در این مقاله مطالعه خواهید کرد:
- چرا پرداخت نفقه اهمیت دارد؟
- نفقه زن
- چه ضمانت اجرایی حقوقی در خصوص عدم پرداخت نفقه وجود دارد؟
- آیا عدم پرداخت نفقه ضمانت اجرایی کیفری دارد؟
- طلاق به علت عدم پرداخت نفقه امکان دارد؟
- نکات مهم در خصوص طلاق به دلیل نپرداختن نفقه
- تمکن مالی مرد و رابطه آن با عدم پرداخت نفقه چیست؟
- رابطه تمکین زن از مرد با عدم پرداخت نفقه چیست؟
- مجازات عدم پرداخت نفقه چیست؟
- نکاتی از پرداخت نفقه که باید بدانید کدام نکات می باشند؟
- دادگاه صالح جهت رسیدگی طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه کدام دادگاه می باشد؟
- حکم جلب سیار به علت عدم پرداخت نفقه چیست؟
- نحوه طلاق از طریق اجراییه نفقه
- آثار طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه
- معرفی ضامن برای عدم پرداخت نفقه
- شرایط عدم پرداخت نفقه
- سؤالات قاضی در دادگاه نفقه
- پاسخ به سؤالات قاضی در دادگاه نفقه
بلافاصله پس از آنکه زن و مرد اقدام به عقد ازدواج با یکدیگر کردند، بر این رابطه زوجیت، قانونگذار آثاری را در نظر میگیرد. به این معنی که زن و مرد هر یک از حقوقی برخوردار خواهند شد. از جمله این حقوق، حق نفقه بوده که به زوجه تعلق خواهد گرفت.
اجبار شوهر به پرداخت نفقه زن به قدری دارای اهمیت و ضروری بوده که قانونگذار در صورت عدم پرداخت آن ضمانت اجرای حقوقی و کیفری در نظر گرفته است. ولی در پارهای از موارد، زن قادر است به دلیل عدم پرداخت نفقه از مرد درخواست طلاق رد کند.
در این مقاله قصد داریم به بررسی طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه بپردازیم. تا انتها همراه ما باشید.
چرا پرداخت نفقه اهمیت دارد؟
در واقع از آنجایی که رسیدگی به فرزندان و امور تربیتی آنها و سایر امورات و ابعاد درونی زندگی آنها بر ذمه زن است، تأمین نیازهای مالی و مهیا ساختن لوازم و امکانات لازم به منظور برطرف نمودن خواستههای خانواده بر عهده مرد است و جزو تکالیف وی محسوب میگردد. تنها عاملی که زوجه از دریافت نفقه بهرهمند خواهد شد، تمکین است.
در این خصوص، ماده ۱۱۰۸ قانون مدنی، اظهار داشته است: «هرگاه که زن بدون هیچ دلیل منطقی و مشروعی از خواسته همسر و انجام تکالیف زناشویی خود سرپیچی کند، مستحق دریافت نفقه نخواهد بود.»
به این نکته توجه داشته باشید که برای اطلاع از قوانین جدید نفقه حتما مطلب میزان نفقه زن در سال 1404 را مطالعه کنید.
نفقه زن
به موجب ماده 1106 قانون مدنی: «در عقد دائم نفقه زن بر عهده شوهر است.» از این رو قانون مدنی تکلیف پرداخت نفقه زن را بر ذمه مرد قرار داده است. در حقیقت، در ازدواج دائم شوهر نازم به تامین هزینههای همسر خود است.
از نظر قانونگذار ایفای این وظیفه به قدری مهم بوده که برای عدم انجام آن ضمانت اجراهایی را هم پیش بینی کرده است. به استناد ماده 1107 قانون مدنی هم نفقه زن دربرگیرنده کلیه نیازها و خواستههای متعارف و متناسب با شان زن از جمله خانه، پوشاک، معاش، وسایل زندگی و همچنین هزینههای درمانی، بهداشتی و خادم است.
نکته حائز اهمیتی که وجود دارد این است که زوجه تحت شرایطی حق دریافت نفقه از سوی مرد را دارد که از شوهر خود تمکین به عمل آورده باشد. لذا حق زوجه از باب نفقه با عدم تمکین از جانی زن ساقط خواهد شد.
