بازخرید بیمه تأمین اجتماعی یکی از مفاهیمی است که در سیستم های بیمه ای برخی کشورها مورد توجه قرار می گیرد. این مفهوم به فرایندی اشاره دارد که طی آن فرد می تواند حق بیمه های پرداختی خود را قبل از رسیدن به شرایط بازنشستگی رسمی، باز پس گیرد. بازخرید بیمه تأمین اجتماعی در شرایط خاصی انجام می شود و معمولاً شامل کارگرانی است که به دلایلی از جمله تغییر شغل، مهاجرت به خارج از کشور، یا نیاز به تأمین مالی در شرایط اضطراری، تصمیم به بازخرید بیمه خود می گیرند.
از قوانین بازخرید بیمه تأمین اجتماعی می توان به این نکته اشاره کرد که این اقدام می تواند تأثیرات منفی بر تأمین آینده فرد داشته باشد، زیرا با بازخرید، فرد از حقوق و مزایای بازنشستگی و سایر خدمات تأمین اجتماعی که می تواند در دوران کهولت یا بیکاری به وی تعلق گیرد، محروم می شود. بنابراین، تصمیم گیری در این زمینه نیازمند بررسی دقیق شرایط و مشورت با کارشناسان مربوطه است تا بهترین تصمیم برای آینده مالی و اجتماعی فرد گرفته شود. بهتر است برای درخواست بیمه بیکاری مطلب بیمه بیکاری و نحوه گرفتن آن را حتما مطالعه کنید.
در ادامه مطلب به بررسی مواردی از جمله شرایط بازخرید کارگران، نحوه محاسبه بازخرید تامین اجتماعی، شرایط بازخرید بیمه اختیاری تامین اجتماعی، نرخ بازخرید بیمه تامین اجتماعی و بسیاری دیگر پرداخته می شود.
قانون بازخرید بیمه تامین اجتماعی چگونه است؟
بازخرید بیمه تأمین اجتماعی در واقع به معنای پس گرفتن حق بیمه‌های پرداخت‌شده نیست، زیرا طبق قانون تأمین اجتماعی چنین امکانی وجود ندارد. حتی پس از سال‌ها پرداخت حق بیمه، بازگشت وجه یا لغو بیمه امکان‌پذیر نخواهد بود. تنها در شرایط خاص، فرد می‌تواند با پرداخت کسری و خریداری سنوات، سابقه بیمه خود را تکمیل یا به صندوق‌های دیگر منتقل کند. بنابراین، منظور از محاسبه بازخرید بیمه در عمل، همان پرداخت هزینه سنوات و افزودن آن به سابقه بیمه‌پردازی است.»
شرایط بازخرید بیمه تامین اجتماعی
طبق مقررات تأمین اجتماعی، افراد برای بازنشستگی باید حداقل ۱۰ سال و حداکثر ۳۰ سال یا بیشتر سابقه پرداخت حق بیمه داشته باشند. خرید این سوابق به‌صورت یک‌جا امکان‌پذیر نیست، اما در سه حالت استثنایی امکان خرید سابقه بیمه وجود دارد.
-
خرید بیمه سربازی:
افراد می توانند مدت زمان خدمت سربازی را با پرداخت مبلغی به سابقه بیمه خود اضافه کنند.
-
رسیدن به سن بازنشستگی:
مردان بالای ۶۰ سال و زنان بالای ۵۵ سال که کم تر از ۱۰ سال سابقه کار دارند، می توانند برای رسیدن به ۱۰ سال سابقه بیمه پردازی و دریافت یک سوم حقوق ماهانه، کسری سابقه بیمه خود را بخرند.
-
اشتغال در مشاغل پاره وقت:
افرادی که در مشاغل پاره وقت کار می کنند و بیمه کم تری پرداخت کرده اند، می توانند براساس بخش نامه تکمیل سوابق، حق بیمه خود را به صورت کسری از ماه پرداخت کنند.
