دیه شکستگی دست در سال ۱۴۰۴ + نحوه محاسبه و جدول انواع شکستگی

آسیب دیدن و شکستگی دست، چه در یک حادثه رانندگی و چه در یک درگیری، اتفاقی سخت است که فرد را درگیر مشکلات زیادی می‌کند. جدا از درد و روند درمان، یکی از نگرانی های اصلی فرد آسیب‌ دیده، دریافت غرامت یا همان دیه است. مبلغ دیه شکستگی دست در سال ۱۴۰۴ یک عدد ثابت نیست و به عوامل زیادی بستگی دارد. 

اینکه محاسبه دیه شکستگی شما چگونه انجام می‌شود و چقدرغرامت دریافت خواهید کرد، به نوع شکستگی (انگشت، مچ یا بازو) و نظردیه پزشکی قانونی بستگی دارد. در این مقاله، نحوه محاسبه و جدول دیه شکستگی انواع آسیب‌های دست را به زبان ساده توضیح خواهیم داد.

دیه شکستگی دست چیست و در چه مواردی پرداخت می‌شود؟

«دیه» در قانون مجازات اسلامی (ماده ۴۴۸) یک غرامت مالی مشخص است. این مبلغ برای جبران آسیب‌های جسمی پرداخت می‌شود. این آسیب‌ها ممکن است غیرعمدی باشند، مانند آسیب در دیه تصادف رانندگی ، حوادث ناشی از کار یا خطاهای پزشکی. همچنین در جرایم عمدی که شرایط اجرای قصاص (مجازات متقابل) وجود ندارد یا فرد آسیب‌ دیده به دریافت غرامت رضایت می‌دهد، دیه پرداخت خواهد شد.

درک تفاوت دو اصطلاح «دیه مقدر» و «ارش» برای محاسبه دیه شکستگی دست مهم است:

1.  دیه مقدر (مشخص): مبلغی که مقدار آن دقیقا در قانون مشخص شده است. مثلاً قانون می‌گوید دیه قطع کامل یک دست، نصف دیه کامل انسان است. قانون برای «شکستن» یا «خرد شدن» استخوان هم دیه مقدر (یعنی درصد مشخص) دارد.   

2. ارش (نامشخص): «ارش شکستگی» غرامتی است که برای آسیب‌هایی پرداخت می‌شود که مبلغ مشخصی در قانون ندارند. برای اطلاع از اینکه یک ارش چقدر است حتما مقاله مربوط به آن را مطالعه کنید. 

این تفاوت بسیار مهم است. یک شکستگی دست ممکن است فقط شامل دیه شکستن استخوان نشود. اگر در اثر این شکستگی، تاندون‌ها آسیب ببینند، عصب دست دچار مشکل شود یا مفصل دچار محدودیت حرکتی دائمی گردد، قاضی علاوه بر دیه شکستگی، مبلغی را به عنوان «ارش» برای آن آسیب‌های جانبی تعیین می‌کند. مبلغ ارش را کارشناس دیه پزشکی قانونی مشخص خواهد کرد.   

انواع شکستگی دست و میزان دیه هرکدام

قانون مجازات اسلامی، به‌خصوص در ماده ۵۶۹، برای انواع مختلف شکستگی، درصدهای متفاوتی تعیین کرده است. مبلغ نهایی به این بستگی دارد که استخوان ترک خورده، شکسته یا خرد شده باشد:   

1. دیه شکستن (شکستگی ساده): دیه شکستن استخوان هر عضو، یک پنجم (1/5) دیه آن عضو است. 

2. دیه خرد شدن (شکستگی چند تکه): دیه خرد شدن استخوان، یک سوم (1/3) دیه آن عضو است. این مبلغ به طور قابل توجهی بیشتر از شکستگی ساده است.

3. دیه ترک برداشتن: دیه ترک برداشتن استخوان، چهار پنجم (4/5) مبلغِ دیه شکستن آن عضو است.   

بهبودی با عیب یا بدون عیب

ماده ۵۶۹ یک نکته بسیار مهم دارد. اگر شکستگی یا خرد شدگی «بدون عیب» درمان شود (یعنی استخوان کاملا جوش بخورد و هیچ نقص حرکتی یا ظاهری باقی نماند)، مبلغ دیه کاهش پیدا می‌کند. در این حالت، مصدوم چهار پنجم (4/5) مبلغ دیه شکستگی اصلی را دریافت می‌کند.   

برای مثال، اگر دیه شکستگی با عیب ۱۶۰ میلیون تومان باشد، اما «بدون عیب» درمان شود، مبلغ به ۱۲۸ میلیون تومان (چهار پنجمِ ۱۶۰ میلیون) کاهش پیدا می‌کند. تشخیص «درمان بدون عیب» فقط بر عهده دیه پزشکی قانونی است.   

دیه شکستگی انگشتان دست

دیه کامل هر انگشت دست (به جز شست) معادل یک دهم (1/10) دیه کامل انسان است. بر اساس نرخ دیه سال ۱۴۰۴ (۱.۶ میلیارد تومان)، دیه کامل هر انگشت ۱۶۰ میلیون تومان است.   

