکان طرح دعوا در فرض سوال وجوددارد؟

سلام. بنده متاهلم و در عقد به سر میبرم شش ماه قبل با یه خانم که فاصله...

07 فروردین 1403
وکیل پایه یک دادگستری

طلاق به درخواست زوج

در خصوص طرح طلاق ، از طرف من (زوج) بوده است، به دلیل عدم امکان سازش ،...

06 فروردین 1403
وکیل پایه یک دادگستری

ایا در صورت عدم قبول شرط تصنیف در ضمن عقد نکاح ، ادعای تصنیف قبول می ش...

با سلام،اینجانب همسرم را طلاق خواهم داد،و لذا طلاق از سمت زوج است که ج...

06 فروردین 1403
وکیل پایه یک دادگستری

سوال در مورد مستثنیات دین

آیا تمام اموال جهت پرداخت مهریه در اختیار زن قرار میگیرند یا حداقل های...

06 فروردین 1403
وکیل پایه یک دادگستری

وسیله نقلیه ( وانت بار ) جز مستثنیات دین است ؟

سلام ماشینمو وانت پیکان هست که با اون تو کار ضایعات هستم توقیفش کردن ب...