هک نوبیتکس و اینکه نوبیتکس بدون هرگونه اطلاع‌رسانی معاملات فعال

Question

در ادامه سوال قبل در مورد هک نوبیتکس و اینکه نوبیتکس بدون هرگونه اطلاع‌رسانی معاملات فعال کاربرها رو به صورت یک‌طرفه با ضرر بست، نوبیتکس به بندهای زیر در قوانین خودش ارجاع می‌ده:
ماده 14: معاملات تعهدی، بر اساس قوانین و به تشخیص بستر نوبیتکس و صرفاً با پذیرش مفاد شروط استفاده از خدمات برای کاربران امکان‌پذیر خواهد بود. نوبیتکس این امکان را خواهد داشت تا بر اساس تشخیص خود و یا دستور مقامات ذی‌صلاح در هر زمان چه قبل از استفاده از این قابلیت و چه بعد از آن، دسترسی کاربر را قطع نموده و در صورت لزوم پیش از موعد، عملیات تسویه از محل وجه تضمین را انجام دهد.

ماده 15: در صورت ایجاد خسارت به بستر معاملاتی نوبیتکس به هر دلیلی از جمله قطعی زیرساخت، اختلالات سخت‌افزاری یا نرم‌افزاری یا مشکلاتی نظیر اشتباه محاسباتی، نوبیتکس می‌تواند رأساً و بدون انجام هرگونه تشریفات (از جمله اداری و قضایی) و بدون نیاز به اطلاع‌رسانی و موافقت‌نامه کتبی با کاربر یا هر مرجع دیگر برای رفع اشتباه و برداشت از محل دارایی‌های کیف تعهدی یا هر کیف پول دیگری اقدام نماید. تشخیص نوبیتکس نسبت به وقوع اشتباه یا برداشت از دارایی‌ها معتبر و لازم‌الاجرا خواهد بود.
سوال من این بود که اصلا این بندها با قوانین کشور و قوانین تجارت الکترونیک در تضاد هست یا نه، مخصوصا که تنها مرجع تشخیص اشتباه را خودش اعلام کرده
ممنون

حسین حاجی زاده · Accepted Answer

در بررسی بندهای ۱۴ و ۱۵ شرایط استفاده از خدمات نوبیتکس و تطابق آنها با قوانین ایران، چند نکته حقوقی حائز اهمیت است:

### ۱. **تضاد با اصول حقوقی عمومی و قوانین مصرف کننده**
   - **اصل حاکمیت اراده (ماده ۱۰ قانون مدنی):** اگرچه طرفین می‌توانند در قرارداد شرایطی را تعیین کنند، اما این شروط نباید با قوانین آمره یا نظم عمومی تضاد داشته باشد. بندهایی که یک طرف را به طور مطلق از مسئولیت مبرا یا اختیارات نامحدود می‌دهند، ممکن است به دلیل **عدم تعادل قراردادی** (ماده ۳۳ قانون مدنی) یا **شرایط غیرمنصفانه** (ماده ۳۳ قانون تجارت الکترونیک) قابل ابطال باشند.
   - **قانون تجارت الکترونیک (ماده ۳۳):** ارائه‌دهندگان خدمات الکترونیک موظفند اطلاعات کامل و شفاف در اختیار کاربران قرار دهند. اگر این بندها به گونه‌ای تفسیر شوند که **حقوق کاربران را به طور نامتعارفی محدود** یا **مسئولیت ارائه‌دهنده را نادیده** بگیرند، ممکن است خلاف این قانون باشند.
   - **قانون حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان:** بر اساس ماده ۸، تأمین‌کنندگان خدمات باید به تعهدات خود عمل کنند و هر شرطی که به ضرر مصرف‌کننده باشد و عرفاً غیرمنصفانه تلقی شود، قابل ابطال است.

### ۲. **اختیارات نامحدود نوبیتکس در تشخیص و اقدام یکجانبه**
   - **ماده ۱۵** به نوبیتکس اجازه می‌دهد بدون اطلاع کاربر یا مراجع قضایی، از دارایی کاربر برداشت کند. این شرط ممکن است با **اصل برائت** و **حق دفاع کاربر** (اصول ۳۴ و ۱۶۶ قانون اساسی) در تضاد باشد، زیرا کاربر را از حق اعتراض محروم می‌کند.
   - **تشخیص انحصاری نوبیتکس:** حتی اگر قراردادی شرط کند که تشخیص یک طرف قطعی است، دادگاه‌ها می‌توانند تحت **ماده ۲۲۴ قانون آیین دادرسی مدنی** این شرط را نادیده بگیرند اگر خلاف عدالت یا قانون باشد.

### ۳. **تسویه یکجانبه معاملات با ضرر کاربر**
   - **قانون بازار اوراق بهادار (برای صرافی‌های دارای مجوز):** اگر نوبیتکس مشمول مقررات سازمان بورس باشد، اقداماتی مانند تسویه اجباری معاملات ممکن است نیاز به رعایت تشریفات خاصی داشته باشد که این بندها آن را نادیده گرفته‌اند.
   - **مسئولیت مدنی (ماده ۱ قانون مسئولیت مدنی):** اگر اقدام نوبیتکس باعث ضرر غیرمنصفانه به کاربر شود، کاربر می‌تواند تحت این قانون طرح دعوا کند.

### ۴. **راهکارهای حقوقی برای کاربران**
   - **ابطال شرط قراردادی:** کاربران می‌توانند به استناد **ماده ۱۹۰ قانون مدنی** (عدم مشروعیت جهت قرارداد) یا **ماده ۳۳ قانون تجارت الکترونیک** به دادگاه مراجعه و ابطال این شروط را درخواست کنند.
   - **شکایت به مراجع نظارتی:** در صورت داشتن مجوز از بانک مرکزی یا سازمان بورس، می‌توان به این مراجع شکایت کرد. حتی بدون مجوز، مراجعه به **مرکز تنظیم مقررات ارتباطات** یا **مراجع قضایی** امکان‌پذیر است.
   - **دعوای جبران خسارت:** اگر کاربر بتواند اثبات کند که اقدام نوبیتکس **خارج از حدود متعارف** یا **ناشی از تقصیر** بوده، می‌تواند تحت مواد ۱ و ۲ قانون مسئولیت مدنی خسارت بگیرد.

### نتیجه‌گیری:
این بندها به دلیل **اختیارات نامحدود و یکجانبه** به نوبیتکس و **محروم کردن کاربر از حقوق اساسی**، احتمالاً با قوانین ایران (به ویژه قانون تجارت الکترونیک، قانون مدنی و اصول حقوق مصرف‌کننده) در تضاد هستند. کاربران می‌توانند از طریق مراجع قضایی یا نهادهای نظارتی نسبت به ابطال این شروط یا جبران خسارت اقدام کنند. البته اثبات **سوءاستفاده یا تقصیر نوبیتکس** در دادگاه ضروری است. پیشنهاد می‌شود برای اقدام عملی، با یک وکیل متخصص در حوزه حقوق فناوری اطلاعات مشورت شود.

هک نوبیتکس و اینکه نوبیتکس بدون هرگونه اطلاع‌رسانی معاملات فعال

حسین حاجی زاده