چه ضمانت اجرایی حقوقی در خصوص عدم پرداخت نفقه وجود دارد؟
ضمانت اجرایی حقوقی عدم پرداخت نفقه موقعی مورد استفاده قرار خواهد گرفت که زوجه به علت اجتناب مرد از تامین نیازها و خواستههای وی دادخواستی تنظیم نموده و به مراجع قضایی تسلیم کند تا در دادگاه قادر به مطالبه حقوق از دست رفته خود باشد.
پس از بررسیهای قاضی پرونده به دادخواست طرح شده از سوی زن در شرایطی که مرد محکوم گردد، وی را ملزم به تامین هزینههای زندگی زوجه خواهد کرد و اگر مرد همچنان از ایفای این تکلیف شرعی و قانونی سر باز زند، زن حق دار از دادگاه درخواست طلاق کند.
به موجب ماده ۱۱۱۱ قانون مدنی: «اگر مردی راضی به تامین نفقه همسر خود نشود زن میتواند توسط مراجع قضایی از وی شکایت کند.» علاوه بر این بر اساس ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی: «اگر مرد بدون دلیل و در صورت تمکین و انجام تکالیف زندگی زناشویی از طرف زن تامین نفقه را قطع کند دادگاه وی را ملزم به طلاق زن خواهد کرد.»
ضمانت اجرایی کیفری عدم پرداخت نفقه
شایان ذکر است که نفقه صرفا مختص زن نبوده، بلکه بستگان نسبی مرد هم از جمله پدر و مادر و خواهر و برادر و فرزند در شرایط ویژهای مشمول انفاق خواهند شد.
بر همین اساس، عدم پرداخت نفقه نه تنها شامل ضمانت اجرایی حقوقی میشود بلکه دارای ضمانت اجرایی کیفری هم خواهد بود. از این رو مطابق با ماده ۶۴۲ قانون تعزیرات، در صورتی که مردی با دارا بودن توانایی مالی، نفقه زوجه و یا بستگان نسبی خود را نپردازد، از 3 ماه و 1 روز تا 5 ماه محکوم به حبس خواهد شد.
در ماههای اخیر و در جهت حمایت از کیان خانواده ماده ۵۳ قانون مدنی مورد تصویب نمایندگان مجلس قرار گرفت که تا حد بسیاری مکمل ماده ۶۴۲ است.
با استناد به این قانون جدید، در شرایطی که مرد کلیه شرایط تامین هزینههای زندگی زوجه و بستگان نسبی خود را داشته باشد و از انجام آن امتناع ورزد، محکوم به مجازات درجه شش خواهد شد. علاوه بر این تعقیب کیفری شوهر صرفا تحت شرایطی امکان پذیر است که شاکی خصوصی از وی طرح شکایت کند و در صورت رضایت شاکی دستور تعقیب شوهر لغو میگردد.
نکته: استحقاق دریافت نفقه زن و بستگان نسبی از جانب مرد از شرایط خاص و ویژهای برخوردار است که در صورت فراهم نبودن این شرایط شوهر موظف به پرداخت آن نخواهد بود.
طلاق به علت عدم پرداخت نفقه
در ماده 1129 در قانون مدنی، در مورد استنکاف یا عجز مرد از پرداخت نفقه اشاره شده است.
به موجب این ماده: «در صورت استنکاف شوهر از دادن نفقه و عدم امکان اجراء حکم محکمه و الزام او به دادن نفقه، زن می تواند برای طلاق به حاکم رجوع کند و حاکم شوهر را اجبار به طلاق می نماید. همچنین است در صورت عجز شوهر از دادن نفقه.» بر همین اساس، طلاق به علت عدم پرداخت نفقه زن در نظر گرفته شده است.
بنابراین چنانچه شوهر از پرداخت نفقه همسر خود اجتناب کند و زوجه با رجوع به دادگاه حکم انفاق به نفع خود را دریافت کند و در صورت صدور اجراییه علیه مرد، شوهر قادر به پرداخت نفقه نباشد یا از پرداخت آن استنکاف کند، زوجه خواهد توانست به دلیل عدم پرداخت نفقه، درخواست طلاق کند.
در این شرایط، قاضی اقدام به طلاق زن و امضای سند طلاق خواهد کرد.
