مشارکت در حمل مواد مخدر و مجازات آن در قانون

هر گونه مواد خالص یا ترکیب شده که موجب وابستگی جسمی و روحی افراد به آن می شود، ماده مخدر نام دارد. تاثیر مواد مخدر بر سیستم های بدن به ویژه سیستم عصبی به قدری زیاد است که اگر فرد معتاد به طور مداوم به مواد دسترسی نداشته باشد، دچار سردردهای شدید، تنش های عصبی و اختلال در دستگاه گوارش شده و به همین علت تولید و فروش مواد مخدر در همه جوامع جرم محسوب می شود. 

پرونده جرایم مواد مخدر با توجه به میزان تأثیر آن در فرد، به انواع مختلفی دسته بندی می شوند که هر دسته دارای حساسیت های بی شماری است.

جرایم مرتبط با مواد مخدر

• جرم کشت خشخاش و کوکا به صورت مطلق
• جرم کشت شاهدانه به منظور تولید مواد مخدر یا روان گردان های صنعتی
• جرم تولید و ساخت مواد مخدر: پس از کاشت محصول، یک سری عملیات و اقداماتی روی آن صورت گرفته تا به عنوان ماده مخدر مصرف شود، این عملیات که منتج به مواد مخدر می شود، به عنوان جرم شناسایی شده است.
• جرم نگهداری مواد مخدر: در اختیار داشتن ماده نزد خود شخص یا در مکانی دیگر
• جرم حمل مواد مخدر: نقل و انتقال مواد مخدر توسط شخص یا واسطه
• جرم استعمال مواد مخدر یا روان گردان های غیر دارویی
• جرم خرید مواد مخدر و روان گردان های صنعتی
• جرم فروش مواد مخدر
• جرم توزیع مواد مخدر: دریافت وجه مالی در قبال پخش ماده مخدر، عمل فروش نام دارد؛ در غیر این صورت، توزیع بر آن صدق خواهد کرد.
• جرم دایر کردن مکانی برای استعمال و مصرف
• جرم ترانزیت مواد مخدر: معنی لغوی ترانزیت، عبور و گذر است. یعنی وارد کردن مواد مخدر به داخل کشور و عبور از کشور و انتقال به کشورهای دیگر، جرم محسوب می شود.
• جرم وارد کردن مواد مخدر: چنانچه ماده مذکور با هر وسیله ای از خارج به داخل کشور وارد شود، با توجه به نوع و میزان ماده مخدر، سابقه متهم و نحوه دستگیری او، شرایط روحی و جسمی محکوم مجازات می شود.
• جرم صادرات مواد مخدر: خارج کردن هرگونه ماده مخدر با روش های زمینی، دریایی و هوایی جرم محسوب می شود.
• جرم امحا و اخفا و از بین بردن ادله جرایم مواد مخدر
• جرم جاسازی مواد یا ادوات و آلات استعمال در مکانی جهت متهم جلوه دادن دیگری
• جرم فراری دادن متهمان مواد مخدر که تحت تعقیب هستند.
• جرم پناه دادن به متهمان مواد مخدر
• جرم تولید و فروش ادوات مربوط به استعمال

قانون جدید مجازات اعدام برای محکومان مواد مخدر

چنانچه شخصی ماده مذکور را خرید، فروش، نگهداری یا مخفی نماید، با توجه به مقدار و تبصره ذیل همین ماده، محکوم به مجازات های زیر خواهد شد:

پنجاه تا پانصد گرم: پنج تا پانزده میلیون ریال جریمه و ده تا هفتاد و چهار ضربه شلاق

پانصد گرم تا پنج کیلوگرم: پانزده تا شصت میلیون ریال جریمه، چهل تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و دو تا پنج سال حبس

پنج تا بیست کیلوگرم: شصت تا دویست میلیون ریال جریمه و پنجاه تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و پنج تا ده سال حبس.) در صورت تکرار برای بار دوم، به جای جریمه، مصادره تمام اموال به استثناء تامین هزینه زندگی متعارف خانواده صورت گرفته و برای بار سوم، اعدام و مصادره تمام اموال به استثناء هزینه تامین زندگی متعارف خانواده انجام می شود).

