بیرون کردن زن از خانه توسط شوهر + نحوه اثبات آن و مجازات

بیرون کردن زن از خانه توسط شوهر + نحوه اثبات آن و مجازات

در زندگی زناشویی، هدف اصلی ساختن محیطی آرام و سرشار از همدلی است. با این حال، گاهی اختلافات یا تصمیم‌های نادرست باعث می‌شود شوهر، زن را از منزل بیرون کند یا مانع بازگشتش شود. این رفتار در قوانین ایران دارای عواقب ویژه‌ای است و می‌تواند از جنبه‌های حقوقی و کیفری پیامدهای جدی در پی داشته باشد. ما در سامانه ثبت شرکت، معتقدیم شفاف‌سازی مسائل حقوقی، از جمله موضوع بیرون کردن زن از خانه، کمک شایانی به افراد می‌کند تا آگاه‌تر حرکت کنند.

بیرون کردن زوجه از خانه توسط زوج

بنیان اصلی در هر ازدواج، حفظ آرامش و حسن رفتار میان زن و مرد است. قانون مدنی نیز به روشنی می‌گوید که هر دو طرف باید همدیگر را درک کنند و در شکل‌گیری فضایی سرشار از مهر و صفا همکار باشند. مرد موظف است خوراک، پوشاک و جای درخورِ زن را مهیا سازد و زن وظیفه دارد تمکین داشته باشد؛ یعنی سرپیچی نکند.

وقتی شوهر تصمیم می‌گیرد همسر خود را از خانه اخراج کند، در واقع به بخشی از تعهدات حقوقی خود (مثل تأمین مسکن) عمل نکرده است. این عمل نه‌تنها خشونت روانی محسوب می‌شود، بلکه ادامه زندگی مشترک را با سختی روبه‌رو خواهد کرد.

از نگاه حقوقی، اجبار زن به خروج از منزل، نشانه‌ای از عدم رعایت حقوق او بوده و مرد را با مسئولیت‌های جدی روبه‌رو می‌کند. زیرا خانه و سرپناه، جزو حقوق ابتدایی زوجه است که در قوانین ما به آن اشاره شده است. طبق قانون، زن حق دارد در خانه شوهر سکونت کند و اگر مرد او را مجبور به رها کردن سرپناه کند، ممکن است زن با طرح شکایت کیفری یا حقوقی، حقوقش را دنبال کند.

اقدامات لازم پس از بیرون شدن زن توسط شوهر

اگر زنی حس کند شوهر او را از منزل بیرون انداخته و راه بازگشت را بسته است، نخستین اقدام، تلاش برای داشتن مدرکی است که نشان دهد حقیقتاً از ورود به منزلش منع شده یا بیرون انداخته شده است. چند روش زیر می‌تواند مفید باشد:

1. تماس با پلیس: درخواست تنظیم صورتجلسه و ثبت وضعیت موجود. در این صورت احتمال دارد مأموران پلیس به محل مراجعه کنند و واقعه را بنویسند. این سند، بعداً می‌تواند در دادگاه، مهر تأییدی بر ادعای زن باشد.

2. شهادت همسایه‌ها یا افراد دیگر: اگر کسی مشاهده کرده که مرد مانع ورود زن شده، این گواهی در دادگاه بسیار کمک‌کننده است.

3. مکالمات، پیامک یا سوابق الکترونیکی: ممکن است همسر در پیامکی، تهدید به بیرون کردن کرده باشد یا حتی اعلام کرده که دیگر اجازه ورود به منزل را نمی‌دهد. نگهداری این پیام‌ها کار را در دادگاه آسان می‌کند.

4. مراجعه به دفاتر قضایی: بعد از گردآوری مدارک اولیه، زن می‌تواند از شوهر شکایت کیفری ترک نفقه یا دادخواست حقوقی مطالبه نفقه بدهد. همچنین اگر تحمل این شرایط امکان‌پذیر نباشد، احتمال تقاضای طلاق عسر و حرج هم مطرح می‌شود.

باید توجه داشت که اگر مرد از خشونت فیزیکی استفاده کرده یا آثار ضرب‌ و جرح بر بدن زن مانده باشد، مراجعه به پزشکی قانونی و دریافت گواهی معاینه می‌تواند پرونده را محکم‌تر کند.

مدارک لازم برای شکایت از زوج بابت بیرون همسر از خانه

برای آنکه زن بتواند در دادگاه ثابت کند بیرون رانده شده است، اسناد گوناگونی به‌کار می‌آید:

1. عقدنامه یا قباله ازدواج: نشان می‌دهد این دو نفر در قالب زندگی مشترک هستند و مسئولیت‌های زناشویی بر عهده زوج می‌باشد.

