بررسی حقوقی ادعای سرقت ادبی درانتشاررمان در فضای مجازی
آخرین بازدید
11 ساعت پیش

Question

سلام و خسته نباشید ،بتازگی ما رمانی را در کانال تلگرام خود پارت گذاری کردیم که این رمان رو حدودا 4سال پیش می‌خواستیم پارت گذاری کنیم ولی متوقف شد و نویسنده قادر به ادامه دادن نبودن،طی این روزها تصمیم گرفتیم مجدد پارت گذاری کنیم اما شخصی مدعی شدن که رمان مربوط به ایشون هست و از ما شکایت کردن ،ما رمان رو وقتی فهمیدیم که مشابه هست تغییراتی در اون ایجاد کردیم اما همچنان اسم برخی شخصیت ها مشابه هست اما رمان مال ایشون نیست و متعلق به خود ما بوده اما پیگیری نکردیم و ترجیح دادیم تغییرش بدیم اما شکایت از ما شده ،میخواستم بدونم شکایتشون به جایی میرسه یا خیر؟
و اینکه من بوشهرم و شاکی لرستان ،دادگاه در کجا برگزار میشه؟

زهرا احمدی · Accepted Answer

سلام واحترام خدمت شما کاربر گرامی.
با توجه به توضیحات شما،  موضوع شکایت به  شباهت رمان منتشر شده در کانال تلگرامی شما به رمانی که فرد دیگری ادعای مالکیت آن را دارد، برمی‌گردد.  مهم‌ترین نکته در اینجاست که آیا شباهت بین دو رمان تا حدی است که بتوان آن را سرقت ادبی محسوب کرد یا نه. صرف وجود شباهت در نام برخی شخصیت‌ها، به‌تنهایی دلیلی بر سرقت ادبی نیست. دادگاه باید به بررسی میزان شباهت  داستان، شخصیت‌پردازی،  و سایر عناصر اصلی رمان‌ها بپردازد تا تشخیص دهد آیا  کپی‌برداری غیرقانونی صورت گرفته است یا خیر.  اگر تغییرات ایجاد شده در رمان شما به قدری اساسی بوده باشد که بتوان گفت رمان شما اثر مستقل و جدیدی است، احتمال موفقیت شکایت شاکی کم خواهد بود.
در مورد صلاحیت دادگاه، با توجه به اینکه شما در بوشهر و شاکی در لرستان ساکن هستید، محل وقوع جرم (انتشار رمان در فضای مجازی) و محل اقامت شما هر دو در تعیین صلاحیت دادگاه نقش خواهند داشت. در این موارد، معمولاً دادگاه محل اقامت خوانده (شما) صلاحیت رسیدگی را خواهد داشت، مگر اینکه دلایل دیگری برای تعیین صلاحیت دادگاه دیگری وجود داشته باشد.  برای اطمینان از محل برگزاری دادگاه، بهتر است با وکیل مشورت کنید. عدم پیگیری قبلی و اعمال تغییرات در رمان، هرچند نشان از حسن نیت شما دارد، لزوماً به منزله تبرئه شما در دادگاه نیست و ارائه توضیحات کامل و مستندات کافی به دادگاه ضروری می‌باشد.  در نهایت،  نتیجه شکایت به نظر قاضی دادگاه پس از بررسی همه ادله و مستندات طرفین بستگی دارد.
۱. بررسی حقوقی ادعای شاکی بر اساس قوانین مالکیت فکری
بر اساس قانون حمایت از حقوق مؤلفان، مصنفان و هنرمندان مصوب ۱۳۴۸، اگر شخصی مدعی باشد که رمان متعلق به اوست، باید مدرکی برای اثبات مالکیت اثر ارائه دهد، مانند:
ثبت رسمی اثر در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
فایل‌های اولیه، اسناد نوشتاری، یا شواهدی مبنی بر انتشار قبلی
اگر شاکی نتواند ثابت کند که رمان ابتدا متعلق به او بوده، شکایتش قابل استناد نخواهد بود. اما اگر شباهت‌های زیادی بین دو اثر وجود داشته باشد، ممکن است بحث سرقت ادبی مطرح شود، حتی اگر شما تغییراتی در آن ایجاد کرده باشید.
۲. آیا شکایت به نتیجه می‌رسد؟
شکایت تنها در صورتی به نتیجه می‌رسد که شاکی بتواند مدارک قوی ارائه دهد که نشان دهد شما اثر او را کپی کرده‌اید. اگر شما بتوانید نسخه‌های اولیه یا مدارکی که نشان دهد رمان متعلق به شماست ارائه دهید، شکایت او رد خواهد شد.
اما اگر شباهت‌های زیادی وجود داشته باشد، دادگاه ممکن است شما را به دلیل نقض حقوق مالکیت فکری به پرداخت جریمه نقدی یا توقف انتشار اثر محکوم کند.
۳. دادگاه کجا برگزار می‌شود؟
مطابق ماده ۱۰۰ قانون آیین دادرسی کیفری، اگر جرم از طریق فضای مجازی (مثلاً تلگرام) انجام شده باشد، دادگاه صالح برای رسیدگی معمولاً دادسرای محل اقامت متهم (شما) خواهد بود. اما اگر شاکی بتواند اثبات کند که جرم در محل او رخ داده یا اثر از آنجا منتشر شده، ممکن است پرونده در دادگاه محل اقامت شاکی (لرستان) رسیدگی شود.
با این حال، معمولاً پرونده ابتدا در محل اقامت متهم (بوشهر) بررسی می‌شود، مگر اینکه مرجع قضایی تشخیص دهد که دادگاه محل شاکی صلاحیت بیشتری دارد.
۴. چه باید کرد؟
اگر رمان متعلق به شماست، مدارک و پیش‌نویس‌های اولیه را ارائه دهید.
اگر تغییرات زیادی ایجاد کرده‌اید، این موضوع را به دادگاه توضیح دهید تا نشان دهید که یک اثر جدید خلق کرده‌اید.
درنتیجه: اگر شاکی مدرکی برای اثبات مالکیت نداشته باشد، شکایت او به جایی نخواهد رسید. اما اگر شباهت‌ها زیاد باشد، ممکن است دادگاه به نفع او رأی دهد و دستور توقف انتشار رمان را بدهد.

بررسی حقوقی ادعای سرقت ادبی درانتشاررمان در فضای مجازی

زهرا احمدی