آیا طلاق به دلیل عدم تمکین جنسی امکان پذیر است؟

معنی لغوی تمکین

برای آنکه بخواهیم مفهوم عدم تمکین جنسی را بیان کنیم؛ باید معنای تمکین را بدانیم. با دانستن مفهوم لغوی کلمه (تمکین)، می توانیم به مفهوم عبارت ( عدم تمکین جنسی) نیز پی ببریم.

کلمه تمکین در لغت به معنی الزام می باشد و در اصطلاح و عرفِ رایج،  به این معناست که پس از ایجاد رابطه زناشویی، زن مکلف می شود که از مرد تبعیت کند. این تبیعت شامل مواردی مانند: حسن معاشرت با همسر، سکونت در منزلی که شوهر تعیین کرده است و برقراری رابطه جنسی با او می شود.

عدم تمکین جنسی به چه معناست؟

عدم تمکین جنسی به معنای عدم تامین نیاز های جنسی زوجین نسبت به یکدیگر می باشد. بعد از خواندن صیغه عقد بین زن و شوهر، زوجین نسبت به هم دارای یک سری وظایف شرعی و قانونی می شوند.

در صورتی که هر کدام از زوجین نسبت به وظایف خود کوتاهی کنند؛ منجر به عدم تمکین می شوند طبق قانون باید با آنها برخورد شود. شاید در عرف جامعه، لغت تمکین و عدم تمکین، فقط برای زن استفاده شود. اما چون این وظایف باید هم از جانب زن و هم از جانب مرد رعایت شوند؛ پس ضمانت اجرایی برای مرد هم برقرار است. پس عدم تمکین جنسی ممکن است از سوی مرد نیز رخ دهد که در این صورت، توسط زن قابل پیگیری می باشد.

آشنایی با انواع تمکین

تمکین شامل دو نوع می باشد: تمکین عام و تمکین خاص. حال به توضیح این دو نوع تمکین می پردازیم:

تمکین عام: تمکین عام در اصلاح حقوقی، به معنای اطاعت زن از شوهر در امور زندگی می باشد. این امور شامل: سکونت زن در منزلی که شوهر انتخاب کرده، بدون اجازه شوهر از منزل خارج نشدن، خوش رفتاری با شوهر و آراسته کردن خانه و خود برای شوهر می شود.

قانون مدنی، تمکین عام را که شامل وظایف زن نسبت به شوهر است را اینگونه تفسیر می کند: براساس ماده 1108 "هرگاه زن بدون مانع مشروع از اِدای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود".

بنابراین نتیجه میگیریم که اگر زن از تمکین عام در قبال شوهر خود امتناع ورزد و بدون دلیل موجه از انجام وظایف قانونی خود سر باز زند، انتظار حق و حقوقی نباید داشته باشد.

تمکین خاص: موضوع عدم تمکین جنسی مربوط به این بخش می شود. زیرا منظور از تمکین خاص، روابط جنسی میان زن و شوهر است. بر طبق این تمکین، زن موظف است؛ نیاز جنسی همسرش را بر طرف کند. البته تا حدی که متعارف و معقول باشد.

اگر اثبات شود که زن، مرد را از لحاظ جنسی تمکین نمی کند؛ در این صورت عدم تمکین جنسی از سوی زن رخ داده است. در این صورت، طبق قانون باید برایش حکم صادر شود.

بر اساس ماده 1102 قانون مدنی، همین که عقد نکاح به طور صحیح خوانده شود، حقوق و تکالیف زوجین در مقابل همدیگر برقرار می گردد. پس به این ترتیب، یکی از وظایف زن، تمکین جنسی مرد می باشد. در صورتی که کوتاهی صورت بگیرد؛ مرد می تواند از زن به دلیل عدم تمکین جنسی شکایت کند.

آیا تمکین و عدم تمکین جنسی مختص به خانم ها می باشد؟

حال که با انواع تمکین و عدم تمکین جنسی آشنا شدیم؛ باید به این مسئله  اشاره کرد که این موارد فقط جزو وظایف زنان نمی باشد. بلکه مرد نیز نسبت به همسر خود دارای وظایفی است و باید به آن ها عمل کند.