2. کارت ملی و شناسنامه زن: مدارک هویتی که برای ثبت دادخواست نیاز است.

3. مدرک مبنی بر بیرون انداخته شدن زن: این مدرک می‌تواند گزارش پلیس، شهادت همسایه یا بستگان، پیامک تهدید، یا هر سند دیگری باشد که دادگاه را قانع کند.

4. صورتجلسه پلیس: اگر نیروی انتظامی گزارشی تهیه کرده که مرد مانع ورود زن شده یا زن را مجبور به ترک منزل کرده است، این سند قدرت بالایی دارد.

5. اسناد مربوط به نفقه: اگر مرد نفقه را قطع کرده باشد، زن می‌تواند اسناد مخارج خود را جمع‌آوری نموده و به دادگاه بدهد تا نشان دهد مدتی است مخارج خانه در حد عرفی پرداخت نشده است.

حضور این سندها باعث می‌شود دادگاه به‌درستی متوجه شرایط گردد. در صورت بسته بودن درِ خانه یا ممانعت زوج، زن می‌تواند درخواست کند مرجع قضایی مأمور اعزام کرده تا شرایط را ملاحظه کند و صورتجلسه تهیه شود.

عواقب حقوقی اخراج زوجه از خانه توسط زوج

بعد از آنکه زن خانه را به دستور مرد ترک می‌کند یا اجازه ورود پیدا نمی‌کند، ممکن است مسائل حقوقی مهمی شکل بگیرد. یکی از آنها امکان درخواست طلاق از سوی زن است.

در قانون ما مفهومی هست به اسم عسر و حرج. اگر زنی به وضعیتی گرفتار شود که ادامه زندگی شدیداً مشقت‌بار گردد، امکان دارد به همین دلیل طلاق بخواهد. بیرون شدن از خانه و سختی‌های نبود سرپناه، نمونه‌ای از این شرایط تلقی می‌شود. مرد طبق مقررات وظیفه دارد مسکن شایسته زندگی مشترک را محیا کند. وقتی مرد زوجه را از خانه بیرون می‌کند، عملاً این وظیفه را زیر پا می‌گذارد.

اگر زن قادر نباشد هزینه‌های ابتدایی را مدیریت کند، یا در جایی ساکن شود، زندگی براو بسیار سخت می‌گردد. همین وضعیت هم برای دادگاه نشانه‌ای از عسر و حرج است. در چنین موقعیتی زن می‌تواند به دادگاه خانواده مراجعه کرده و ضمن اثبات ماجرا، طلاق عسر و حرج تقاضا کند.

البته معمولاً پیشنهاد می‌شود قبل از دادخواست طلاق، زن دادخواست مربوط به نفقه یا تهیه خانه شایسته به دادگاه دهد. اگر مرد حکم دادگاه را رعایت نکند، زن از این به بعد می‌تواند طلاق عسر و حرج را پیگیری نماید.

از دید حقوقی، اخراج زن از خانه گاهی سبب می‌شود زن تصمیم بگیرد از مرد شکایت کند و هزینه‌های عقب‌افتاده را مطالبه کند. اگر زن بتواند ثابت کند بیرون شدنش اجباری بوده، احتمال دارد دادگاه به نفع او رأی دهد.

عواقب کیفری اخراج زوجه از خانه توسط زوج

بخش مهمی از ماجرا مربوط به جنبه کیفری اخراج زن است. مرد در قبال زنش وظایفی دارد که اگر آن‌ها را ترک کند، ممکن است به اتهام ترک نفقه تحت پیگرد کیفری قرار بگیرد.

ترک نفقه، به معنی دست کشیدن از پرداخت هزینه‌های اولیه زندگی زن است و مسکن نیز مصداق نفقه به‌شمار می‌رود. اگر مرد از عمد زن را بیرون کند و خانه‌ای درخور جایگاه او در اختیارش نگذارد، عمل او بی‌شک یکی از سرپیچی‌های قانونی محسوب خواهد شد.

برابر ماده 53 قانون حمایت خانواده، شوهر مکلف است نفقه زن را بپردازد. هرکس که با بودن توان مالی، نفقه همسرش را رها کند و این امر را ادامه دهد، مشمول مجازات می‌شود. کیفر این کار، حبس تعزیری درجه شش است (یعنی شش ماه تا دو سال زندان). بنابراین اگر اخراج از خانه منجر به این شود که نیازهای اساسی زن بکلی کنار گذاشته شود، پرونده کیفری می‌تواند به زندانی‌ شدن مرد ختم گردد.