• محاسبه شکستگی انگشت: طبق قانون (ماده ۵۶۹)، دیه شکستگی 1/5 دیه عضو است. پس دیه «شکستن» یک انگشت (اگر با عیب درمان شود) برابر است 1/5 از ۱۶۰ میلیون تومان، که ۳۲ میلیون تومان می‌شود.   

• محاسبه خرد شدن انگشت: دیه «خرد شدن» انگشت 1/3 دیه عضو است. (1/3 از ۱۶۰ میلیون تومان)، که حدود ۵۳.۳ میلیون تومان می‌شود.

• دیه بند انگشت: هر انگشت (غیر از شست) ۳ بند دارد و انگشت شست ۲ بند. دیه هر بند شست نصف دیه انگشت شست و دیه هر بند در انگشتان دیگر، یک سوم دیه آن انگشت است. دیه شکستگی هر بند نیز 1/5 دیه همان بند محاسبه می‌شود.   

دیه شکستگی مچ دست

محاسبه دیه شکستگی مچ دست کمی پیچیده‌تر است. مچ دست یک استخوان واحد نیست، بلکه از چندین استخوان کوچک (مانند استخوان اسکافوئید) تشکیل شده است.

در حالی که برخی جداول کلی  درصدهایی را برای دیه شکستگی مچ دست ذکر می‌کنند، نظر دقیق‌تر حقوقی این است که آسیب به استخوان‌های مچ معمولا «دیه مقدر» (مبلغ ثابت) ندارد.   

در نتیجه، برای شکستگی‌های ناحیه مچ، قاضی بر اساس نظر دیه پزشکی قانونی، «ارش» تعیین می‌کند. مبلغ ارش شکستگی به میزان آسیب، نوع استخوان شکسته در مچ و محدودیت حرکتی ایجاد شده بستگی دارد.   

دیه شکستگی ساعد

ساعد دارای دو استخوان اصلی است: زند اعلی و زند اسفل  

نکته مهم این است که قانون برای شکستگی هر استخوان، دیه جداگانه در نظر می‌گیرد. دیه کامل دست (از شانه تا انگشتان) نصف دیه کامل، یعنی ۸۰۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۴ است.   

دیه شکستگی یک استخوان ساعد (چه زند اعلی و چه زند اسفل) 1/5 دیه دست (1/5 از ۸۰۰ میلیون) یعنی ۱۶۰ میلیون تومان است.   

بنابراین، اگر هر دو استخوان ساعد همزمان بشکنند، دیه آن‌ها مجموع دیه هر دو، یعنی (۱۶۰ + ۱۶۰) = ۳۲۰ میلیون تومان خواهد بود (این در صورتی است که درمان «با عیب» باشد).

دیه شکستگی بازو

استخوان بازو استخوان اصلی دست از شانه تا آرنج است. این استخوان نیز بخشی از دست محسوب می‌شود که دیه کامل آن ۸۰۰ میلیون تومان است.

بر اساس ماده ۵۶۹، دیه شکستگی بازو 1/5 دیه دست، یعنی 1/5 از ۸۰۰ میلیون تومان، که برابر 160 میلیون تومان (در صورت درمان با عیب) است.   

دیه شکستگی همراه با جابه‌جایی یا بدون جابه‌جایی

قانون مجازات اسلامی (ماده ۵۶۹) مستقیما به کلماتی مانند «جا به‌ جایی» یا «بدون جا به‌ جایی» اشاره نمی‌کند. تمرکز قانون بر نتیجه درمان است.   

• شکستگی همراه جابه‌جایی به احتمال بسیار زیاد «با عیب» درمان می‌شود. چون احتمال بد جوش خوردن، کوتاه شدن استخوان یا محدودیت حرکتی وجود دارد. در این حالت، دیه کامل شکستگی (مثلا ۱۶۰ میلیون تومان برای بازو) به آن تعلق می‌گیرد.

• شکستگی بدون جابه‌جایی (که شبیه ترک است) اگر «بدون عیب» درمان شود، مشمول کاهش 4/5 می‌شود (یعنی 128 میلیون تومان).   

دیه شکستگی دست چپ و راست (تفاوت در قانون)

این یک تصور اشتباه رایج اما مهم است. در قانون مجازات اسلامی، هیچ تفاوتی بین دیه اعضای چپ و راست بدن وجود ندارد.   

اینکه دست آسیب‌ دیده، دست غالب فرد (راست‌ دست یا چپ‌ دست) بوده است، تاثیری در مبلغ دیه مقدر ندارد. بنابراین، مبلغ دیه شکستگی مچ دست راست (یا هر قسمت دیگر دست راست) دقیقا با مبلغ دیه شکستگی دست چپ برابر است.

نحوه محاسبه دیه شکستگی دست در سال ۱۴۰۴

محاسبه دیه شکستگی دست به صورت گام به گام انجام می‌شود.

گام اول: نرخ دیه کامل. نرخ دیه سال ۱۴۰۴ برای دیه کامل انسان در ماه‌های غیر حرام (که پایه همه محاسبات است) ۱ میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان تعیین شده است.   