نکات مهم در خصوص طلاق به دلیل نپرداختن نفقه
- یکی از شروط عقد در سند ازدواج که با محقق گردیدن آن، زوجه یا وکیل زوج به منظور گرفتن طلاق میگردد، عدم پرداخت نفقه به مدت شش ماه و عدم امکان الزام او است. در شرایطی که نفقه برای مدت شش ماه از طرف شوهر پرداخت نشود و به رای دادگاه مرد در مورد پرداخت نفقه انجام تکلیف نکند، زن قادر به درخواست طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه خواهد بود.
- در شکایت مطالبه نفقه اصل بر عدم پرداخت نفقه از طرف شوهر است. لذا، شوهر میبایست دلایل عدم پرداخت نفقه به زن را به مراجع قضایی اعلام کند و چنانچه قادر به اثبات دلایل عدم پرداخت نفقه به زن نباشد، دادگاه به نفع زن اقدام به صدور حکم میکند.
- مورد آخر اینکه نفقه زوجه در صورت عدم پرداخت، جزو طلب ممتازه محسوب میگردد. بر همین اساس هر زمان شوهر ورشکسته شود یا فوت کند نفقه زن بر دیگر دیون ارجحیت دارد.
تمکن مالی مرد و رابطه آن با عدم پرداخت نفقه
توانایی مالی مرد ارتباط مستقیمی با عدم پرداخت نفقه به زوجه و دیگر بستگان نزدیک خواهد داشت. بدین ترتیب که تمکن مالی مرد جزو شرایط پرداخت نفقه به زن نیست. چرا که مرد مکلف است تحت هر شرایطی حتی در صورت فقر و تنگدستی و ثروتمند بودن زوجه، مخارج زندگی همسر خود را تامین کند.
البته این مسئله از جمله شروط مهم و اساسی احقاق جرم به شمار میرود. به بیانی بهتر، مجازات تعزیری مشمول اشخاصی میشود که در صورت توانایی مالی از پرداخت انفاق اجتناب کند. تشخیص تمکن مالی شوهر بر عهده دادگاه و کارشناسان حقوق خانواده بوده که در صورت ترک انفاق از جانب شوهر، آنها این مسئله را واضح و محرز خواهند کرد.
نکته: ماده ۱۱۹۸ قانون مدنی نکته بسیار مهمی را بیان داشته است که بسیاری موارد را در خصوص انفاق به زوجه و خانواده نزدیک مرد روشن میکند. در درجه اول نفقه میبایست به زن تعلق بگیرد. در صورتی که مرد از زن و زندگی مشترک برخوردار باشد و از سویی شرایط اقتضا میکند تا نفقه بستگان نسبی خود را تامین کند. در این شرایط زن اولویت داشته و در صورت تامین تمام هزینههای زندگی زن چنانچه شوهر در امرار معاش خود دچار تنگدستی و مشکل نگردد، میتواند انفاق خویشان نسبی خود را هم بپردازد. این موضوع مشروط به این است که شوهر دچار مضیقه و ناراحتی نگردد.
رابطه تمکین زن از مرد با عدم پرداخت نفقه
همانطور که در بالا توضیح دادیم، نفقه در شرایط ویژهای به اشخاص، مخصوصا زن تعلق خواهد گرفت. در حالی که تحت هر شرایطی مرد مکلف به پرداخت مخارج زندگی همسر خود است. ولی اگر که زوجه زندگی زناشویی و مشترک را ترک کرده باشد و یا از ایفای تکالیف زناشویی امتناع کند و یا در روابط خود با دیگران از همسر خود اطاعت نکند و ضرر و زیان این رفتار زوجه متوجه زندگی مشترک و هز بین رفتن کرامت خود و شوهرش شده باشد، در این شرایط شوهر موظف به پرداخت نفقه نخواهد شد و هیچ مجازاتی از جانب دادگاه برای شوهر در نظر گرفته نمیشود.
حال سوالی که مطرح میشود این است که در صورت طلاق زوجه و عدم پرداخت نفقه از جانب شوهر موجب بروز جرم ترک انفاق خواهد شد؟
در جواب باید بگوییم که پس از خوانده شدن صیغه طلاق، هیچ نفقهای به زوجه تعلق نمیگیرد جز آنکه زوجه از شوهر خود باردار باشد که در این شرایط تا پایان دوران بارداری تامین هزینههای زندگی وی بر عهده مرد خواهد بود. همچنین بر اساس ماده ۱۱۰۹ قانون مدنی، نفقه زوجه در مدت عده شرعی بر ذمه مرد بوده جز آنکه طلاق در حالت نشوز صورت گرفته باشد که در این شرایط زوجه حق دریافت نفقه از مرد را ندارد.
