همه چیز در مورد نفقه - بعد از طلاق میتوانید نفقه بگیرید

مطالبه نفقه، شرایط مطالبه نفقه ، شکایت حقوقی نفقه، نفقه فرزند، مطالبه نفقه فرزند، شرایط مطالبه نفقه فرزندان

نفقه چیست؟

نفقه حق قانونی زن از مرد می باشد که در صورت تمکین می تواند ضمن مراجعه به دادگاه آن حق را طلب نماید. 

مطابق ماده 1106 قانون مدنی: در عقد دایم نفقه زن به عهده شوهر است و همچنیین مطابق ماده 1113 قانون مدنی آمده است که در ازدواج موقت زن حق نفقه ندارد مگر این که در ضمن عقد شرط شده باشد و طرفین در هنگام عقد با هم به توافق رسیده باشند که شوهر حقوق زوجه را بپردازد.

بیشتر بخوانید: حداقل و حداکثر نفقه زن

شرایط مطالبه نفقه چگونه است؟

1- شرابط مطالبه نفقه در عقد دائم:

در عقد دائم نفقه به زن تعلق نمی گیرد مگر اینکه طرفین با هم توافق کرده باشند و در ضمن عقد شرط شده باشد ولی در عقد دائم بدون الزام به شرط ،پرداخت نفقه به عهده شوهر است.

نکته : ماده 1113 قانون مدنی : در عقد موقت زن حق دریافت نفقه ندارد مگر این که شرط شده یا آنکه عقد مبتنی بر آن جاری شده باشد.

2- شرایط مطالبه نفقه در صورت تمکین زن :

حق زن جهت دریافت نفقه مشروط به تمکین است و تمکین به معنای اطاعت زن از شوهر در ازای وظایف زوجیت می باشد که باید زوجه به آن عمل کند مگر آنکه عذر موجه و قانونی قانع کننده ای داشته باشد.

نکته : ماده 1108 قانون مدنی : هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظائف زوجیت امتناع کند مستحق نفقه نخواهد بود.

راه های شکایت حقوقی نفقه چیست؟ 

زن می تواند از طریق دادگاه خانواده و تنظیم دادخواست نفقه با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا شورای حل اختلاف اقدام به ثبت دادخواست نفقه نماید.

 در این صورت پس از ثبت دادخواست و شکایت، جلسه ای با حضور طرفین تشکیل می گردد و موضوع به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می شود، سپس مرجع قضائی طبق نظر کارشناس رای به محکومیت زوج مبنی به پرداخت نفقه می دهد.

لازم به ذکر است زن باید در هنگام  تنظیم دادخواست نفقه، تاریخ دقیق و مدت زمانی که زوج نفقه را پرداخت نکرده را ذکر نماید.

شرایط شکایت کیفری نفقه چگونه است؟

عدم پرداخت نفقه به همسر و فرزندان به موجب قانون مجازات اسلامی جرم است و برای آن مجازات حبس در نظر گرفته شده است در شکایت کیفری زوجه می تواند با مراجعه به دادسرای محل زندگی مشترک، مراجعه و شکوائیه ای مبنی بر عدم پرداخت نفقه تنظیم نماید.

در این مورد دایره ارجاع دادسرا پس از انجام تحقیقات درکلانتری حکم به مجازات زوج صادر می نماید.

نفقه بعد از طلاق به چه صورت می باشد؟

اگر طلاق از نوع طلاق رجعی باشد و طرفین حق رجوع به یکدیگر را داشته باشند در طول دوران عده که بین 2تا 3 طهر است مرد مکلف به پرداخت نفقه زن است و اما در سایر انواع طلاق ها که از نوع غیر رجعی باشد مرد تکلیفی به پرداخت نفقه پس از طلاق ندارد.

پرداخت نفقه فرزندان به عهده کیست؟ 

مطابق ماده 1190 قانون مدنی : نفقه فرزند به عهده پدر است و فرقی نمی کند که پدر حضانت فرزند را به عهده داشته باشد یا اینکه حضانت فرزند با مادر باشد در هر صورت نفقه فرزند شامل مسکن،لباس،خوراک و... .به عهده پدر است.