بیست تا صد کیلوگرم: علاوه بر مجازات معمول، به ازای هر کیلوگرم، دو میلیون ریال به مجازات نقدی اضافه شده و در صورت تکرار، اعدام و مصادره تمام اموال غیر از هزینه تأمین زندگی خانواده صورت می گیرد.

بیش از صد کیلوگرم: افزون بر جریمه نقدی و شلاق، حبس ابد، و در صورت تکرار، اعدام و مصادره اموال انجام می شود.

مجازات حمل و نقل مواد مخدر

طبق ماده ۴ قانون مواد مخدر، ارسال و حمل موادی نظیر بنگ، تریاک، شیره، چرس و تفاله تریاک مشمول مجازات زیر می شود.

• یک تا پنجاه گرم: تا چهار میلیون ریال جریمه نقدی و تا پنجاه ضربه شلاق
• پنجاه تا پانصد گرم: چهار تا پنجاه میلیون ریال جریمه نقدی و بیست تا هفتاد و چهار ضربه شلاق
• پانصد گرم تا پنج کیلوگرم: پنجاه تا دویست میلیون ریال جریمه نقدی و پنجاه تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و سه تا پانزده سال حبس
• بیش از پنج کیلوگرم: مجازات اعدام

طبق ماده ۸، واردات و صادرات و حمل هروئین، کوکائین، ال.اس.دی، اکستاسی، شیشه و مرفین، مشمول مجازات زیر خواهد شد:

• پنج سانتی گرم تا یک گرم: دو تا شش میلیون ریال جریمه و سی تا هفتاد ضربه شلاق
• یک تا چهارگرم: هشت تا بیست میلیون ریال جریمه، سی تا هفتاد ضربه شلاق، دو تا پنج سال حبس،
• چهار تا پانزده گرم: بیست تا چهل میلیون ریال جریمه، سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و پنج تا هشت سال حبس
• پانزده تا سی گرم: چهل تا شصت میلیون ریال جریمه، سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و ده تا پانزده سال حبس
• بیش از سی گرم: اعدام

مجازات پناه دادن یا فراری دادن فرد معتاد

1. به یک پنجم تا یک دوم مجازات شخص متهم، محکوم می شود.
2. در صورتی که متهم، محکوم به حبس ابد یا اعدام باشد، شخص پناه دهنده یا فراری دهنده، محکوم به سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و ده تا پانزده سال حبس می شود.
3. اگر شخص یاری رسان به متهم، جزو ارکان نظامی باشد، افزون بر مجازات مذکور، از مقام خود کنار محروم خواهد شد.

مجازات استعمال مواد مخدر

در صورتی که فرد معتاد نباشد، باز هم استعمال مواد مخدر یا روان گردان های غیر دارویی، جرم محسوب شده و شخص محکوم به پرداخت یک تا پنج میلیون ریال جریمه و بیست تا هفتاد و چهار ضربه شلاق یا دو تا ده میلیون ریال جریمه و پنجاه تا هفتاد و چهار ضربه شلاق می شود.

مجازات دایر کردن مکان برای استعمال مواد مخدر

• پنج تا ده میلیون ریال جریمه نقدی، بیست تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و یک تا دو سال حبس
• در صورت تکرار جرم، دو برابر مجازات اولیه به شخص متهم تحمیل می شود.

(نکته قابل مذکور در این زمینه، این است که اگر مکان جرم، واحد تولیدی، تجاری یا خدماتی باشد، پروانه بهره برداری واحد تولیدی یا پروانه کسب و کار تجاری به مدت یک سال لغو شده و در صورت تکرار جرم، مکان مذکور در اختیار دولت قرار خواهد گرفت).

مجازات کشت شاهدانه، خشخاش یا کوکا برای تولید ماده مخدر

• بار اول ده تا صد میلیون جریمه نقدی به فرد متهم تحمیل خواهد شد.
• بار دوم پنجاه تا پانصد میلیون ریال به اضافه سی تا هفتاد ضربه شلاق.
• بار سوم صد میلیون تا یک میلیارد ریال جریمه، یک تا هفتاد ضربه شلاق و دو تا پنج سال حبس
• بار چهارم، مجازات اعدام.

