در جوامع همواره قوانین و مقررات زیادی در باب های مختلفی تنظیم می شوند برای مثال حقوق مدنی ، حقوق تجارت ،حقوق جزا ، حقوق بین الملل و ...
از جمله حقوقی که در قرون اخیر بسیار به آن توجه میشود ، حقوق بین الملل می باشد. حقوق بین الملل شامل حقوق بین الملل عمومی و حقوق بینالملل خصوصی میشود.
به طور خلاصه حقوق بین الملل خصوصی شامل قواعد و مقررات می باشد که بین تابعان و کشورها وجود دارد حقوق بین الملل عمومی مجموعه قواعد و مقرراتی می باشد که بین دولت ها و روابط آنها با یکدیگر وجود دارد.
از جمله حقوق بین المللی دیگر، می توان به حقوق تجارت بین الملل اشاره کرد ،حقوق تجارت بین الملل شامل قواعد اصول قوانین و مقرراتی میباشد که و روابط تجاری خارج از یک کشور را مورد بررسی قرار می دهد.
حقوق تجارت بین الملل خود میتواند جنبه خصوصی و یا جنبه عمومی داشته باشد.
هنگامی حقوق تجارت بین الملل جنبه خصوصی پیدا میکند که روابط تجاری بین تجار و شرکتهای تجاری از کشور های مختلف وجود داشته باشد که در این مورد به آن حقوق بازرگانی بین المللی نیز گفته می شود و هنگامی که قوانین راجع به کنترل واردات و صادرات و یا مناطق آزاد تجاری و سرمایه گذاری های تجاری باشد ، جنبه عمومی حقوق تجارت بین الملل نقش پیدا میکند که به آن حقوق اقتصادی بین المللی نیز گفته می شود.
حقوق بازرگانی بین الملل
همانطور که گفتیم حقوق بازرگانی بین الملل جنبه خصوصی حقوق تجارت بین الملل می باشد این حقوق در واقع مواردی همچون قراردادهای بین تجار و شرکت های تجاری در کشورهای مختلف را مورد بررسی قرار می دهد. این حقوق شامل مواردی همچون معاهدات و کنوانسیون های بین المللی ، رویه های بازرگانی ، مقررات داخلی و عرف بازرگانی نیز می باشد.
همانطور که گفتیم حقوق بازرگانی بین المللی قراردادهای بین المللی را مورد بررسی قرار میدهد بر این اساس در این حقوق عامل هایی همچون بازرگانان، شرکتهای تجاری، پیمانکاران و سازندگان کارخانه ها در کشورهای دیگر ، وجود دارند.
جنبه عمومی حقوق تجارت بین الملل همانطور که گفتیم به آن حقوق اقتصادی بینالمللی نیز می گویند که معمولاً و مسائلی همچون واحدات صادرات و مناطق آزاد تجاری را در بر میگیرد در این حقوق عامل هایی همچون تنظیم کنندگان و روابط و سیاست تجاری وجود دارند که مواردی همچون صادرات و واردات و امور گمرکی و تعرفه ها و مالیات ها را کنترل می کنم در این گروه می توان نقش دولتها و سازمان های بین المللی و اتحادیه ها و نهادهای جهانی همچون سازمان تجارت جهانی آنسیترال، اتاق بازرگانی بین المللی و... را مشاهده کرد.
قرارداد بین المللی
همواره قراردادها نقش بسیار زیادی در جوامع دارند. یکی از انواع قراردادها قرارداد بین المللی می باشد این قرارداد همچون سایر قراردادها دارای شرایط و ضوابط میباشد یکی از این شرایط وجود یک عنصر خارجی می باشد. منظور از انس خارجی تابعیت طرفین یک رابطه قراردادی محل اجرای تعهدات قراردادی یا محل انجام تعهد می باشد.
می توان گفت قراردادهای بین المللی همچون قراردادهای که در داخل خود ایران منعقد می شوند نیز باید از مواردی همچون عنوان دقیق قرارداد برخوردار باشد یا به عبارتی موضوع قرارداد مشخص باشد و یا تضمین هایی در قرارداد ذکر شود همچنین طرفین قرارداد باید به وضوح مشخص باشد.
در این قراردادها باید دقت بسیار بیشتری وجود داشته باشد و نباید این قراردادها از چارچوب خود خارج شود همچنین در این قراردادها نباید هیچ گونه جای ابهامی وجود داشته باشد و مواردی همچون مشخصات دقیق طرفین قرارداد ، موضوع و عنوان دقیق قرارداد ، محل انعقاد قرارداد مواردی که قرارداد از آنها تبعیت می کند،به طور کامل ذکر شوند.
همچنین باید توجه شود قرارداد با قوانین داخلی طرفین قرارداد و همچنین با قوانین بینالمللی در تعارض نباشند.
به طور خلاصه می توان گفت رعایت موارد زیر در انعقاد قرارداد بین المللی اهمیت بسیار بالایی دارد.