مجازات عدم پرداخت نفقه چیست؟
ماده ۵۳ قانون حمایت از خانواده، به منظور امتناع شوهر از پرداخت نفقه به زوجه، مجازات کیفری در نظر گرفته است و مقرر داشته که: «هر مردی با وجود توانایی مالی، نفقه و هزینههای زوجه خود را چنانچه در تمکین همسرش بوده باشد، پرداخت نکند یا از پرداخت نفقه سایر اشخاصی که واجب النفقه مرد هستند، امتناع کنـد محکوم به مجازات عدم پرداخت نفقه و حبس تعزیری درجه شش (۶ ماه و یک روز، به مدت دو سال) خواهد شد.»
اجرای قانون، منوط به شکایت شاکی خصوصی بوده و بدون دادخواست شاکی قابل پیگیری و اجرا نخواهد بود و جزو جرائم قابل بخشش به حساب میآید.
پس از آنکه زوجه، شوهر خود را از طریق حکم قضایی دادگاه ملزم به پرداخت هزینهها و مخارج زندگی کرد و شوهر توانایی مالی نداشته باشد و از پرداخت آن سرپیچی کند، زن قادر خواهد بود درخواست طلاق خود را به اجرا درآورد.
بعضا اتفاق افتاده است که مرد بر این تصور بوده است که چون زن شغل و درآمد داشته است و دارای توانایی مالی است از نفقه بینیاز است، بنابراین نفقه هم به وی تعلق نخواهد گرفت و وی هم ملزم به پرداخت آن نخواهد بود.
در صورتی که این تصور کاملا غلط بوده و شوهر تحت هر شرایطی موظف به پرداخت نفقه زن بوده و در این خصوص هیچ گونه معافیتی از پرداخت آن نخواهد داشت.
فرزندان توانایی تقاضا و وصول نفقه پیشین خود را نداشته و تنها از زمان تسلیم دادخواست نفقه به آنها تعلق خواهد گرفت و در صورت عدم پرداخت، مشمول مجازات عدم پرداخت نفقه نمیگردد.
در صورتی که در رابطه به نفقه زن کاملا عکس این شرایط است و زن قادر است در صورت تمکین و عدم نشوز، از طریق قانون نفقه خود را از شوهر خود مطالبه کند.
نکات پرداخت نفقه که باید بدانید
- در شرایطی که زوجه به دلیل مبتلا بودن به مرض یا بیماری خاص توانایی انجام امور عادی را نداشته باشد، شوهر مکلف است علاوه بر پرداخت نفقه، برای او خدمتکار هم اختیار کند. البته در این خصوص دادگاه شرایط مالی مرد را هم در نظر میگیرد. چنانچه شرایط مالی شوهر خوب نباشد، زن حق تقاضای خادم را ندارد.
- شاغل بودن زن هیچ اثری در پرداخت نفقه نخواهد داشت. حتی در صورتی که زوجه شاغل باشد، مرد مکلف خواهد بود نفقه او را بپردازد.
- چنانچه دستور پرداخت نفقه صادر گردد، ولی مرد نسبت به آن بیاعتنا باشد، حکم جلب او صادر میگردد. در صورتی که او مکان مشخصی نداشته و فراری باشد، برای وی حکم جلب سیار صادر خواهد شد.
- ثابت کردن عدم پرداخت نفقه در صورتی که مرد آن را رد کند، کمی دشوار خواهد بود. در این صورت زن میبایست ثابت کند که نفقه پرداخت نشده است. این مسئله دشوار، ولی امکانپذیر است. ولی چطور بایستی اثبات کرد که نفقه پرداخت نشده است؟ چنانچه شوهر معتاد باشد و یا برای مدتی خانه را ترک کرده باشد، زن خواهد توانست از این مسائل در جهت اثبات عدم پرداخت نفقه بهرهگیری کند. البته در این خصوص همه چیز منوط به شرایط پرونده خواهد بود و بهتر است از یک وکیل دادگستری کمک گرفته شود.
- مراجعه به وکیل جهت پرونده عدم پرداخت نفقه امری بسیار مهم و ضروری است. چنانچه در رابطه با این موضوع با وکیل مشورت نشود، ممکن است موجب بروز اشتباهات جبرانناپذیر و حبس مرد گردد. از این رو حتماً با یک وکیل باتجربه و متخصص در این زمینه مشورت بگیرید.