در مورد شرایط بازخرید بیمه تامین اجتماعی کارگران نیز می توان به این مورد اشاره کرد که در صورتی که در این گروه ها قرار بگیرند، می‌توانند با پرداخت حق بیمه برای سال های کسری، این میزان را به سابقه خود اضافه کرده و حقوق بازنشستگی خود را افزایش دهند.
سن بازخرید بیمه تامین اجتماعی
یکی از مسائل مهم در این زمینه، سن بازخرید بیمه تامین اجتماعی است. سن بازخرید بستگی به شرایط مختلف دارد. به عنوان مثال، برای خرید بیمه سربازی محدودیت سنی وجود ندارد و فرد می تواند دو سال خدمت سربازی را به سابقه بیمه خود اضافه کند. اما برای سایر شرایط بازخرید، محدودیت های سنی متفاوتی وجود دارد.
بیمه شدگانی که قصد استفاده از شرایط بازنشستگی را دارند، باید تا رسیدن به سن بازنشستگی منتظر بمانند. همچنین، در مورد خرید سابقه برای مشاغل پاره وقت، اگر شغل پاره وقت مورد تأیید بیمه باشد، بیمه شده می تواند هم زمان با پرداخت بخشی از بیمه توسط کارفرما، کسری بیمه خود را نیز پرداخت کند.
مدارک لازم برای بازخرید بیمه تامین اجتماعی
برای بازخریدی تأمین اجتماعی، نیاز به ارائه مدارک و مستندات مختلفی است که بر اساس شرایط خاص هر فرد و نوع بیمه متفاوت خواهد بود. در ادامه، مدارک لازم برای بازخرید بیمه تأمین اجتماعی آورده شده است:
-
درخواست کتبی:
درخواست رسمی از سوی فرد بیمه شده برای بازخرید بیمه.
-
شناسنامه و کارت ملی:
ارائه کپی شناسنامه و کارت ملی به همراه اصل مدارک برای تطبیق.
-
دفترچه بیمه تأمین اجتماعی:
ارائه دفترچه بیمه برای بررسی سوابق بیمه ای.
-
گواهی اشتغال به کار یا بازنشستگی:
بسته به شرایط، گواهی از محل کار فعلی یا گواهی بازنشستگی.
-
ریز سوابق بیمه ای:
ارائه پرینت یا گزارش از سوابق پرداخت بیمه ای از سازمان تأمین اجتماعی.
-
مدارک پرداخت حق بیمه:
مدارکی که نشان دهنده پرداخت حق بیمه های قبلی باشد.
گواهی وضعیت خدمت سربازی:
برای افرادی که قصد خرید بیمه سربازی را دارند.
-
تکمیل فرم های مربوطه:
فرم های خاصی که توسط سازمان تأمین اجتماعی برای بازخرید بیمه تعیین شده اند.
-
مدارک مربوط به مشاغل پاره وقت:
برای افرادی که در مشاغل پاره وقت مشغول به کار بوده اند و بیمه آن ها به صورت کامل پرداخت نشده است.
هزینه بازخرید بیمه تامین اجتماعی
هزینه بازخرید بیمه تأمین اجتماعی به طور دقیق در قانون مشخص شده است. طبق این قانون، هزینه لازم برای خرید کسری بیمه برابر با ۳۳ درصد حداقل دستمزد روزانه ضرب در تعداد روزهای کسری است. به عنوان مثال، اگر فردی در هر ماه ۱۰ روز کسری داشته باشد، باید ۳۳ درصد حاصل ضرب ۱۰ در حداقل دستمزد سال را به عنوان کسری واریز کند.
بنابراین، فردی که قصد خرید سابقه بیمه برای یک سال را دارد، باید ابتدا این مبلغ را تأمین و پرداخت کند. توجه داشته باشید که این هزینه بر اساس حداقل دستمزد محاسبه شده است و اگر دستمزد بیمه شده بیشتر باشد، هزینه بازخرید نیز افزایش می یابد.
مبنا و نحوه محاسبه عیدی، سنوات و مرخصی در سال 1404
طبق مقررات وزارت کار، همه کارگران و کارمندان باید بدانند در پایان سال یا پایان قرارداد، چه حقوق قانونی دارند و چگونه محاسبه می‌شود.