مجازات نگهداری و اخفای مواد مخدر طبیعی

• تا پنجاه گرم: تا سه میلیون ریال جریمه و ۵۰ ضربه شلاق.
• پنجاه تا پانصد گرم: پنج تا پانزده میلیون ریال جریمه نقدی و ده تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.
• پانصد گرم تا پنج کیلوگرم: پانزده تا شصت میلیون ریال جریمه، چهل تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و دو تا پنج سال حبس.
• پنج تا بیست کیلوگرم: شصت تا دویست میلیون ریال جریمه، پنجاه تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و پنج تا ده سال حبس.
• بیست تا صد کیلوگرم: علاوه بر مجازات مذکور در بند قبل، به ازای هر کیلوگرم دو میلیون ریال به مجازات نقدی اضافه می شود.
• بیش از یکصد کیلوگرم: علاوه برجریمه نقدی و شلاق، حبس ابد و در صورت تکرار، اعدام و مصادره اموال در نظر گرفته می شود.

نگهداری و اخفای مواد مخدر صنعتی

• پنج سانتی گرم تا یک گرم: دو تا شش میلیون ریال جریمه نقدی و سی تا هفتاد ضربه شلاق.
• یک تا چهار گرم: هشت تا بیست میلیون ریال جریمه، سی تا هفتاد ضربه شلاق و دو تا پنج سال حبس.
• چهار تا پانزده گرم: بیست تا چهل میلیون ریال جریمه، سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و پنج تا هشت سال حبس.
• پانزده تا سی گرم: چهل تا شصت میلیون ریال جریمه، سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق و ده تا پانزده سال حبس.
• بیش از سی گرم: اعدام و مصادره اموال.

شروط اجرای مجازات اعدام

۱. در صورتی که مجرم یا حداقل یکی از شرکای او، در حین ارتکاب جرم به قصد مقابله با ماموران از سلاح گرم یا شکاری استفاده کند.

۲. به عنوان یک سرمایه گذار، پشتیبانی مالی کرده باشد.

۳. سوء استفاده از اطفال یا نوجوانان کمتر از ۱۸ سال در ارتکاب جرم.

۴. مسئولیت اداره باند را عهده دار باشد.

۵. سابقه محکومیت به اعدام یا حبس ابد یا حبس بیش از ۱۵ سال به دلیل ارتکاب جرم مربوط به مواد مخدر داشته باشد.

در صورتی که برای نخستین بار تا ۲ الی ۳ کیلوگرم مواد مخدر و روان گردان صنعتی از شخصی کشف شود، اما هیچ یک از شرایط ذکر شده را دارا نباشد، به اعدام یا حبس ابد محکوم نخواهد شد و مجازات قانونی او سی سال حبس و مصادره اموال به استثنا تأمین هزینه زندگی متعارف خانواده خواهد بود.

البته برای موادی مانند شیره، تریاک، حشیش و ماری جوانا از آن جایی که اثرات سوء کمتری بر مصرف کننده دارد، حد اعدام را پنجاه کیلوگرم در نظر گرفته اند.

عواملی که موجب تخفیف در مجازات مجرمان مواد مخدر می شود

طبق ماده ۳۸ قانون مبارزه با مواد مخدر، اگر جهات تخفیفی برای فرد وجود داشته باشد، دادگاه قادر به تخفیف نصف مجازات او خواهد بود. در ادامه به عواملی که میزان مجازات متهم را کاهش می دهد، اشاره می کنیم:

• همکاری متهم در پیداکردن شرکا و دستیابی به مدارک لازمه
• تلاش متهم برای کاهش آثار جرم
• پشیمانی متهم و حسن سابقه او
• وضعیت خاص متهم مثل بیماری
• اعلام متهم قبل از تعقیب و اقرار او به جرم
• دخالت ضعیف شریک جرم

جمع بندی

مواد مخدر منشا آسیب ها و جرایمی از جمله طلاق، فقر، سرقت، بیماری های عفونی و... است که اگر این مواد سازماندهی شوند، اثرات ناشی از آن نیز ساماندهی خواهند شد. خوشبختانه جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۲ با اجرای پنج هزار عملیات و درگیری مسلحانه، موفق به انهدام چندین هزار باند، شبکه فعال محلی، منطقه ای و بین المللی شد و ضربات اساسی را به بنیان های مالی قاچاقچیان وارد کرد.