از سوی دیگر، اگر مرد برای بیرون کردن زن از روش‌های خشونت‌آمیز استفاده کرده باشد و مثلاً او را مورد ضرب و شتم قرار دهد، این اقدام نیز جرم جداگانه‌ای است. زن می‌تواند با رفتن به پزشکی قانونی، مستنداتی را جهت اثبات بروز آسیب داشته باشد.

نمونه استشهادیه اخراج زوجه توسط زوج

گاهی برای اثبات اخراج زن از خانه، استشهادیه‌ای با حضور چند شاهد تنظیم می‌شود. همسایه‌ها، دوستان یا افرادی که مشاهده کرده‌اند شوهر مانع ورود زوجه شده، در یک برگه رسمی گواهی می‌دهند. این استشهادیه ممکن است به شکل زیر باشد (این فقط یک نمونه ساده است و شکل دقیق آن در دادگاه یا نزد مراجع مربوطه تکمیل می‌گردد):

این‌جانب [نام شاهد] 

فرزند [نام پدر]

 ساکن [آدرس]

 گواهی می‌کنم که در تاریخ [مثلاً 15 مهرماه] میان زوج [نام شوهر] و زوجه [نام زن] مشاجره‌ای درگرفت و پس از آن، شوهر، زن را از خانه بیرون کرد. من مشاهده نمودم که زوجه قصد ورود داشت ولی شوهر مانع شد. این متن را جهت گواهی در مراجع قضایی امضا می‌کنم و آماده‌ام در صورت نیاز توضیح بدهم.

استشهادیه‌ای در همین مایه، امضا و همراه مدارک دیگر، به دادگاه ارائه می‌گردد تا نشان دهد اخراج رخ داده است.

آیا مرد می‌تواند زن را از خانه بیرون کند؟

براساس اصول و مقررات قانونی، شوهر "حق" ندارد زن خویش را از خانه اخراج نماید. طبق تعهدات زناشویی و قانون مدنی، مرد مسئول هزینه‌های معیشتی و محل زندگی همسر است. اگر زن طبق قانون تمکین کند و وظایف همسری خویش را انجام دهد، شوهر نمی‌تواند به بهانه اختلافات یا هر چیز دیگر، او را از منزل بیرون نماید. هرچند بعضی‌ها فکر می‌کنند شوهر می‌تواند هرگاه تمایل داشت در را به روی همسر ببندد، اما چنین کاری پیامدهای منفی و مجازات دارد.

در مواقعی که خانه به نام زن است و مرد قصد دارد در آن سکونت کند، ماجرا متفاوت می‌شود؛ زیرا ممکن است زن هم عنوان کند، سند خانه به نام اوست و حاضر به ادامه زندگی زیر یک سقف نیست. ولی در صورتی که خانه متعلق به شوهر یا حتی اجاره‌ای باشد که شوهر مالک منافعش است، مرد حق ندارد بدون دلیل قانونی، همسرش را بیرون نماید.

نتیجه‌گیری و توصیه پایانی

بیرون کردن زن از خانه، کاری است که پیامدهای مهمی در بر دارد. در صورت بروز چنین اتفاقی، زن می‌تواند دادخواست نفقه و ساده‌ترین راه‌های اثبات را در پیش بگیرد. چون مسکن بخش مهمی از نفقه است، اگر شوهر از این وظیفه سر باز زند، زن مجاز به شکایت خواهد بود. اگر این شرایط به‌قدری دردناک شود که زندگی مشترک قابل تحمل نباشد، زن می‌تواند به استناد عسر و حرج درخواست طلاق نماید.

در مقابل، ممکن است برخی مردان تصور کنند مالکیت خانه به آنها آزادی می‌دهد که هر زمان خواستند زن را بیرون کنند. باید یادآوری شود که قانون از زن حمایت می‌کند و شوهری که این اقدام را انجام می‌دهد تحت فشارهای جدی حقوقی و کیفری قرار خواهد گرفت. حتی ممکن است کار او به زندان بکشد.

بهتر است اختلافات زناشویی از طریق گفت‌وگو و صلح حل شود، اما اگر شرایط پیچیده‌تر شد، مشاوره حقوقی می‌تواند کمک‌کننده باشد. گروه وکلای وکیلوند با تیم متخصص خود در حوزه خانواده، آماده ارائه مشاوره حقوقی معتبر برای حل مشکلات حقوقی شما است. برای راهنمایی‌های جامع‌تر و آگاهی از حقوق خود، با وکلای مجرب ما تماس بگیرید.