همچنین باید خاطر نشان کرد که بعد از جاری شدن صیغه عقد، هریک از زوجین هم مرد و هم زن در قبال هم وظایفی دارند و تمکین باید از جانب مرد نیز رعایت شود. اگر به لحاظ جنسی، از جانب مرد کوتاهی رخ دهد؛ عدم تمکین جنسی محسوب می شود.

پس زن حق دارد نسبت به این موضوع  شکایت نماید. پس نتیجه میگیریم، تمکین فقط مختص به خانوم ها نمی باشد.

طلاق در صورت عدم تمکین جنسی زن

در قسمت های قبل ذکر گردید که عدم تمکین جنسی هم مربوط به زنان می شود و هم مردان. چرا که بعد از جاری شدن صیغه عقد، زن و شوهر نسبت به هم دارای وظایفی می شوند که باید به آن عمل کنند.

در صورتی که هرکدام از آن ها به وظایف شرعی و قانونی خود عمل نکنند؛ یک سری قوانین برای عدم تمکین وجود دارد، که یکی از آن ها طلاق می باشد.

طلاق انواع مختلفی دارد که می تواند به درخواست مرد، یا به درخواست زن و یا به صورت توافقی صورت بگیرد. در جامعه ما بر طبق قانون و عرف، طلاق از جانب مرد می تواند بدون هیچ دلیل خاصی انجام شود. البته در صورتی که مرد تمام حق و حقوق زن مانند: مهریه، نفقه، اجرت المثل، نحله، شرط و تقسیم دارایی مرد را پرداخت نماید.

 به این ترتیب قانون به مرد این اجازه را می دهد بدون اینکه نیاز باشد، چیزی را برای دادگاه خانواده اثبات کند، همسرش را طلاق دهد.

اما مرد می تواند در صورتی که عدم تمکین جنسی توسط زن صورت بگیرد؛ بدون اینکه مبلغی بابت نفقه پرداخت کند؛ همسرش را طلاق بدهد. همانطور که در بخش های قبلی نیز ذکر شد، طلاق به دلیل عدم تمکین جنسی از سوی زن، شامل پرداخت مهریه نمی شود.

اقدامات مرد در صورت عدم تمکین جنسی زن

اگر زن به وظایف خود عمل نکند مرتکب عدم تمکین جنسی می شود. دراین صورت مرد می تواند اقدامات زیر را انجام دهد:

1. مرد می تواند به دادگاه خانواده مراجعه کرده و درخواست ازدواج مجدد کند.
2. مرد می تواند از پرداخت نفقه به زن خود خودداری نماید. البته در این مورد، باید عدم تمکین جنسی زن و موارد دیگر برای دادگاه اثبات شود.
3. همچنین مرد می تواند بر طبق عدم تمکین جنسی زن، درخواست طلاق بدهد.

در اینجا این نکته حائز اهمیت است که روابط جنسی و زناشویی، چون یک موضوع خصوصی بین زن و شوهر می باشد؛ اثبات آن به دادگاه کار سختی است.

بنابراین در این مورد، یا خودِ زن در دادگاه اقرار می کند که شوهر خود را تمکین نکرده است؛ یا اینکه اگر کسانی از این موضوع اطلاع دارند؛ باید در دادگاه علیه زن شهادت بدهند. و یا در برخی موارد، قاضی دادگاه  شخصا بر طبق شواهد و اظهارات طرفین دعوا، به عدم تمکین از جانب زن علم پیدا می کند.

طلاق در صورت عدم تمکین جنسی مرد

همانطور که ذکر شد، مرد نیز در مقابل زن دارای وظایفی است. که در مواردی منجر به عدم تمکین جنسی از سوی او می شود. به هرحال، مرد نیز باید زن را تمکین کند.

بر طبق قانون، مرد علاوه بر نیازهای مالی (پرداخت نفقه)، نیاز های معنوی مثل: حسن معاشرت با همسر و برطرف کردن نیازهای زناشویی ( نیاز جنسی ) زن را تامین نماید.

