محکومیت موثر کیفری چیست؟

مطابق تبصره ۴۰ قانون مجازات اسلامی ⬅️ محکومیت موثر محکومیتی است که محکوم را به تبع اجرای حکم از حقوق اجتماعی محروم می‌کند.

در ادامه به بررسی محکومیت موثر کیفری میپردازیم .

✓یکی از دغدغه ها و دلواپسی مردم در زمانی که از آنها شکایت میشود و پایشان به کلانتری یا دادسرا باز میشود این است که آیا برای ما سابقه ایجاد شده است و در آینده ممکن است که از مشاغل دولتی ممنوع شوم ؟

در پاسخ به این سوالات باید با عنوان مجازات تبعی در قانون مجازات اسلامی آشنا شویم .

هر کس مرتکب برخی از جرایم عمدی شود (جرایم غیر عمدی را شامل نمیشود)و محکومیت نیز قطعی شود (نه در مرحله دادسرا و کلانتری صرفاً) با توجه به ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی حسب مورد به مدت ۷ سال یا سه سال یا دو سال از حقوق اجتماعی محروم میشود .

مطابق ماده ۲۶ قانون مجازات اسلامی ⬅️حقوق اجتماعی به شرح زیر است:

الف- داوطلب شدن در انتخابات ریاست جمهوری، مجلس خبرگان رهبری، مجلس شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر و روستا

ب- عضویت در شورای نگهبان، مجمع تشخیص مصلحت نظام یا هیات دولت و تصدی معاونت رئیس جمهور

پ- تصدی ریاست قوه قضائیه، دادستانی کل کشور، ریاست دیوان عالی کشور و ریاست دیوان عدالت اداری

ت- انتخاب شدن یا عضویت در انجمنها، شوراها، احزاب و جمعیتها به موجب قانون یا با رای مردم

ث- عضویت در هیاتهای منصفه و امناء و شوراهای حل اختلاف

ج- اشتغال به عنوان مدیر مسوول یا سردبیر رسانههای گروهی

چ- استخدام و یا اشتغال در کلیه دستگاههای حکومتی اعم از قوای سه گانه و سازمانها و شرکتهای وابسته به آنها، صدا وسیمای جمهوری اسلامی ایران، نیروهای مسلح و سایر نهادهای تحت نظر رهبری، شهرداریها و موسسات مامور به خدمات عمومی و دستگاههای مستلزم تصریح یا ذکر نام برای شمول قانون بر آنها

ح- اشتغال به عنوان وکیل دادگستری و تصدی دفاتر ثبت اسناد رسمی و ازدواج و طلاق و دفتریاری

خ- انتخاب شدن به سمت قیم، امین، متولی، ناظر یا متصدی موقوفات عام

د- انتخاب شدن به سمت داوری یا کارشناسی در مراجع رسمی

ذ- استفاده از نشانهای دولتی و عناوین افتخاری

ر- تاسیس، اداره یا عضویت در هیات مدیره شرکتهای دولتی، تعاونی و خصوصی یا ثبت نام تجارتی یا موسسه آموزشی، پژوهشی، فرهنگی و علمی

مطابق بندهای ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی مجازات تبعی در این جرایم و به این میزان قابل بررسی است ؛

الف- هفت سال در محکومیت به مجازاتهای سالب حیات و حبس ابد از تاریخ توقف اجرای حکم اصلی

ب- سه سال در محکومیت به قطع عضو، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده بیش از نصف دیه مجنی علیه باشد، نفی بلد و حبس تا درجه چهار

پ- دو سال در محکومیت به شلاق حدی، قصاص عضو در صورتی که دیه جنایت وارد شده نصف دیه مجنیٌ علیه یا کمتر از آن باشد و حبس درجه پنج

در مورد مجازات های تعزیری فقط حبس تعزیری درجه یک تا پنج مجازات تبعی دارد بنابراین بقیه مجازات های تعزیری مانند جزای نقدی و شلاق و....(از هر درجه ای که باشند )و همچنین حبس‌های تعزیری درجه شش تا هشت دارای مجازات تبعی نیستند.

همانگونه که از متن ماده ۹۵ قانون مجازات اسلامی مشخص است محکومیت کیفری اطفال و نوجوانان یعنی افراد کمتر از ۱۸ سال تمام شمسی فاقد آثار کیفری است و دارای مجازات تبعی نیست در واقع حکم ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی فقط در مورد جرایم ارتکابی افراد دارای سن ۱۸ سال تمام شمسی و بالاتر است.

اگر شخصی به طور مثال مرتکب جرم تعزیری درجه هفت شود یا مرتکب جرمی شود که مجازات آن شلاق تعزیری است یا جرمی دیگر که خارج از موارد مذکور در بندهای ماده ۲۵ است آیا مراتب در سابقه کیفری او درج میشود؟

مطابق تبصره ۱ ماده ۲۵ قانون مجازات اسلامی پاسخ ما به این سوال مثبت است یعنی مراتب در پیشینه کیفری ثبت میشود لیکن سابقه کیفری موثر محسوب نمیشود یعنی در گواهی های صادره منعکس نمیشود مگر به درخواست مراجع قضایی آن هم برای تعیین یا بازنگری در مجازات .