۱. مشخصات کامل طرفین قرارداد به طور دقیق ذکر شود.
۲. احراز هویت طرفین قرارداد تا سمتی که ادعا می کنند را ، داشته باشند. برای مثال؛ اگر کسی ادعا می کند تاجر می باشد ، تاجر بودن او احراز و ثابت شود.
۳. شرح دقیق موضوع قرارداد.
۴. عدم تعارض قرارداد با قوانین داخلی طرفین و قوانین بین المللی
۵. قانون حاکم بر قرارداد و همچنین مرجع صالح جهت رسیدگی به اختلافات.
۶. تعیین دقیق محل انجام تعهدات قراردادی همچون ارائه خدمات محل تحویل کالا و ...
۷. حقوقی که طرفین از آن برخوردارند همچون حق واگذاری قرارداد به شخص ثالث.
۸. خدمات پس از فروش در یک قرارداد بین المللی
۹. اثر فورس ماژور ها بر قرارداد. منظور از فورس ماژور همان عوامل قهری همچون سیل طوفان زلزله می باشد.
و به طور کلی هر موضوعی که ممکن است در قرارداد از اهمیت بالایی برخوردار باشد و تاثیر زیادی و مسئولیت های طرفین در قرارداد داشته باشد باید در قرارداد ذکر شود.
واردات
هرگاه کشوری نتواند کالا و یا محصولی را در کشور خود تولید کند و یا تولید آن بسیار پرهزینه باشد و یا نتواند خدمتی را در کشور خود ارائه دهد، در این موارد واردات انجام میدهد یعنی کالا یا محصول یا خدمت موردنظر را از کشورهای دیگر تهیه و آن ها را در کشور خود وارد و مصرف میکند.
صادرات
صادرات در واقع زمانی انجام میشود که کشوری در تولید محصول و یا کالایی بسیار قدرتمند می باشد و یا منابعی را بهطور عظیم دارا می باشد در این زمان اقدام به صادر کردن این موارد می نماید
در کشور ایران به دلیل اینکه منابع زیاد ذخایر نفتی وجود دارند معمولان ایران اقدام به صادرات نفت به کشورهای دیگر می نماید.
صادرات مجدد
منظور از صادرات مجدد آن است که محصولی از یک کشور به کشور دیگر صادر شود و مجدداً از آن کشور به کشور یا کشورهای دیگر صادر شود به عبارتی کشور دوم یک نوع پل ارتباطی میان کشورهای بعد می باشد.
معمولاً کشور دوم هنگامی که میخواهد محصول را به کشورهای دیگر صادر کند مقداری بر ارزش آن می افزاید.
معمولاً زمانی صادرات مجدد انجام میشود که بین دو کشور اعتبارات مستقیم وجود ندارد یا امکان دسترسی بین دو کشور به یکدیگر وجود ندارد و یا در مواردی بین دو کشور توافقات تجاری صورت نمیگیرد.
دعاوی و اختلافات تجارت بین الملل
در صورتی که بین طرفین قرارداد اختلافی حاصل شود این اختلاف باید در یک مرجع قضایی مورد رسیدگی قرار گیرد.
معمولاً در قرارداد قوانین حاکم و مرجع صالح جهت رسیدگی ذکر میشود که در این صورت دعاوی در همان مرجع که در قرارداد شده است رسیدگی می شوند اما در مواردی هم که در قرارداد ذکر نشده باشد ممکن است حالات مختلفی پیش بیاید برای مثال طبق قانون داخلی یکی از طرفین قرارداد ، در هنگام دعاوی ، مرجع صالح جهت رسیدگی کشور محل اقامت فرد باشد و یا اینکه مرجع صالح جهت رسیدگی محل انجام تعهدات باشد و در مواردی نیز ممکن است مرجع رسیدگی محل ایجاد اختلاف باشد که در هر مورد کشور مورد نظر به آن رسیدگی می کند و در مواردی که اختلاف قوانین وجود داشته باشد با توجه به قوانین حل تعارض به آنها رسیدگی می شود.
به طور کلی حقوق تجارت بین الملل که از زیر شاخه های حقوق بین الملل می باشد خود دارای گسترش زیادی می باشد که در هر مورد ممکن است حالات مختلفی پیش بیاید اما باید همواره به این نکته توجه کرد که در حقوق تجارت بین الملل انعقاد درست قراردادها از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و این موضوع از اهمیت زیادی دارد که طرفین، قوانین حاکم و مرجع صالح جهت رسیدگی به دعاوی و اختلافات را تعیین و در مورد آن به توافق کامل برسند، چراکه اختلافات در زمینه حقوق بین الملل موضوعی بسیار بحث برانگیز است که می تواند رسیدگی به آن مدت زیادی به طول بیانجامد پس برای جلوگیری از اینگونه اتلاف وقت بهتر است که طرفین در مورد تمام موارد به توافق کامل برسند.