سفته چیست ؟
علت رواج سفته چیست و امروزه از سفته برای چه مواردی استفاده میشود؟
علل متروک بودن استفاده از سفته نسبت به چک ؛
شرایطی که در سفته باید رعایت شود ؛
مُهر یا امضاء
تاریخ صدور
مبلغی که باید توسط صادرکننده پرداخت شود با حروف
گیرنده‌ی وجه (سفته می‌تواند در وجه حامل صادر شود)
تاریخ پرداخت (اگر زمان پرداخت با تعطیل رسمی مصادف شد، باید روز بعد از تعطیل پرداخت صورت گیرد)
نکات مهم در نوشتن سفته
حالت های صدور سفته
سفته به سه شکل گوناگون و در وجه افراد مختلف قابل صدور می باشد: 1) در وجه شخص معین 2) به حواله کرد شخص معین 3) در وجه حامل.
در صدور سفته ذکر نام گیرنده الزامی نیست و در این صورت سفته در وجه حامل به شمار می آید و دارنده آن هر کسی که باشد، امکان وصول آن را خواهد داشت.
لازم به ذکر است که صدور سفته در وجه صادر کننده آن غیر ممکن است و در چنین حالتی قابل ظهر نویسی نخواهد بود.
مسئولین پرداخت سفته
در رابطه با سفته صادر کننده و ظهر نویسان در قبال پرداخت آن مسئولیت دارند؛ اما مسئولیت آن ها مربوط به زمان بعد از سررسید است و قبل از آن هیچ گونه مسئولیتی وجود ندارد و دلیل این امر عدم وجود قبول در سفته است.
مسئولیت صادر کننده سفته و مهلت زمانی مراجعه به او برای وصول نامحدود است و شرط عدم مسئولیت صادر کننده سفته باطل می باشد؛ زیرا مدیون اصلی سفته صادر کننده آن محسوب می شود.
نکته: شرط عدم مسئولیت ظهر نویسِ سفته صحیح است.
همچنین علاوه بر صادر کننده سفته، ظهر نویسان در مرتبه بعد مسئولیت پرداخت آن را خواهند داشت و دارنده سفته در صورت عدم پرداخت وجه آن توسط صادر کننده، می تواند به ظهر نویسان مراجعه نماید. در همین رابطه ماده 249 قانون تجارت بیان داشته است:
برات دهنده، کسی که برات را قبول کرده و ظهر نویسان در مقابل دارنده برات مسئولیت تضامنی دارند. دارنده برات در صورت عدم تادیه و اعتراض می تواند به هر کدام از آن ها که بخواهد منفردا یا به چند نفر یا به تمام آن ها مجموعا رجوع نماید.
طریقه انتقال سفته
سفته قابلیت انتقال دارد و کسی که سفته در وجه او صادر شده، امکان انتقال دادن آن به شخص دیگر را دارد و تنها کافی است آن را در وجه نفر سومی ظهر نویسی کند.
انتقال سفته با امضای دارنده آن باعث می شود که تمام حقوق و مزیت های ناشی از آن به دارنده جدید واگذار شود. دارنده جدید همان شخصی است که سفته به اسمش امضاء شده یا از طریق ظهر نویسی به او انتقال یافته است.
دارنده سفته برای وصول وجه آن می تواند به شخص دیگری وکالت داده و برای این منظور باید عبارت "وکالت برای وصول" را در پشت سفته بنویسد و امضاء نماید.
سفته بدون نام
گاهی اوقات ممکن است بدهکار برای تنظیم سفته هیچ نامی از طلبکار ذکر نکند که در این صورت اختیار وصول آن با هر شخصی که دارنده آن است، خواهد بود. اگر سفته بدون نام باشد، دارنده می تواند شخصا وجه مندرج آن را نقد کند یا این که به فرد دیگری حواله دهد.
خاصیت حواله کرد سفته برای انتقال آن به اشخاص دیگر کاربرد دارد؛ ولی اگر عبارت حواله کرد خط خورده شود، دیگر امکان انتقال آن وجود ندارد و فقط خود دارنده امکان دریافت وجه آن را خواهد داشت و همچنان از طریق پشت نویسی قابل انتقال می باشد.
