افشا کردن اسرار بیمار
حفظ اسرار بیمار و نگه داری راز و سر بیمار که حتی شاید بیمار و مریض توانایی گفتن آنرا به نزدیک تربن اشخاص هم ندارد از مهمترین فاکتورهای اخلاقی است که پزشکان را موظف به نگه داری آن میکند ، حفظ اسرار بیمار آنقدر حايز اهمیت است که در منشور حقوق بیمار اکثر کشورها مورد استناد و اشاره قرار گرفته است .
آیا افشا کردن اسرار بیمار جرم محسوب میشود و مجازات دارد ؟
با توجه به مواردی که در فوق مورد اشاره قرار گرفت حفظ اسرار به طور کلی چه در مورد بیمار و چه در مورد غیر بیمار بسیار اخلاقی است و حتی در شرع مقدس نیز این قضیه مورد تایید قرار گرفته است و در نقطه مقابل آن افشای اسرار بسیار ناپسند و مذموم واقع شده است و در روایات اسلامی کسی که اسرار دیگری را فاش میکند هم پای قاتل یا خائن درامانت نامیده شده است .
در حدیثی از امام رضا علیه السلام در مورد رازداری آمده است ؛
امام رضا علیه السلام:
علیکم فی أمورکم بالکتمان فی أمور الدین و الدنیا ، فإنه روی" أن الإذاعة کفر" و روی " المذیع و القاتل شریکان " و روی "ما تکتمه من عدوک فلا یقف علیه ولیک".
بر شما باد راز پوشی در کارهاتان در امور دین و دنیا . روایت شده که " افشاگری کفر است " و روایت شده " کسی که افشای اسرار می کند با قاتل شریک است " و روایت شده که " هرچه از دشمن پنهان می داری ، دوست تو هم بر آن آگاهی نیابد".
قانون گذار نیز در ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی افشای اسرار بیمار را جرم انگاری نموده است .
مطابق این مقرره؛
مطابق این مقرره؛
ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی
اطباء و جراحان و ماماها و داروفروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار میشوند هر گاه در غیر از موارد‌قانونی، اسرار مردم را افشا کنند به سه ماه و یک روز تا یک سال حبس و یا به یک میلیون و پانصد هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم‌می‌شوند.
باید توجه کرد که بیماران به لحاظ اطمینانی که پزشک دارند و آنها را نسبت به بیماری خود محرم میدانند و از این امر اطمینان دارند که اطلاعات آنها نزد پزشک محفوظ خواهد بود ، با علم به این موضوعات به پزشک معالج ، مراجعه خواهند کرد و اگر احتمال دهند که اسرار و بیماری آن ها در معرض فاش شدن قرار خواهد گرفت خب مسلما و قطع به یقین مراجعه به پزشک و اطمینان به اطبا کاهش یافته و قطع خواهد شد و به همین علت است که نقض کردن این موارد از مسایل مهم پزشکی محسوب خواهد شد .
سوالی که مطرح است اینکه پرونده بیمار متعلق به چه کسی است ؟
آیا متعلق به بیمار است ؟
آیا متعلق به پزشک است ؟
آیا متعلق به بیمارستان است ؟
باید توجه داشت که پرونده بیمار از لحاظ فیزیکی و بایگانی کردن در اختیار و مایملک و دارایی بیمارستان است ولی از نظر محتوا و ماهیت متعلق به بیمار خواهد بود .
پس افشای اسرار و دسترسی به پرونده بیمار مجاز نیست مگر در مواردی که قانون پیش بینی کرده است مثلا در جهت انجام تحقیقات پزشکی یا ادامه دادن روند پیگیری درمان بیمار .
سوگند نامه بقراط به چه چیزی اشاره دارد ؟
پزشکان به موجب سوگندی که تحت عنوان سوگند نامه بقراط یاد میکنند خود را مکلف به حفظ اسرار بیمار میدانند و عدم افشای آن را از وظایف خود تلقی میکنند .
