طلاق توافقی از جمله انواع طلاق است که طی آن زن و مرد ابتدا بر سر موضوعات مالی اعم از مهریه، نفقه، اجرت المثل و اموال مشترک و موضوعات غیر مالی مانند حضانت فرزندان پس از طلاق به توافق رسیده و بعد از آن به دادگاه مراجعه می کنند. دادگاه هم با احترام به این توافق، در صورتی که توافق مغایر با مقررات مرسوم کشور نباشد، نسبت به صدور طلاق توافقی اقدام نموده که به این رای، گواهی عدم امکان سازش می گویند.
راحت ترین و بی دغدغه ترین نوع طلاق، طلاق توافقی بوده که این امروزه به علت رسیدگی و صدور رای در کمترین زمان ممکن، تبدیل به طلاقی شایع گردیده است. همچنین گذراندن مراحل طلاق توافقی بدون درگیری و نزاع زوجین صورت گرفته و احتمال ایجاد اختلافات در آینده را کاهش می دهد. برعکس آنچه که در باور اکثر افراد است در طلاق توافقی حتما لزومی ندارد زوجه مهریه خود را بذل نماید و از حق و حقوق قانونی خود منصرف گردد، بلکه هر توافقی که میان زن و مرد انجام شده باشد معتبر خواهد بود.
طلاق توافقی یکی از انواع طلاق است
در مجموع سه نوع طلاق در رویه محاکم وجود دارد
طلاق به درخواست زوج
طلاق به درخواست زوجه به دلیل عسر و حرج زوجه و با استناد به بندهای عقدنامه
طلاق توافقی
آیا میشود حق طلاق را به زن و زوج داد ؟
برای پاسخ گویی به این سوال باید متذکر شویم که حق غیر مالی مانند حق طلاق قابل اسقاط و انتقال نیست و چیزی که وجود دارد اینکه میتوان به زوج وکالت در طلاق داد یا اینکه در صورت تحقق بندهای ۱۲ گانه عقد نامه خود را مطلقه کند .
>
بندهای عقد نامه یا سند نکاحیه
سند نکاحیه دارای بند الف و ب می‌باشد که خود بند ب دارای ۱۲ بند است
که در این مقاله ما گروه وکلا و مشاوران و کارشناسان حقوقی سایت وکیلوند اولین استارتاپ حقوقی ایران به بیان این بندها پرداخته ایم پس تا آخر همراه ما باشید ؛
اما بند الف در مورد شرط تنصیف دارایی است ،یعنی اینکه با وجود شرایطی زن میتواند تا نصف دارایی مرد را تملک کند.
بند الف عقدنامه
ضمن عقد نکاح / عقد خارج لازم زوجه شرط نمود که هرگاه طلاق بنا به درخواست زوجه نباشد و طبق تشخیص دادگاه تخلف زن ناشی از تخلف زن از وظایف همسری یا سوء اخلاق و رفتار وی نبوده زوج موظف است تا نصف دارائی موجود خود را که در ایام زناشوئی با او به دست آورده یا معادل آن را طبق نظر دادگاه بلا عوض به زوجه منتقل نماید.
بند ب عقدنامه
ضمن عقد نکاح / خارج لازم زوج به زوجه وکالت بلا عزل با حق توکیل غیر داد که در مورد مشروحه ذیر با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز از دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق خود را مطلقه نماید و نیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل به غیر داد تا در صورت بذل از طرف او قبول بذل نماید.
مواردی که زن میتواند حسب مورد از دادگاه تقاضای صدور اجازه طلاق نماید به شرح زیر است:
۱_ استنکاف شوهر از دادن نفقه زن به مدت ۶ ماه به هر عنوان و عدم امکان الزام او به تأدیه نفقه و همچنین در موردی که شوهر سایر حقوق واجبه زن را به مدت ۶ ماه وفا نکند و اجبار او به ایفاء هم ممکن نباشد.
۲_ سوء رفتار و یا سوء معاشرت زوج به حدی که ادامه زندگی برای زوجه غیر قابل تحمل باشد.
۳_ ابتلاء زوج به امراض صعب‌العلاج به نحوی که دوام زناشوئی برای زوجه مخاطره‌آمیز باشد.
۴_ جنون زوج در مواردی که فسخ نکاح شرعا ممکن نباشد.
۵_ عدم رعایت دستور دادگاه در مورد منع اشتغال زوج به شغلی که طبق نظر دادگاه صالح منافی با مصالح خانوادگی و حیثیت زوجه باشد.
