آزادی مشروط چیست؟
در مقالاتی که در آنها به مباحث مربوط به جرایم تعزیری پرداختیم، اشاره کردیم که مجازات این دسته از جرائم بنا به صلاحدید مرجع قضایی و طبق نظر قانونگذار امکان تخفیف و یا تبدیل شدن به مجازاتهای دیگر را دارند. آزادی مشروط یکی از تخفیفاتی است که در قانون مجازات اسلامی طبق شرایط مشخص شده، برای بخشی از مجازات های حبس تعزیری (حبسهای دارای زمان مشخص در قانون) اعمال میگردد.
برای ارائه تعریفی حقوقی از آزادی مشروط باید این چنین گفت: آزادی مشروط یعنی صدور حکم آزادی فرد محکوم از دادگاه صادر کننده حکم قطعی مجازات تبعید یا زندان، که در آن مدت زمانی برای محکوم تعیین شده است تا در این مدت بتواند با اثبات ندامت از ارتکاب به جرم و حسن رفتار خود، آزادی قطعی را به دست آورد.
طبق 3 ماده قانونی آزادی مشروط (مواد 38-39 و 40 قانون مجازات اسلامی) که قانونگذار برای آزادی مشروط زندانی تصویب کرده و در بخشنامه جدید آزادی مشروط شفاف‌تر به آن پرداخته شده است، در طول مدتی که در حکم مشخص شده است، نه تنها فرد محکوم باید تمامی موارد و نکات قانونی تعیین شده از سوی دادگاه صادر کننده رای را به دقت انجام دهد بلکه باید دقت داشته باشد تا در این مدت مرتکب جرم جدیدی نشود.
در صورت ارتکاب هرگونه جرم جدید در این مدت، علاوه بر ابطال حکم مشروط و اجرای ادامه مجازات، مجازات مربوط به جرم جدید نیز متوجه محکوم علیه خواهد بود. هرچند برخی از حقوقدانان به برخی معایب آزادی مشروط پرداخته و با آن مخالف هستند، اما در بررسی‌های صورت گرفته و طبق نظر قانونگذار، این کار، موجب تشویق برخی بزهکاران غیر عمد یا تازه‌کار برای عدم ارتکاب جرم مجدد و همچنین کاهش آمار جرم در جامعه خواهد شد.
مراحل درخواست آزادی مشروط
با توجه به مدت زمان تعیین شده برای آزادی مشروط، چنانچه فردی بخشی از مجازات زندان خود را گذرانده و بین 1 تا 5 سال از محکومیتش باقی مانده و فرد به صلاحدید مراجع قضایی مشمول استفاده از این ماده قانونی باشد، میتواند از طریق وکیل و یا روش‌های قانونی دیگر، درخواست خود را بابت بررسی به رییس زندان تقدیم نماید.
این درخواست باید در مرحله اول توسط رئیس زندان و در مرحله های بعدی توسط قاضی و دادستان بررسی و تایید گردد. تنها در این صورت است که حکم قطعی صادر و به اداره زندان‌ها ابلاغ و اجرا میگردد.
لغو آزادی مشروط
طبق آنچه در ماده 62 قانون مجازات اسلامی به تصویب رسیده است، طبق نظر قانونگذار چنانچه محکوم علیه، در مدت زمان تعیین شده در حکم صادره برای آزادی مشروط، بر خلاف قوانین مشخص شده برای وی رفتار کند، در دو مرحله جریمه خواهد شد.
در مرحله اول، بین 1 تا 2 سال از مدت آزادی مشروط محکوم علیه کم می‌شود و چنانچه ارتکاب به جرم مجددا تکرار شود، حکم لغو آزادی مشروط و ادامه مجازات زندان برای وی صادر خواهد شد. در این حالت، نه تنها مجازات قبل، بلکه مجازات مربوط به جرم جدید نیز برای محکوم اجرا خواهد شد.