اسرار بیماری از موارد و مسایل شخصی بیمار است که قطعا شخص بیمار دوست ندارد کسی از آن مطلع شود و حالا که ضرورت برایش ایجاد شده است و چاره ای جز مراجعه به پزشک ندارد ، پس پزشک هم باید نسبت به حفظ آن اسرار و عدم افشای آن کوشا باشد .
در بخشی از سوگند نامه بقراط آمده است ؛
«هر آنچه در رابطه با زندگی مردم و مراقبت از بیماران یا حتی جدا از آن، می‌بینم و یا می‌شنوم که نباید فاش شود را نزد خود نگاه خواهم داشت و چنین چیز‌هایی را به عنوان یک راز محفوظ خواهم داشت».
معاهده پزشکی ۱۹۴۸ ژنو و اصلاحیه ۱۹۶۸ در مورد چیست ؟
معاهده پزشکی ۱۹۴۸ ژنو و اصلاحیه ۱۹۶۸ در مورد حفظ اسرار بیمار و عدم افشای آن اشاره دارد بدین نحو که در صورت رضایت بیمار میتوان اسرار او را فاش کرد در غیر این صورت پزشک باید نسبت به حفظ اسرار آن ملزم باشد .
علاوه بر پزشکان و اطبا افراد دیگری نیز وجود دارند که موظف به حفظ اسرار در حوزه کاری خود هستند .
جرم افشای اسرار حرفه ای در قانون به دو شکل صریح و غیر صریح مورد اشاره مقنن قرار گرفته است ، به طور مثال قانون گذار در مورد کارشناسان ، سر دفتران ، وکلا ، مترجمان ،قضات دادگاه ها و...آنها را به موجب قوانین خاص خود مکلف رعایت اسرار حرفه ای و شغلی کرده است .
و اما غیر صریح آن بدین نحو که بطور صریح مشاغل خاصی اشاره نشده است و از عبارت کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار میشوند ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات اسنباط میشود .
به موجب ماده مذکور؛
ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی
اطباء و جراحان و ماماها و داروفروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار میشوند هر گاه در غیر از موارد‌قانونی، اسرار مردم را افشا کنند به سه ماه و یک روز تا یک سال حبس و یا به یک میلیون و پانصد هزار تا شش میلیون ریال جزای نقدی محکوم‌می‌شوند.
آیا افشا کردن اسرار بیمار به طور مطلق جرم است ؟
پاسخ به این سوال منفی است چرا که در قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات در ماده ۶۴۸ این قانون ،افشای اسرار بیمار جرم انگاری شده است و این جرم ، جرمی قابل گذشت می‌باشد و با شکایت شاکی تعقیب آغاز و با گذشت مشارالیه موقوفی تعقیب صادر میشود .
اما نکته ای که حایز اهمیت است اینکه افشای اسرار بیمار به طور مطلق جرم نیست چرا که در پاره ای از مواقع ، قانون گذار پزشک را ملزم به افشای اسرار بیمار و دادن اطلاعات در مورد بیمار به افراد دارای صلاحیت نموده است به طور مثال در ماده‌ی ۱۳ قانون جلوگیری از بیماری‌های آمیزشی و واگیردار مصوّب سال ۱۳۲۰ پزشک ملزم به افشای اسرار بیمار شده است و اگر در مورد بیمار اطلاعاتی به افراد دارای صلاحیت بدهد ، قطع به یقین مرتکب جرم افشای اسرار نشده است .
جهت کسب اطلاعات تکمیلی در مورد مجازات افشا کردن اسرار بیمار میتوانید جهت مشاوره حقوقی و مشاوره تلفنی و رزرو تلفنی به وکلا و مشاوران و کارشناسان حقوقی سایت وکیلوند اولین استارتاپ حقوقی ایران مراجعه نمایید.
