✍️ تعریف مرور زمان ؛
مرور زمان به این معنی است که بعد از گذشت مدت زمانی که در قانون مشخص شده است متهم و مجرم تعقیب یا مجازات نشود به عبارتی حتی اگر شخصی مرتکب جرم شده باشد بعد از گذشت مواعدی که در قانون مشخص شده است جرم ارتکابی مشمول مرور زمان شده متهمان هیچگاه تعقیب و مجازات نخواهد شد.
✍️انواع مرور زمان
در قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ چهار نوع مرور زمان پیش‌بینی شده است
✓ یک ) مرور زمان تعقیب
✓دو )مرور زمان صدور حکم
✓ سه )مرور زمان اجرای حکم
✓ چهار) مرور زمان شکایت
✍️بررسی انواع مرور زمان
✓ مرور زمان تعقیب یعنی از تاریخ ارتکاب جرم تا انقضاء یک سری موارد که در قانون مشخص شده است متهم تعقیب نشده است.
✓مرور زمان صدور حکم به این معنی است که اگر از تاریخ آخرین اقدام تعقیبی یا تحقیقی مواردی که در ماده ۱۰۵ مشخص شده استفاده شده و اقدام تعقیب و تحقیق دیگری انجام نشود جرم ارتکابی مشمول مرور زمان حکم شده و تعقیب متهم هیچگاه ادامه نمی‌یابد.
✍️نکته
✓آخرین اقدام تعقیبی یا تحقیق چیست ؟
اقدام تعقیبی یا تحقیقی مطابق تبصره یک ماده ۱۰۵ اقدامی است که مقامات قضایی در اجرای یک وظیفه قانونی از قبیل احضار جلب بااستماع اظهارات شهود و مطلعان تحقیقات و معاینه محل و نیابت قضایی انجام می‌دهند
✍️ مدت زمان و مواعد مرور زمان تعقیب و صدور حکم
مطابق ماده ۱۰۵ قانون مجازات اسلامی مرور زمان تعقیب و صدور حکم مواعد آن به این ترتیب است
✓ در جرایم تعزیری درجه یک تا سه با انقضای ۱۵ سال
✓ در جرایم تعزیری درجه چهار با انقضای ۱۰ سال
✓ در جرایم تعزیری درجه پنج با انقضای هفت سال
✓ در جرایم تعزیری درجه شش با انقضای پنج سال ✓در جرائم تعزیری درجه هفت و هشت باانقضای سه سال
✍️مرور زمان اجرای احکام قطعی تعزیری
مرور زمان اجرا یعنی از تاریخ صدور حکم قطعی تا انقضای این مواعد که خواهد آمد مجازات در مورد محکوم اجرا نشده است
✓ در جرایم تعزیری درجه یک تا سه با انقضای ۲۰ سال
✓درجرایم تعزیری درجه چهاربا انقضای ۱۵ سال
✓ در جرایم تعزیری درجه پنج با انقضای ۱۰ سال
✓در جرایم تعزیری درجه شش با انقضای هفت سال
✓در جرایم تعزیری درجه هفت و هشت با انقضای ۵ سال
✍️مرور زمان شکایت موضوع ماده ۱۰۶ قانون مجازات اسلامی
مرور زمان شکایت در مورد جرایم تعزیری قابل گذشت است و جرم تعزیری غیر قابل گذشت را در بر نمی گیرد و بدین شرح است که هرگاه متضرر از جرم در مدت یک سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم شکایت نکند حق شکایت کیفری دیگر نخواهد داشت هر چند که می تواند مطالبه ضرر و زیان کند
✍️مدت مرور زمان شکایت
مدت مرور زمان شکایت یک سال از تاریخ اطلاع از وقوع جرم است مگر اینکه تحت سلطه متهم باشد یا به دلیل خارج از اختیار قادر به شکایت نباشد که در این صورت مهلت مزبور از تاریخ رفع موانع محاسبه می شود
✍️ تحت سلطه بودن به چه معنی
سلطه شامل سلطه مادی و معنوی است اعم از سلطه مادی و معنوی
سلطه مادی یعنی در غل و زنجیر بودن یا محبوس بودن ولی سلطه معنوی به معنای تهدید متضرر از جرم به ضررهای مادی و معنوی است.
✍️سوال اگر شخص زندانی در زمانی که در حبس به سر می‌برد از زندان فرار کند آیا مشمول مرور زمان اجرای مجازات می شود؟
در پاسخ به این سوال باید به ماده ۱۰۸ قانون مجازات اسلامی اشاره کنیم بگوییم که پاسخ ما به این سوال منفی است و مشمول مرور زمان اجرا نمی شود زیرا بر اثر رفتار عمدی محکوم اجرای مجازات قطع شده است که در این صورت مرور زمان اعمال نمی شود.
✍️ چه جرایمی مشمول مرور زمان نمی شوند به عبارت دیگر مرور زمان در مورد آنها اثر ندارد؟
مرور زمان در مورد جرایم تعزیری قابل اعمال است در مورد حدود قصاص و دیات و حتی اقدامات تامینی و تربیتی مرور زمان اعمال نمی‌شود.
مرور زمان در این جرایم تعزیری هم قابلیت اعمال را ندارد( مطابق ماده ۱۰۹ قانون مجازات اسلامی )
✓در جرایم علیه امنیت داخلی و خارجی کشور
✓جرایم موضوع قانون مبارزه با مواد مخدر
✓ جرایم اقتصادی شامل کلاهبرداری در صورتی که بیش از یک میلیارد ریال باشد
✓ جرایم موضوع تبصره ماده ۳۶ در صورتی که یک میلیارد ریال بیشتر از یک میلیارد ریال باشد
✍️سوال ؛ آیا جرم انتقال مال غیر مشمول مرور زمان میشود؟
با توجه به این که انتقال مال غیر در حکم کلاهبرداری است باید بگویم که اگر انتقال مال غیر بیش از یک میلیارد ریال باشد مشمول مرور زمان نخواهد شد.