فرق تعلیق با آزادی مشروط
شاید این سوال هم برای شما پیش بیاید که آزادی مشروط با آزادی تعلیقی چه تفاوتی دارد. در مورد تفاوت این دو مورد باید به این نکته اشاره کرد که در حکم تعلیقی، اجرای حکم به هیچ عنوان متوقف نمی‌شود و تنها فرصتی به محکوم داده می شود تا بتواند جرم و اشتباه خود را جبران نماید.
اما در مورد آزادی مشروط، ادامه اجرای حکم مجازات با در نظر گرفتن شرایطی، به طور کلی متوقف میگردد مگر اینکه محکوم علیه در طول دوره معین شده، مجددا مرتکب جرم مشمول مجازات گردد.
شرایط آزادی مشروط برای مواد مخدر
جرم حمل و فروش مواد مخدر، یکی از جرایمی است که مگر در شرایط خاص مشمول عفو قانونی نشده و در مورد اجرای حکم آزادی مشروط نیز جای بحث زیادی دارد. اما بسیاری از افراد محکوم به زندان بابت مواد مخدر، همواره این سوال را مطرح میکنند که آیا شرایط آزادی مشروط برای مواد مخدر نیز صدق می‌کند یا خیر.
باید به این نکته توجه کرد که تصمیم گیری در چنین مواردی تنها در حوزه اختیارات قوه قضاییه و مراجع قانونی است اما به عنوان یک راهنمایی ساده می توان گفت، طبق قانون مجازات اسلامی و قوانین موجود در مورد جرایم تعزیری، چنانچه فرد یک سوم از مدت زندان خود را سپری کرده باشد می تواند از شرایط آزادی مشروط بهره‌مند گردد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و دریافت مشاوره‌های تخصصی بیشتر و بهتر، با مشاورین ما ارتباط برقرار کنید تا با وصل کردن شما به یکی از متخصصین حوزه مواد مخدر در گروه وکلای وکیل وند، راه حلی قانونی برای رفع مشکل خود بیابید.
چه جرائمی شامل آزادی مشروط می شوند؟
همانطور که اشاره شد، تنها بخشی از مجازاتهای تعزیری مشمول استفاده از قانون آزادی مشروط شده و امکان استفاده از این ماده قانونی برای مجازاتهایی غیر از موارد اشاره شده در ماده 58 قانون مجازاتهای اسلامی، امکان پذیر نیست. طبق ماده 58، برای تمام جرائم تعزیری درجه 5 تا 8، چنانچه محکوم علیه نیم (در مجازات 10 سال زندان) و یا یک سوم (برای مجازاتهای بیش از 10 سال) مدت مجازات زندان خود را سپری کرده باشد، به صلاحدید رئیس زندان می تواند برای استفاده از آزادی مشروط معرفی شود. اما برای استفاده از این آزادی، محکوم علیه باید شرایط زیر را نیز دارا باشد:
حسن رفتار و اخلاق در طول دوره گذراندن مجازات زندان
عدم ارتکاب مجدد به جرم به تشخیص مراجع قانونی و بر اساس حالات و رفتار محکوم علیه
پرداخت بخشی از خسارت وارد شده به شاکی و یا ترتیب قرار برای پرداخت آن و جلب رضایت شاکی در آزادی مشروط- عدم سابقه استفاده محکوم علیه از آزادی مشروط
آزادی مشروط چقدر طول می کشد؟
طبق آنچه در قانون مشخص و معین گردیده است، مدت زمان آزادی مشروط نمی‌تواند بیش از 5 سال و کمتر از یک سال باشد. از سوی دیگر این حکم تنها به آن دسته از افرادی تعلق می‌گیرد که مدت زمان آزادی مشروط، برابر یا کمتر از تعداد سالهای باقیمانده از مجازات زندان آنها باشد.
چنانچه هر گونه سوال حقوقی در مورد آزادی مشروط و موارد مربوط به آن داشته باشید، مجموعه کارشناسان ما همواره آماده ارائه خدمات مشاوره حقوقی تلفنی به هموطنان عزیز هستند.