۶_ محکومیت شوهر به حکم قطعی به مجازات ۵ سال حبس یا بیشتر یا به جزای نقدی که بر اثر عجز از پرداخت منجر به ۵ سال بازداشت شود یا به حبس و جزای نقدی که مجموعا منتهی به ۵ سال یا بیشتر بازداشت شود و حکم مجازات در حال اجرا باشد.
۷_ ابتلاء زوج به هرگونه اعتیاد مضری که به تشخیص دادگاه به اساس زندگی خانوادگی خلل آورد و ادامه زندگی برای زوجه دشوار باشد.
۸_ زوج زندگی خانوادگی را بدون عذر موجه ترک کند. تشخیص ترک زندگی خانوادگی و تشخیص عذر موجه با دادگاه است و یا شش ماه متوالی بدون عذر موجه از نظر دادگاه غیبت نماید.
۹_ محکومیت قطعی زوج در اثر ارتکاب جرم و اجراء هر گونه مجازات اعم از حد و تعزیر در اثر ارتکاب جرمی که مغایر با حیثیت خانوادگی و شئون زوجه باشد. تشخیص این که مجازات مغایر با حیثیت و شئون خانوادگی است با توجه به وضع و موقعیت زوجه و عرف و موازین دیگر با دادگاه است.
۱۰_ در صورتی که پس از گذشت ۵ سال زوجه از شوهر خود به جهت عقیم بودن و یا عوارض جسمی دیگر زوج صاحب فرزند نشود.
۱۱_ در صورتی که زوج مفقودالاثر شود و ظرف ۶ ماه پس از مراجعه زوجه به دادگاه پیدا نشود.
۱۲_ زوج همسر دیگری بدون رضایت زوجه اختیار کند یا به تشخیص دادگاه نسبت به همسران خود اجرای عدالت ننماید.
عسر و حرج زوجه
قانون گذار در تبصره ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی به بیان عسر و حرج زوجه پرداخته است یعنی وجود حالاتی که ادامه زندگی را برای زوجه با مشقت همراه میسازد ؛
تبصره ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی
عسر و حرج موضوع این ماده عبارت است از به وجود آمدن وضعیتی که‌ادامه زندگی را برای زوجه با مشقّت همراه ساخته و تحمل آن مشکل باشد و موارد ذیل‌درصورت احراز توسط دادگاه صالح از مصادیق عسر و حرج محسوب می‌گردد:
1 - ترک زندگی خانوادگی توسط زوج حداقل به مدت شش ماه متوالی و یا نه ماه‌متناوب در مدت یک سال بدون عذر موجه .
2 - اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلاء وی به مشروبات الکلی که به‌اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی‌که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است. در صورتی که زوج به تعهد خود عمل ننماید و یا پس از ترک، مجدداً به مصرف‌موارد مذکور روی آورد، بنا به درخواست زوجه، طلاق انجام خواهد شد.
3 - محکومیت قطعی زوج به حبس پنج سال یا بیشتر.
4 - ضرب و شتم یا هرگونه سوء‌رفتار مستمر زوج که عرفاً باتوجه به وضعیت زوجه‌قابل تحمل نباشد.
5 - ابتلاء زوج به بیماری‌های صعب‌العلاج روانی یا ساری یا هر عارضه صعب‌العلاج‌دیگری که زندگی مشترک را مختل نماید.
موارد مندرج در این ماده مانع از آن نیست که دادگاه در سایر مواردی که عسر و حرج‌زن در دادگاه احراز شود، حکم طلاق صادر نماید.(یعنی این موارد تمثیلی است و حصری نمیباشد و اگر شرایط دیگری نیز باشد دادگاه میتواند عسر و حرج را احراز کند.)
شرایط طلاق توافقی
در یک تقسیم بندی کلی میتوان شرایط طلاق توافقی را به دو دسته شرایط عمومی و اختصاصی طلاق توافقی تقسیم کرد، که در ادامه بررسی خواهیم کرد:
شرایط عمومی طلاق توافقی
همانند دیگر انواع طلاق، طلاق توافقی نیازمند تسلیم دادخواست از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و پرداخت هزینه دادرسی مربوطه است. تنها تفاوتی که طلاق توافقی با طلاق از جانب زوج یا طلاق از سوی زوجه وجود دارد این است که در طلاق توافقی می بایست هر کدام از زوجین، در دفتر خدمات حضور پیدا کرده و نسبت به تقدیم و امضا دادخواست طلاق توافقی اقدام کنند، در صورتی که در دیگر انواع طلاق، زن یا مرد که خواهان طلاق هستند، به تنهایی دادخواست طلاق را تسلیم و امضا می کنند.