گاهی مردان نیز در مواردی موجه یا غیر موجه از وظایف خود سرباز می زنند و همسر خود را تمکین نمی کنند. تا جایی که زن مجبور می شود برای مطالبه حقوق قانونی خود به دادگاه مراجعه کند. در این مورد زن باید عدم تمکین جنسی مرد را اثبات کند.

اگر مرد ترک منزل کند، برای مدتی نفقه پرداخت نکند و از لحاظ جنسی زن را تامین ننماید؛ زن در صورت اثبات این موضوع، می تواند درخواست طلاق بدهد. دادگاه نیز مرد را موظف به انجام وظایف خود می کند. اگر پس از مدتی، باز هم مرد در این مسئله کوتاهی کند؛ زن می تواند تقاضای طلاق مبنی بر عدم تمکین جنسی نماید.

گناه عدم تمکین زن از نظر شرع

اگر زن عذر شرعی نداشته باشد و از ارتباط جنسی با شوهر خود جلوگیری کند؛ براساس روایاتی که از پیامبر (ص) نقل شده است، گناه می باشد.

پیامبر (ص) در این زمینه می فرمایند :"قسم به کسی که جانم در دست اوست اگر مردی همسرش را به بسترش فرا خواند و او امتناع ورزید، خداوندی که در آسمان است بر او خشمگین می شود تا زمانی که مرد راضی شود ."

در روایت دیگر از پیامبر (ص) نقل شده که می فرمایند:"هرگاه مرد، زنش را به بستر خود فرا بخواند، و زن به بستر شوهرش نرود و مرد شب را در حال خشم و نارضایتی از همسرش سپری کند، ملائکه آن زن را تا صبح لعنت می کنند."

مدت زمان رسیدگی به عدم تمکین جنسی از سوی دادگاه

موضوع رسیدگی به عدم تمکین جنسی چه از طرف زن و چه از طرف مرد باشد؛ با تقدیم دادخواست به دادگاه، آغاز می گردد.

پس از آنکه دادگاه نوبت رسیدگی معین کرد؛ بررسی شرایط و اوضاع پرورنده آغاز می شود. در صورتی که عدم تمکین از طرف هر یک از زوجین برای دادگاه بنا به درخواست هر کدام از طرفین دعوا، محرز شود؛ معمولا در جلسه اول دادرسی رای عدم تمکین صادر می گردد.

در صورتی که در طول مدت دادرسی و صدور حکم، تمکین از طرف زن صورت نگیرد؛ رای به اجرای احکام فرستاده می شود. در این مرحله زن به تمکین دعوت می شود و اگر باز هم سرباز زند و مرد را تمکین نکند؛ از نفقه محروم می شود و مرد می تواند از دادگاه درخواست ازدواج مجدد نماید.

معمولا برای صدور حکم پرونده های عدم تمکین جنسی، از زمان تقدیم دادخواست تا زمان صدور حکم، حداقل 6 ماه طول می کشد.

مواردی که امتناع از تمکین زوجه، موجه محسوب می شود

بیماری شوهر: براساس این موضوع ماده 1127 قانون مدنی مقرر کرده است: هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد، زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع کند. امتناع به علت مزبور مانع از حق نفقه نخواهد بود.

بیماری زن: براساس قانون، اگر زن مبتلا به یک سری بیماری ها شده باشد؛ در این صورت هم به لحاظ شرعی و هم قانونی، برای عدم تمکین شرایط خاص دارد. همچنین در صورت عادت ماهیانه می تواند از تمکین خودداری کند. تحت این شرایط نیز مرد نمی تواند از پرداخت نفقه همسر خود، امتناع ورزد.

حق حبس زوجه: مطابق ماده 1085 قانون مدنی، زن می تواند تا مهریه به او تسلیم نشده؛ از ایفا وظایفی که در برابر همسر خود دارد، امتناع ورزد. مشروط بر اینکه مهریه حال باشد و این امتناع مسقط حق نفقه نخواهد بود.

حق تعیین مسکن جداگانه زن: طبق ماده 1114 قانون مدنی، اگر حق سکونت به زن داده شده باشد؛ زن می تواند از زندگی کردن با شوهر در منزلی که مرد تعیین می کند؛ خودداری نماید.