- عدم پرداخت تنها بخشی از نفقه هم جرم بوده و امکان دارد عواقب قانونی به همراه داشته باشد.
دادگاه صالح جهت رسیدگی طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه
بر اساس ماده ۴ قانون حمایت از خانواده، صلاحیت رسیدگی به نفقه زن با دادگاه خانواده خواهد بود. از این رو تمامی دعاوی حقوقی مرتبط با نفقه زوجه و عدم پرداخت آن در دادگاه خانواده مورد بررسی قرار خواهد گرفت.بنابراین در صورتی که دادخواست مطالبه نفقه در دادگاهی به جز دادگاه خانواده عنوان گردد، دادگاه مذکور با صدور قرار امتناع از رسیدگی پرونده را به دادگاه خانواده ارجاع خواهد. چرا که صلاحیت رسیدگی به طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه در اختیار دادگاه خانواده است.
حکم جلب سیار به علت عدم پرداخت نفقه چیست؟
قرار جلب یا حکم جلب در شرایطی که نفقه زوجه پرداخت نگردد، از طریق مرجع قضایی صالح صادر خواهد گردید.
به بیانی دیگر، قانونگذار برای شوهر که از پرداخت حقوق مالی همسر خود اعم از نفقه کوتاهی میکند، مواردی در نظر گرفته است که به موجب آن مرد را موظف به پرداخت دین و نفقه زن میکند.
حکم جلب سیار به این ترتیب است که در صورتی که زوجه با عدم پرداخت نفقه خود از جانب شوهر خود مواجه گردد، حق دارد درخواست جلب مرد را داشته باشد. به این ترتیب که با رجوع به کلانتری محل خود درخواست جلب برای شوهر خود را میدهد.این صورت را جلب سیار جهت عدم پرداخت نفقه مینامند.
با در نظر گرفتن ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی، نه تنها عدم پرداخت نفقه از موجبات طلاق است، بلکه عجز و عدم توان مرد در پرداخت نفقه نیز بر اساس این ماده از جمله دلایل طلاق به حساب میآید.
نحوه طلاق از طریق اجراییه نفقه
طلاق از طریق نفقه مستلزم طی کردن مراحل اجراییه نفقه است؛ این مراحل عبارت است از: در ابتدا زوجه باید بعد از تشکیل حساب کاربری در سامانه ثنا و احراز هویت ثنا، با کمک یک وکیل، دادخواست مطالبه نفقه معوقه و حال خود را تنظیم نموده و با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست خود را ثبت و به مرجع صالح ارسال کند.
پس از آن و در مرحله بعد، جلسه رسیدگی به درخواست زوجه، جهت صدور حکم محکومیت زوج بر پرداخت نفقه معوقه و جاریه، تشکیل شده و زوج محکوم به پرداخت نفقه به همسر خود می شود و این رأی، بعد از طی کردن مهلت های مقرر قانونی و روند اعتراضات، قطعی خواهد شد.
سپس لازم است زوجه با مراجعه به دفتر دادگاه، نسبت به دریافت اجراییه رأی صادره، اقدام کند، اجراییه به زوج ابلاغ شود و او از رأی دادگاه تبعیت نکند که در این صورت، آخرین مرحله یعنی طلاق از طریق اجراییه نفقه آغاز می شود.
در این مرحله زوجه باید درخواست صدور حکم طلاق به علت عدم پرداخت نفقه را تنظیم کرده و با مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی و ضمیمه نمودن رأی و اجراییه صادره در خصوص محکومیت زوج به پرداخت نفقه، دادخواست خود را به دادگاه صالح ارسال نماید تا آن مرجع، مدارک و ادله او را بررسی نموده و در صورت صحت آن ها، حکم طلاق را صادر نماید.
آثار طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه
در رابطه با آثار طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه باید گفت، در شرایطی که زوجه به علت عدم پرداخت نفقه، اقدام به طلاق می کند و موفق می شود؛ این امر نتایج و آثاری را به دنبال خواهد داشت و در گام های بعدی، به دنبال مطالبه سایر حقوق قانونی خود، همچون مهریه و اجرت المثل خواهد رفت.
بنابراین، از جمله مهم ترین آثار طلاق به دلیل عدم پرداخت نفقه، ایجاد الزام قانونی برای پرداخت مهریه زوجه و اجرت المثل او می باشد و در صورت عدم پرداخت، حتی امکان جلب یا توقیف اموال زوج وجود خواهد داشت و این جزء آثار مادی آن است.