علاوه بر این نیاز است تا کلیه حقوق مالی زن به صورت کامل پرداخت شود و یا آن که زن به عدم دریافت آن ها رضایت دهد یا به روش دیگری با مرد به توافق برسد. در نتیجه، صدور حکم طلاق توافقی نیازمند تقدیم گواهی عدم بارداری از سوی زن و رعایت عده طلاق است.
شرایط اختصاصی طلاق توافقی
همانطور که بیان شد بر عکس دیگر انواع طلاق، شرط ارجاع به داوری در طلاق توافقی وجود ندارد و به جای این شرط، زن و شوهری که قصد اخذ رای طلاق توافقی را دارند، می بایست قبل از تسلیم دادخواست به منظور دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق به مراکز مشاوره خانواده بهزیستی مراجعه کنند. همچنین صدور رای طلاق توافقی نیازمند توافق در کلیه حقوق و وظایف مالی و غیر مالی زن و مرد به گونه ای که بیان شد، خواهد بود.
طلاق از طرف زوجه و به درخواست زوجه
در اینجا به پاسخ دادن نسبت به چندین سوال در تکرار و روتین که از سوی زوجین مطرح شده است پرداخته ایم که مطمئنا میتواند برای مخاطبان محترم گروه وکلا و مشاوران و کارشناسان حقوقی سایت وکیلوند اولین استارتاپ حقوقی ایران مفید باشد.
مراحل طلاق از کجا شروع می شود؟
اگر طلاق توافقی نیست و اگر وکالت در طلاق(حق طلاق) از همسر ندارید ناچارید دادخواست طلاق از طرف زوجه تقدیم دادگاه خانواده کنید. زوجه هم می تواند در دادگاه خانواده شهری که هم اکنون ساکن است دادخواست بدهد و هم در دادگاه خانواده محل اقامت شوهر.
علل عمده و مهمترین موضوعاتی که زن به استناد آنها می تواند طلاق بگیرد به شرح ذیل است:
اعتیاد مضر شوهر
نپرداختن نفقه حداقل به مدت ۶ ماه
مریضی سخت علاج شوهر
امراض مقاربتی شوهر
بچه دار نشدن زوج
ترک زندگی توسط زوج
ازدواج مجدد بدون رضایت همسر اول
محکومیت شوهر به زندان بالای ۵ سال یا ارتکاب به جرایمی که بر خلاف شان زوجه است
سورفتار و سو معاشرت ( ضرب و جرح، توهین،… )
عدم تهیه مسکن برای مدت غیر متعارف
اثبات خیانت همسر در دادگاه
با شرایطی کراهت شدید زوجه همراه با بذل کل مهریه
بلاتکلیف رها کردن زوجه
نداشتن رابطه جنسی برای مدت غیر متعارف
مشکلات زناشویی ناشی از عیوب مرد
رابطه جنسی غیر متعارف
با شرایطی دوری طولانی زوجین از همدیگر
مدت زمان طلاق از طرف زوجه چقدر است ؟
بر طبق قانون طلاق و آیین دادرسی مدنی، طلاق پرونده ای است که با اعتراض هر کدام از زوجین ۳ دادگاه را طی می کند. دادگاه بدوی، دادگاه تجدید نظر استان مربوطه، دیوان عالی کشور. در فرض اینکه پرونده با اعتراض، هر سه دادگاه را پشت سر بگذارد حدود یکسال طول خواهد کشید. مگر اینکه یکی از طرفین اعتراض نکند.
شرایط طلاق به درخواست زوجه باکره چگونه است ؟
بر خلاف عقد نکاح زوجه باکره که مستلزم اجازه پدر و یا جد پدری است در طلاق اینگونه نیست. و از شرایط طلاق به درخواست زوجه باکره قانونا رضایت پدر نیست. اگر چه که عرف و شرایط خانوادگی ممکن است داوری دیگری داشته باشد.
مهریه زوجه باکره در هنگام طلاق نصف می شود.
اگر باکره ماندن زوجه ، به دلیل عدم شروع زندگی مشترک و عدم تمایل زوج و یا هر دلیل منتسب به زوج باشد یا شرایطی امکان اخذ رای طلاق از دادگاه وجود دارد.
طلاق یک طرفه به درخواست زوجه باکره ، با توجه به اینکه زندگی مشترک آغاز نشده است خاصه وقتی که زوجه به حق حبس استناد نماید. کمی دشوار است توجه کنیم حتما در این خصوص با وکیل خانواده گروه وکلای پارسای مشاوره نمایید موضوع بسیار تخصصی است . در بعضی پرونده ها مثل طلاق ، در بیشتر موارد لازم است که از راه های دیگری در ابتدا مثل مطالبه نفقه معوقه یا الزام به تهیه مسکن متناسب شان زوجه ، مطالبه مهریه و … اقدام شود.