سفته حسن انجام کار
سفته حسن انجام کار یا سفته ضمانت انجام کار نوعی سند تجاری به حساب می آید که در بیشتر مواقع توسط کارفرما درخواست می شود و بهتر است در متن قرارداد منظور دقیق طرفین از عبارت حسن انجام کار و جزئیات آن شفاف سازی شود تا از بروز مشکلات بیشتر (بین کارگر و کارفرما) در آینده جلوگیری شود.
این نوع سفته ها به دلیل ضمانت انجام صحیح و کامل تعهدات کارگر از او اخذ می شوند که بهتر است قواعد و نحوه صحیح نوشتن سفته در آن ها رعایت شود تا امکان سوءاستفاده کارفرما را به حداقل برساند.
نکات سفته حسن انجام کار
هر چند که هدف اصلی از نوشتن سفته حسن انجام کار، تعهد برای انجام کاری است؛ اما به دلیل حساسیت بیشتر این نوع سفته نسبت به سایر انواع آن، اطلاع از نکات و نحوه نوشتن آن اهمیت بسیار زیادی دارد. در ادامه تعدادی از مهم ترین نکات مربوط به سفته حسن انجام کار ذکر شده است:
- در قسمت تاریخ پرداخت سفته حسن انجام کار نباید هیچ تاریخی یادداشت شود و عوض آن باید عبارت "سفته بابت حسن انجام کار" به همراه شماره و تاریخ قرارداد تصریح شود.
- در سفته حسن انجام کار باید حتما نام دریافت کننده سفته یادداشت شود و به هیچ عنوان در وجه حامل صادر نشود.
- در قرارداد کار باید شماره سفته حسن انجام کار ذکر شود.
- در قرارداد کار باید به شرایط اجرای سفته حسن انجام کار اشاره شود.
- بهتر است یک نسخه کپی از سفته حسن انجام کار را قبل از تحویل آن به کارفرما تهیه کنید تا در صورت لزوم امکان پیگیری قانونی را در صورت امتناع کارفرما از استرداد سفته بعد از اتمام قرارداد کار داشته باشید.
نحوه استرداد سفته از کارفرما
در صورتی که قرارداد کار به اتمام رسیده باشد؛ اما کارفرما از استرداد سفته حسن انجام کار خودداری کند، کارگر می تواند از طریق قانونی اقدام نماید و سفته خود را از او پس بگیرد.
برای این کار کارگر باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه نماید و با ارسال یک اظهارنامه قطع همکاری خود را به همراه شماره سفته اظهار نماید و استرداد سفته را از کارفرما بخواهد.
چنانچه کارفرما باز هم از استرداد سفته امتناع کرد، کارگر باید دادخواست خود مبنی بر استرداد سفته حسن انجام کار را به مراجع قضایی تقدیم نماید تا بتواند از طریق شواهدی همچون رسید سفته یا دو شاهد، دستور الزام کارفرما به استرداد سفته را از دادسرا دریافت کند.
مدارک لازم مطالبه وجه سفته
برای مطالبه وجه سفته اولین اقدام لازم تنظیم یک دادخواست مناسب می باشد که بهتر است توسط وکیل انجام شود، در هر دادخواست قسمتی با عنوان ضمائم و دلایل وجود دارد که باید مدارک زیر در این قسمت ضمیمه شود:
- کپی برابر اصل رو و پشت سفته
- کپی برابر اصل واخواست سفته (در صورت وجود)
- کپی برابر اصل سایر مستنداتی که طبق آن ها سفته را دریافت نموده اید (در صورت وجود)
- کپی برابر اصل کارت ملی خواهان
- اصل وکالت نامه (در صورت وجود)
نکته: چنانچه قصد توقیف اموال صادرکننده سفته را دارید، لازم است علاوه بر مطالبه وجه سفته، تقاضای تأمین خواسته را نیز در دادخواست خود ذکر نمایید تا با استعلام از بانک مرکزی، اداره راهور و اداره کل ثبت استان مربوطه اقدامات لازم جهت توقیف اجرا شود.
مزایای سفته
سفته به دلیل مزایایی که دارد، یکی از رایج ترین اسناد تجاری محسوب می شود و در بسیاری از معاملات با اهداف مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. به طور کلی مهم ترین مزیت های سفته عبارت است از: قابلیت انتقال قانونی سفته به اشخاص، امکان واخواست سفته پرداخت نشده و وجود مسئولیت تضامنی برای صادرکننده و ظهر نویس های سفته طبق قانون.