🔹 مبنای محاسبه عیدی
عیدی بر اساس دو برابر حقوق پایه محاسبه می‌شود، اما نباید از سه برابر حداقل حقوق مصوب شورای عالی کار بیشتر باشد. به بیان ساده، اگر دو برابر پایه حقوق شما کمتر یا مساوی سقف سه برابر حداقل حقوق باشد، همان پرداخت می‌شود. اگر بیشتر باشد، سقف سه برابر حداقل حقوق ملاک است.
همچنین، عیدی تا سقف مشخصی از مالیات معاف است و مازاد آن مشمول مالیات ده‌درصدی خواهد شد.
🔹 مبنای محاسبه سنوات
سنوات نوعی پاداش پایان‌کار یا پایان‌سال است و برابر با حداقل یک ماه آخرین حقوق دریافتی برای هر سال سابقه کار محاسبه می‌شود. این حقوق شامل مزایایی مثل بن کارگری، حق مسکن، حق اولاد و خواروبار هم هست.
برخی کارفرماها بیشتر از یک ماه پرداخت می‌کنند (مثلاً دو ماه حقوق)، اما قانون حداقل یک ماه را الزامی کرده است.
🔹 نحوه محاسبه مرخصی
هر فرد سالانه ۳۰ روز مرخصی دارد (۲.۵ روز در ماه). از این میزان، حداکثر ۹ روز قابل ذخیره و انتقال به سال بعد است. مرخصی‌های بیشتر از ۹ روز، اگر استفاده نشوند، از بین می‌روند مگر با توافق کارفرما. جبران ریالی مرخصی‌های استفاده‌نشده نیز بر اساس آخرین حقوق محاسبه می‌شود.
خرید سوابق بیمه‌ای در تأمین اجتماعی
در قانون تأمین اجتماعی بازخرید بیمه وجود ندارد؛ یعنی هیچ فردی نمی‌تواند حق بیمه‌های پرداخت‌شده را پس بگیرد.
اما بیمه‌شدگان می‌توانند در شرایط خاص برای خرید سنوات بیمه‌ای اقدام کنند تا کسری سابقه خود را جبران کنند. مهم‌ترین موارد خرید سابقه عبارتند از:
-
دوران خدمت سربازی (برای آقایان)
-
ایام حضور در جبهه
-
سنوات کسری در شرایط خاص با پرداخت حق بیمه مربوط
پرداخت این هزینه‌ها معمولاً یک‌جا یا طبق اقساط تعیین‌شده از سوی سازمان انجام می‌شود.
در این میان، آگاهی از تفاوت بیمه‌ها با هم اهمیت زیادی دارد؛ زیرا قوانین و شرایط خرید سابقه در بیمه تأمین اجتماعی با سایر صندوق‌های بازنشستگی متفاوت است و هر فرد باید با توجه به نوع بیمه خود تصمیم‌گیری کند.
ماده ۷۴ قانون استخدام کشوری
این ماده مربوط به کارکنان رسمی دولت است و نه مشمولان قانون کار یا بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی.
طبق این ماده، کارمندان رسمی با شرایط خاص (سن و سابقه) می‌توانند بازنشسته یا بازخرید شوند و مبلغی معادل ۴۵ روز حقوق به‌ازای هر سال سابقه دریافت کنند.
سخن پایانی
برای کارگران مشمول قانون کار، عیدی، سنوات و مرخصی حقوق قانونی و تضمین‌شده هستند.
برای بیمه‌شدگان تأمین اجتماعی نیز چیزی به نام بازخرید وجود ندارد، بلکه خرید سنوات بیمه‌ای برای تکمیل سابقه و بهره‌مندی از مزایای بازنشستگی مطرح است. بنابراین، توصیه می‌شود افراد پیش از هر تصمیمی، قوانین به‌روز را مطالعه کرده و با کارشناسان سازمان تأمین اجتماعی مشورت کنند.