مدارک مورد نیاز جهت طلاق توافقی
تقدیم دادخواست طلاق توافقی و رسیدگی به آن از طرف دادگاه خانواده همچون هر دادخواست دیگری نیازمند تسلیم مدارک مورد نیاز قانونی است، به گونه ای که در صورت مهیا نبودن مدارک مورد نیاز جهت طلاق توافقی ارجاع دادخواست از دفتر خدمات قضایی به دادگاه میسر نیست و در صورت ارجاع آن دادخواست طلاق توافقی به دفتر خدمات بازگردانده میشود.
مدارک مورد نیاز به منظور طلاق توافقی عبارت است از اصل و کپی شناسنامه، اصل و کپی کارت ملی و اصل و کپی سند ازدواج است. به علاوه، اجرای صیغه طلاق توافقی نیازمند آن است که زوجه در صورت باکره بودن گواهی سلامت را به دفتر ثبت ازدواج و طلاق تقدیم کرده و در شرایطی که باکره نباشد، گواهی عدم بارداری خود را همراه با گواهی عدم امکان سازش به دفترخانه به منظور ثبت طلاق تسلیم نماید. در طلاق توافقی چنانچه زوجه باکره باشد، طلاق بائن بوده و در صورتی که باکره نباشد، طلاق از نوع طلاق رجعی خواهد بود.
روند رسیدگی به طلاق توافقی
در حالی که از سال 97 به علت الزامی بودن حضور زن و مرد در جلسات مشاوره خانواده و دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق، روند رسیدگی به طلاق توافقی هم طولانی تر و زمان بر شده، ولی بازهم نسبت به دیگر دعاوی، روند رسیدگی به طلاق توافقی دارای سرعت بیشتری است.
روند رسیدگی به طلاق توافقی بعد از دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق و ثبت دادخواست و ارجاع به شعبه دادگاه خانواده، به این ترتیب است که دادگاه طی برگزاری یک جلسه دارسی، زن و مرد را جهت شنیدن توافقات نهایی به دادگاه فرا می خواند. بعد از توافق زن و شوهر در کلیه امور مالی و غیر مالی و همچنین تنظیم صورت جلسه دادگاه به موجب این توافقات، دادگاه خانواده نسبت به صدور رای طلاق توافقی و یا گواهی عدم امکان سازش اقدام می‌کند.
به این دلیل که به موجب قانون آیین دادرسی مدنی، رای طلاق قطعی نیست و قابل تجدید نظرخواهی و فرجام خواهی است، به منظور ثبت رای طلاق توافقی و جاری شدن صیغه طلاق، بایستی زوجین منتظر بمانند تا 44 روز یعنی 22 روز مهلت تجدید نظرخواهی و 22 روز مهلت فرجام خواهی سپری شود و بعدا نسبت به ثبت رای و جاری شدن صیغه طلاق اقدام کنند.
مدت زمان طلاق توافقی طولانی و زمان بر بوده بنابراین همانطور که مرسوم است فورا بعد از صدور رای، زن و مرد حق تجدیدنظر خواهی و فرجام خواهی خود را اسقاط می کنند. با از بین رفتن حق تجدیدنظر خواهی و فرجام خواهی از جانب زن و شوهر، رای طلاق توافقی قطعی شده و زوجین حق دارند با مراجعه به دفتر طلاق نسبت به ثبت رای و جاری شدن صیغه طلاق توافقی اقدام کنند.
به منظور طلاق توافقی چه باید کرد؟
نخستین گام به منظور طلاق توافقی، ثبت نام در سامانه تصمیم طلاق است. متقاضیان طلاق توافقی می بایست در مرحله نخست جهت مشاوره در این سامانه نوبت دریافت کرده و بعد از آن طی جلسات مشاوره شرکت کنند. در مرحله بعد با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی این امکان را دارند که جهت طلاق توافقی به دادگاه دادخواست تسلیم نمایند.
بعد از تعیین وقت و حضور در جلسات مشاوره، قاضی گواهی عدم امکان سازش برای زوج و زوجه صادر می نماید. زوج و زوجه ظرف مدت سه ماه مهلت دارند تا به یکی از دفاتر ازدواج و طلاق مراجعه نموده و طلاق خود را ثبت کنند. چنانچه این فرصت سه ماهه جهت ثبت طلاق و جاری شدن صیغه طلاق خاتمه یابد، زن و مرد بایستی به منظور اخذ گواهی عدم امکان سازش مجددا اقدام نمایند.