با استناد به ماده  642 قانون مجازات اسلامی در صورتی که پدر از وظیفه خود سر باز زند و نفقه فرزند را ندهد (در صورتی که استطاعت مالی داشته باشد ) جرم محسوب شده و در صورت شکایت، پدر  محکوم به حبس از 3ماه و 1 روز تا 5 ماه  می گردد.

نکته : 
در صورت فوت پدر یا عدم توانایی او در پرداخت نفقه ی فرزند، این تکلیف به عهده پدر بزرگ و یا دیگر اجداد پدری او است .

2 روش مطالبه نفقه فرزند چیست؟

1- طرح دعوا به صورت مستقل توسط خود فرزند :

 نفقه یکی از واضح ترین مصادیق حقوق مالی می باشد. بالغ و رشید بودن فرزند از ارکان اصلی مطالبه دریافت نفقه توسط فرزند می باشد و سفیه نبودن آن نیز ملاک عمل است .

در این نوع مطالبه، تنها بالغ بودن فرزندان ( دختر بالای 9 سال و دختر بالای 15 سال ) کافی نیست و قانون سن رشد را نیز در نظر گرفته، به طوری که فرزند دختر و پسر تا رسیدن به سن 18 سالگی خود نمی توانند اقامه دعوا کنند.

2-طرح دعوا مطالبه نفقه فرزندتوسط مادر:

در صورتی که مادر حضانت و سرپرستی فرزند را به عهده داشته باشد، می تواند از پدر و جد پدری به نمایندگی از فرزندان اقامه دعوا کند.

شرایط مطالبه نفقه فرزندان چیست؟

در پرداخت نفقه فرزند الویت با پدر است اما در صورت عدم توانایی مالی یا فوت او، پرداخت نفقه فرزند به عهده جد پدری و پس از آن به عهده مادر و اجداد مادری است.

در قانون نیز سن نفقه فرزندان مشخص شده است اما با توجه به قانون مدنی، فرزند بعد از دوران بلوغ و یا چنانچه مال کافی داشته باشد و با کار کردن بتواند معیشت خود را تأمین کند مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.

نکات بسیار مهم:

• فرزند نمی تواند برای پرداخت نفقه گذشته شکایت کند مگر اینکه پدر یا  اجداد پدری (منفق) در دادگاه محکوم به پرداخت نفقه شده و از پرداخت آن خود داری کرده باشند.
• فرزند می تواند در صورتی که پدر یا اجداد پدری استطاعت مالی داشته و نفقه پرداخت نکنند  ازتاریخ صدور رای قطعی نفقه خود را از دادگاه مطالبه نماید.
• استطاعت مالی نفقه دهنده در مورد تعیین نفقه فرزندان تأثیر گذار خواهد بود.

نتیجه گیری :

با توجه به موارد ذکر شده می توان  این نکته را بیان کرد که اگر چه در قانون کیفری و مدنی  نسبت  به پرداخت نفقه تأکید گردیده است اما قانون در مواردی نیز این اجازه به زوج داده شده است تا در صورت عدم انجام وظایف و تکالیف زن بدون هیچ گونه ادله ای از پرداخت نفقه معاف گردد.

مسأله مهم دیگر در مورد نفقه این است که پرداخت نفقه توسط مرد ارتباطی با داشتن یا نداشتن تمکن مالی زوجه ندارد و در هر صورت باید نفقه را به او پرداخت کند.

در مورد مطالبه نفقه توسط فرزند نیز می توان به این نکته اشاره کرد که پرداخت نفقه یکی از مسئولیت های الزامی پدر بوده و به حدی در قانون جدی است که حتی بعد از طلاق نیز اگر چه مطالبه نفقه برای مادر ساقط می گردد، اما این حق برای فرزندان باقی خواهد ماند.

این موضوع از نظر قانون به قدری مهم است که حتی شامل فرزندان به دنیا آمده از رابطه نامشروع نیز می شود. علی ایحال چنانچه فرزندی دارای شناسنامه باشد و پدر او نیز مشخص باشد پدر موظف به پرداخت نفقه می باشد.