شهادت کذب ...............................

Question

باسلام خدمت حقوقدانان محترم وارجمند
بنده نسبت به پرونده‌ی آدم ربائی شهودی داشتم واظهارات ایشان رابه صورت کتبی دریک برگ عادی باامضا واثرانگشت گرفتم وازطریق لایحه روی پرونده فرستادم ولی توجهی نشد وقرار منع صادرشد وحتی درشکایتم بدان استناد (شهادت شاهد)کردم وحتی شاهدم دردادگاه هم نیامدو حاضر نشد ،واظهاراتش نزد قاضی اخذ نگردید وقسم نخوردحالا متهم پرونده رفته شکایت افترا وشهادت کذب ازبنده کرده است،آیا باتوجه به اینکه شاهد دادگاه نیامده وصرفا اظهاراتش طی برگ عادی دست نوشته اخذ گردیده متهم می‌تواند از ایشان شکایت شهادت کذب نماید.

علی تقوی · Accepted Answer

باسلام در خصوص سؤال مطرح شده، باید به اصول حقوقی و قوانین مرتبط در نظام قضایی ایران استناد نمود. بر اساس مواد قانونی و رویه قضایی، موارد زیر قابل توجه است:

### ۱. شهادت کذب و شرایط آن  
مطابق ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی (تعزیرات)، شهادت کذب زمانی محقق می‌شود که شخصی در مقام شهادت نزد مراجع قضایی، اظهاراتی خلاف واقع ارائه دهد و این اظهارات به صورت رسمی (در دادگاه یا نزد مقامات قضایی) و با رعایت تشریفات قانونی (مانند سوگند) اخذ شده باشد.  
- نکته: صرف ارائه اظهارات در یک برگه عادی بدون حضور در دادگاه و عدم اخذ سوگند، به خودی خود شهادت محسوب نمی‌شود، بلکه صرفاً یک اظهارنامه یا نوشته عادی است. بنابراین، اگر شاهد در دادگاه حاضر نشده و سوگند نخورده باشد، اظهارات وی فاقد وصف شهادت قانونی است و امکان طرح شکایت شهادت کذب علیه وی منتفی است.

### ۲. اعتبار اظهارات کتبی خارج از دادگاه  
بر اساس ماده ۱۲۸ قانون آیین دادرسی کیفری، شهادت باید در دادگاه و با رعایت تشریفات قانونی (از جمله حضور شاهد و ادای سوگند) ارائه شود. اظهارات خارج از دادگاه، حتی اگر کتبی و امضا شده باشد، فاقد ارزش شهادت است و صرفاً می‌تواند به عنوان قرینه یا مدرک مورد بررسی قرار گیرد.  
- نتیجه: از آنجا که شاهد در دادگاه حاضر نشده و سوگند نخورده است، اظهارات وی شهادت محسوب نمی‌شود و بنابراین، اتهام شهادت کذب علیه وی یا شما (به عنوان منتقل‌کننده اظهارات) قابل استناد نیست.

### ۳. امکان شکایت افترا از شما  
اگر متهم مدعی است که شما با ارائه این اظهارات، به عمد قصد تخریب حیثیت او را داشته‌اید، ممکن است بخواهد بر اساس ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی (افترا) از شما شکایت کند.  
- شرایط تحقق افترا:  
  - انتساب عمل مجرمانه به شخصی که واقعیت ندارد (ماده ۶۹۷).  
  - اثبات سوءنیت شما در ارائه اظهارات نادرست.  
- دفاع شما:  
  - اگر شما صرفاً اظهارات شاهد را منتقل کرده‌اید و خودتان آن را جعل نکرده‌اید، اتهام افترا منتفی است.  
  - اگر شاهد حاضر نشده، این عدم حضور نقص ادله اثباتی است، نه دلیلی بر کذب بودن اظهارات.

### ۴. راهکار حقوقی  
- در صورت اقامه دعوای افترا یا شهادت کذب از سوی متهم، می‌توانید با استناد به عدم رسمی بودن اظهارات شاهد و عدم احراز سوءنیت، از خود دفاع کنید.  
- اگر شکایت متهم وارد نشود، می‌توانید مطابق ماده ۵۷ قانون آیین دادرسی کیفری برای سوءاستفاده از حق شکایت، از او شکایت کنید.

### نتیجه‌گیری:  
با توجه به اینکه اظهارات شاهد به صورت رسمی و در دادگاه اخذ نشده، اتهام شهادت کذب علیه شاهد یا شما قابل اثبات نیست. در مورد اتهام افترا نیز باید سوءنیت شما احراز شود که در این مورد، صرف انتقال اظهارات شاهد (بدون جعل یا تحریف) موجب مسئولیت کیفری نمی‌شود.

منابع قانونی:  
- ماده ۶۵۰ قانون مجازات اسلامی (شهادت کذب)  
- ماده ۱۲۸ قانون آیین دادرسی کیفری (تشریفات شهادت)  
- ماده ۶۹۷ قانون مجازات اسلامی (افترا)  
- ماده ۵۷ قانون آیین دادرسی کیفری (سوءاستفاده از حق شکایت)

شهادت کذب ...............................

علی تقوی