پیگیری چک ضمانت چیست؟ شرایط صدور، انواع، شرایط مطالبه

چک ضمانت یکی از انواع اسناد تجاری به حساب می آید که اعتبار قانونی دارد. چک به طور کلی یک سند تجاری محسوب می شود که کارکرد اصلی آن تسهیل در روابط مالی است، در واقع می توان به واسطه چک و در صورت موافقت طرف مقابل اقدام به مبادله مالی نمود. چک به نوعی شبیه قولنامه ای است که در آن صادر کننده موظف است در تاریخ مشخص مقدار پول مشخصی را به فرد دریافت کننده چک بدهد.

به طور کلی چک به عنوان ضمانت استفاده می شود با این تفسیر چک ضمانتی است که از طرف متعهد در یک قرارداد به طرف دیگر قرارداد داده می شود بر این اساس اگر طرف متعهد به وعده خود عمل نکند و یا بر تعهدات خودش پایبند نباشد طرف دیگر قرارداد می تواند با اثبات اینکه طرف مقابل به وعده های خود عمل نکرده و یا پایبند به قرارداد نبوده از دادگاه حکم وصول چک ضمانت را دریافت نماید.

معمولا مبلغ چک ضمانت به اندازه ای در نظر گرفته می شود که در صورت اجرا نشدن تعهدات ، مبلغ چک بتواند تمام یا بخشی از خسارات وارد شده به طرف مقابل را جبران نماید.

امروزه در بسیاری از معاملاتی که صورت می گیرد بین اشخاص حقیقی و حقوقی شاهد رد و بدل چک ضمانت هستیم چک ضمانت از اهمیت زیادی در انجام معامله های مختلف برخوردار است. در این روش صادر کننده چک این تضمین را به طرف مقابل می دهد تا در صورتی که به تعهدات خود عمل ننماید طرف مقابل آن چک را از طریق قانون وصول تا به نحوی خسارت فرد متضرر جبران گردد.

باید به این نکته توجه نمود که در چک های ضمانتی حتما در روی چک به ضمانتی بودن آن باید اشاره شود چرا که چک یک سند تجاری محسوب می گردد و بر اساس آن صادر کننده به نوعی دستور پرداخت آن را به بانک وبه نفع حامل یا دارنده چک می دهد.

شرایط صدور چک ضمانت

وقتی که از مفهوم ضمانت صحبت می کنیم باید به این مسئله توجه داشته باشیم که ضمانت در برابر اجرای یک سری تعهدات ایجاد می شود تعهدات نیز زمانی مورد بررسی قرار می گیرد که قراردادی در بین باشد و این قرارداد بر اساس توافق طرفین تدوین و امضاء شده باشد، اما اگر در یک قراردادی چند تعهد وجود داشته باشد نمی توان به میزان آن تعهدات چک ضمانت دریافت نمود بلکه بر اساس مجموع ارزش مادی تعهدات و یا مهم ترین تعهد در قرارداد، چک صادر می گردد.

با عنایت به مطالب گفته شده، به طور کلی چک ضمانت هیچ تفاوتی با چک های عادی و قابل وصول در بانک ندارد و مانند یک چک عادی است که باید به طور کامل و دقیق بدون هیچ خط خوردگی تنظیم شود.

انواع چک ضمانت

بسته به نوع معاملاتی که انجام میگیرد چک های ضمانتی متفاوت می باشند. انواع چک های ضمانتی عبارتند از:

1.  چک های ضمانتی انتقال سند

2. چک های ضمانتی تسهیلات

3. چک های ضمانتی اجاره خانه 

4. چک های ضمانتی اجاره خانه 

5. چک های ضمانتی تخلیه

6.  چک های ضمانتی بانکی

7. و سایر موارد دیگر

افراد می توانند با توجه به نوع معامله ای که با اشخاص حقیقی و حقوقی دارند یکی از انواع چک های ضمانت را انتخاب کنند و به طرف مقابل ارائه نمایند.

دادخواست استرداد چک

چک های ضمانت یکی از انواع راه های ضمانت در قرارداد ها می باشند که بیشتر در ایران استفاده می شود چراکه در کشورهای دیگر معمولا قراردادها  به نحوی تنظیم می شود که نیاز به ضمانتی بیشتری مانند چک نداشته باشد. اصولاً در ایران صدور چکهای ضمانت به یک عرف در معاملات و قراردادهای مختلف تبدیل شده است.

البته باید به این نکته نیز توجه نمود که  اگر طرف دریافت کننده چک بعد از اتمام دوره قرارداد و انجام تعهدات توسط صادر کننده چک، آن را به صادر کننده تحویل ننماید، صادر کننده چک حق ارائه دادخواست استرداد چک را خواهد داشت و می تواند به سادگی از طریق مراجع قضایی نسبت به پس گرفتن چک اقدام نماید.

چک ضمانت وصف کیفری ندارد:

 چک ضمانت وصف کیفری ندارد و تفاوت آن با سایر چک ها این است که چک ضمانت یک وجه مدت دار است و بدون تاریخ وصول هستند.

دارنده چک ضمانت نیز فقط زمانی که با حساب خالی شخص صادر کننده چک مواجه شود می تواند از طریق حقوقی اقدام به پیگیری نماید.

شرایط مطالبه چک ضمانت

در صورتی که دارنده چک از بانک ها استعلام کند و حساب فرد موجودی لازم را نداشته باشد بانک گواهی عدم پرداخت را به فرد دارنده چک می دهد فرد نیز می تواند با آن گواهی علیه صادر کننده چک اقامه دعوی نماید.

در صورتی نیز که فرد چک را بابت ضمانت در معامله یا انجام تعهد بدهد و آن معامله صورت نگیرد و یا فرد به تعهد خود عمل نکند طرف مقابل می تواند در دادگاه حقوقی اقامه دعوی کند در این صورت دادگاه محل اقامت صادر کننده چک صلاحیت رسیدگی به موضوع را دارد و دعوا باید در آنجا مطرح شود ولی اگر طرفین قرارداد در محل دیگری قرارداد را منعقد کرده باشند و یا در قرارداد محل دیگری را برای انجام تعهد مشخص کرده باشند و یا محل صدور چک جایی متفاوت از محل اقامت فرد صادر کننده چک باشد در این صورت فرد می تواند علاوه بر محل اقامت صادر کننده چک، در محل صدور دسته چک، محل انجام تعهد و یا محل انعقاد قرارداد نیز شکایت خود را مطرح نماید.

مطابق ماده 13 قانون صدورچک در موارد زیر صادر کننده چک قابل تعقیب کیفری نیست: 

• در صورتی که ثابت شود چک سفید امضاء داده شده باشد.
• هرگاه در متن چک، وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی شده باشد.
• چنانچه در متن چک قید شده باشد که چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است. 
• هرگاه بدون قید در متن چک ثابت شود که وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی بوده یا چک بابت تضمین انجام معامله یا تعهدی است. 
• در صورتی که ثابت گردد چک بدون تاریخ صادر شده و یا تاریخ صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد.

کلمات کلیدی

• تفاوت چک امانی و ضمانتی
• چک ضمانت چیست
• نحوه نوشتن چک ضمانت وام
• چک ضمانت در قانون جدید
• چک ضمانت بدون تاریخ
• نمونه رای خیانت در امانت چک ضمانت
• خیانت در امانت چک ضمانت
• اثبات ضمانتی بودن چک
• مجازات برگشت زدن چک ضمانتی
• نمونه رسید چک ضمانت
• آیا چک ضمانت قابل وصول است
• مدارک لازم برای اثبات خیانت در امانت