البته طلاق، علاوه بر آثار مادی مخربی که به دنبال دارد، موجب بروز آثار روحی و روانی بسیار زیادی نیز خواهد شد و زندگی زوجین را به کلی تغییر داده و تحت الشعاع قرار می دهد؛ برای جلوگیری از این آثار منفی، بهتر است زوج و زوجه با یکدیگر مصالحه کنند و به دنبال راه های مناسب تری برای حل مشکلات خود باشند.
معرفی ضامن برای عدم پرداخت نفقه
شاید برای شما جای سوال باشد که آیا می توان برای عدم پرداخت نفقه ضامن معرفی کرد؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم، در مواردی مشاهده شده است که در پرونده های ترک انفاق کیفری، قاضی از زوج می خواهد که نسبت به معرفی ضامن برای ترک انفاق، اقدام نماید؛ اما مطلب مهمی که وجود دارد، علت این امر است، در واقع علت نیاز به معرفی ضامن برای ترک انفاق را در زیر شرح می دهیم:
لازم به ذکر است که مقصود از ضامن، همان کفیل است، یعنی شخصی که بعد از صدور قرار تأمین اخذ کفیل با تعیین وجه الکفاله از سوی متهم، معرفی شده و با سپردن وجه الکفاله مقرر در قرار، تضمین می کند که متهم را در محکمه حاضر کند و در صورت عدم حضور وی در وقت مقرر، وجه الکفاله کفیل ضبط شود.
از آنجا که ترک انفاق کیفری، جرم محسوب می شود و مجازات حبس دارد؛ احراز محکومیت به آن، موجب زندانی شدن زوج خواهد شد و به همین دلیل زمانی که زوج در معرض محکومیت به این جرم است، بازپرس برای تضمین بازگشت به موقع او به دادگاه و جلوگیری از تضییع حق زوجه، اقدام به صدور قرار ضمانت یا کفالت می کند تا زوج تا زمان اتمام تحقیقات مقدماتی، آزاد باشد.
شرایط عدم پرداخت نفقه
همان طور که می دانید، نفقه، یکی از مهم ترین حقوق مالی زن در زندگی مشترک و بعد از عقد ازدواج دائم است که در صورت تمکین عام و خاص از همسر، بر ذمه مرد قرار می گیرد و او مکلف به فراهم آوردن این موارد برای زوجه می باشد؛ مگر اینکه عذر موجه قانونی در این خصوص وجود داشته باشد.
قانون گذار در پرداخت نفقه همسر، بر خلاف نفقه فرزند و سایر خویشاوندان، توان مالی مرد را معیار ندانسته و در هر صورت و هر شرایطی، در صورت تمکین عام و خاص زوجه، مرد را موظف به پرداخت نفقه می داند؛ مگر آن که زوجه بدون وجود عذر وجه، از همسر خود تمکین نکند.
منظور از عذر موجه عدم تمکین، وجود مواردی همچون اعتیاد زیان آور مرد، بیماری های مقاربتی، وجود خطر جانی، مالی یا شرافتی در زندگی و... است که زوجه را در عسر و حرج قرار داده باشد؛ بنابراین شرایط عدم پرداخت نفقه به همسر، شامل موارد زیر است:
· زوجه بدون عذر موجه، مانند خطرات جانی، مالی، شرافتی و... از همسر خود تمکین عام و خاص نکند.
· زوجه بدون وجود عذر موجه از دستورات همسر خود سرپیچی کند و تابع اوامر و نواهی او نباشد.
· زوجه بدون وجود عذر موجه منزل همسر را ترک کند و به آن باز نگردد.
در صورتیکه هر یک از موارد فوق اتفاق افتاده باشد؛ چون مرد مسئول پرداخت نفقه است، ابتدا باید تمامی موارد مذکور را به دادگاه اثبات نموده و در صورت امکان حکم نشوز را نیز از دادگاه بگیرد و در غیر این صورت، در صورت مطالبه زوجه، دادگاه مرد را به پرداخت تمامی نفقه معوقه محکوم خواهد کرد.
سؤالات قاضی در دادگاه نفقه
در این قسمت از مقاله قصد داریم سؤالات قاضی در دادگاه نفقه را برای شما همراهان گرامی ذکر کنیم؛ دانستن این سوالات و نحوه پاسخ دهی به آن ها، به شما کمک بسیار زیادی خواهد کرد.
در دادگاه، قاضی برای روشن شدن حقیقت و فهم این مسئله که کدام یک از طرفین محق است، اقدام به پرسیدن سوالاتی می کند که برخی از رایج ترین آن ها شامل موارد زیر است:
1. سوالات مربوط به ازدواج طرفین، مانند: در چه سالی ازدواج کردید یا چند سال است که با هم زندگی می کنید و آیا فرزندی دارید؟
2. سوالات مربوط به اینکه مدت زمان ارتکاب زوج به جرم ترک انفاق چقدر است یا اینکه زوج از چه زمانی پرداخت نفقه را متوقف کرده است؟
3. سوالات مربوط به نحوه تامین مخارج زوجه و اینکه در مدتی که زوج نفقه را پرداخت نمی کند، مخارج زندگی زوجه چگونه و از چه راهی تأمین می شود؟
4. سوالات مربوط به تمکین یا عدم تمکین زوجه که آیا در مدت ترک انفاق، در خانه زوج سکونت داشته است یا خیر؟
5. سوال از زوج که چرا و به چه علت از پرداخت نفقه به همسر خود خودداری کرده و آیا خواهان ادامه زندگی مشترک با همسر خود است یا خیر؟
6. آخرین سؤال از زوج نیز این است که آیا حاضر به پرداخت نفقه زوجه است؛ یعنی در صورتیکه زوجه تمکین کند و قصد ادامه زندگی داشته باشد، آیا زوج با پرداخت نفقه موافقت می کند یا خیر؟
پاسخ به سؤالات قاضی در دادگاه نفقه
اکنون که سؤالات قاضی در دادگاه نفقه را دانستید، بهتر است نحوه پاسخ به آن ها را نیز بشناسید؛ به طور کلی سوالاتی که در این دادگاه از طرفین دعوی پرسیده می شود، برای دریافت اطلاعات یا تعیین تکلیف دعوی و مدت دادرسی می باشد.
در ادامه پاسخ کلی تعدادی از سوالات قاضی در دادگاه نفقه را شرح خواهیم داد؛ زیرا دعاوی خانوادگی دارای شرایط خاصی هستند و نمی توان مطلبی را به عنوان پاسخ دقیق برای آن ها مطرح کرد.
-در پاسخ به سوالاتی که مبنی بر اطلاعات خانوادگی و ازدواج است، هر یک از طرفین، تنها باید بر اساس اطلاعات مندرج در قباله ازدواج و زندگی مشترک خود به آن ها پاسخ دهند و از بیان مطالب اضافی پرهیز نمایند.
-در رابطه با سؤالاتی که برای تشخیص مدت چیزی است، مانند اینکه زوج از چه زمانی نفقه نمی دهد، زوجه باید با اسناد و مدارک موجود نظیر استشهادیه، شهادت شهود و... تاریخ دقیق را به دادگاه اعلام کند؛ وگرنه ادعای او قابل قبول نخواهد بود.
-در خصوص این سؤال که در مدت ترک انفاق، زوجه چگونه و از چه طریق هزینه های زندگی خود را تأمین کرده، زوجه باید با استناد به فیش های واریزی وجه توسط خویشاوندان خود یا صورت حساب های بانکی که نشان دهنده پرداخت مخارج از جانب دیگران است، با مدرک به این سوال پاسخ دهد.
-یکی از مهم ترین سوالات قاضی در دادگاه نفقه مربوط به سکونت یا عدم سکونت زوجه در منزل مشترک است که برای پاسخ به آن زوجه می تواند با ارائه اسنادی نظیر صورت جلسه پلیس، عدم سکونت در منزل شوهر را اثبات کند و اگر زوجه در منزل همسر سکونت داشته و زوج ادعای عدم تمکین از طرف او را داشته باشد، زوج باید با ارائه مدارک، فقدان عذر موجه زوجه برای عدم تمکین را ثابت کند.
-در پاسخ به این سوال که آیا زوج مایل به پرداخت نفقه و ادامه زندگی مشترک است یا خیر، زوج باید در صورت تمایل به ادامه زندگی، بیان کند که در صورت تمکین زوجه و ضمن پرداخت نفقه او، شرایط و لوازم لازم برای زندگی را فراهم خواهد کرد.