گام دوم: دیه عضو. دیه یک دست کامل (در صورت قطع شدن) نصف (1/2) دیه کامل است. 800,000,000=1,600,000,000×1/2   

گام سوم: اعمال فرمول شکستگی (ماده ۵۶۹).

• مثال عددی ۱ (شکستگی ساده بازو، درمان با عیب):

• فرمول: 1/5 دیه دست.

• محاسبه: 160,000,000=800,000,000×1/5

• مثال عددی ۲ (شکستگی ساده بازو، درمان بدون عیب):

• ابتدا دیه شکستگی (۱۶۰ میلیون) محاسبه می‌شود.

• چون بدون عیب درمان شده، 4/5 این مبلغ پرداخت می‌شود :   

• محاسبه: 128,000,000=160,000,000×4/5

• مثال عددی ۳ (خرد شدن بازو، درمان با عیب):

• فرمول: 1/3 دیه دست.   

• محاسبه: 266,666,667≈800,000,000×1/3

جدول دیه شکستگی دست (خلاصه محاسبات ۱۴۰۴)

تاثیر ماه‌های حرام بر مبلغ دیه شکستگی

این یکی از مهم‌ترین ابهامات در پرونده‌های دیه است. ماه‌های حرام (محرم، رجب، ذی‌القعده و ذی‌الحجه) در قانون مشخص شده‌اند.   

تغلیظ یا افزایش دیه (افزایش به میزان یک سوم) در ماه‌های حرام فقط و فقط برای جرایم منجر به فوت (مرگ) اعمال می‌شود. این افزایش مبلغ شامل آسیب به اعضا، جراحت یا شکستگی نمی‌شود.   

بنابراین محاسبه دیه شکستگی دست شما اگر در ماه محرم رخ داده باشد، هیچ تفاوتی با ماه اردیبهشت ندارد. پایه محاسبه همان ۱.۶ میلیارد تومان است و مبلغ دیه شکستگی افزایش پیدا نمی‌کند.

دیه شکستگی دست در تصادفات رانندگی

در دیه تصادف، فرمول محاسبه دیه دقیقا مشابه موارد دیگر (مثل درگیری) است. تفاوت اصلی در مسئول پرداخت است.

در تصادفات رانندگی، پرداخت‌ کننده اصلی دیه شما، شرکت بیمه شخص ثالث راننده مقصر است. شما نمی‌توانید قبل از طی شدن مراحل قانونی، مستقیما از بیمه پولی دریافت کنید. ابتدا باید مراحل شکایت و دادگاه (که در بخش بعدی توضیح داده می‌شود) را طی کنید و رای نهایی دادگاه را بگیرید.   

مدارک لازم برای دریافت دیه تصادف از شرکت بیمه عبارتند از:

1. گزارش پلیس (کروکی تصادف).   

2. اصل و کپی مدارک شناسایی طرفین و بیمه‌نامه.

3. گزارش نهایی دیه پزشکی قانونی.   

4. حکم قطعی دادگاه (رأی نهایی).   

پس از صدور رأی، شرکت بیمه معمولاً طی مدت زمان کوتاهی (مثلاً ۲۰ روز) مبلغ را پرداخت می‌کند.   

مراحل قانونی دریافت دیه شکستگی دست

روند گرفتن دیه شکستگی دست از زمان حادثه تا دریافت پول، شامل مراحل اداری و قضایی مشخصی است:

1. ثبت حادثه و شکایت: در صورت تصادف، تماس فوری پلیس (برای کروکی)  یا در صورت درگیری، مراجعه به کلانتری یا دادسرا و ثبت شکایت.   

2. ارجاع به پزشکی قانونی: دادگاه یا دادسرا برای شما یک معرفی‌نامه به دیه پزشکی قانونی صادر می‌کند.   

3. معاینه اولیه و طول درمان: پزشک قانونی شما را معاینه می‌کند. اگر آسیب شما (مانند شکستگی) نیاز به زمان برای جوش خوردن داشته باشد، پزشک «طول درمان» (مثلا دو یا سه ماه) تعیین می‌کند. طول درمان به معنای استراحت پزشکی است و مستقیما مبلغ دیه را تغییر نمی‌دهد، بلکه فقط زمان لازم برای مشخص شدن نتیجه نهایی درمان است.   

4. معاینه نهایی: پس از اتمام دوره طول درمان، شما باید دوباره به پزشکی قانونی مراجعه کنید.

5. گزارش نهایی پزشکی قانونی: در این مرحله، پزشک قانونی نتیجه نهایی را اعلام می‌کند. در این گزارش، نوع شکستگی (ساده یا خرد شده) و کیفیت بهبودی (با عیب یا بدون عیب) دقیقا قید می‌شود. این گزارش مهمترین سند پرونده شما است.   

6. صدور رأی دادگاه: قاضی بر اساس گزارش نهایی پزشکی قانونی و طبق قانون (ماده ۵۶۹)، مبلغ دقیق دیه را در رأی خود مشخص می‌کند.

7. اجرای احکام: پس از قطعی شدن رای، پرونده برای پرداخت به واحد اجرای احکام ارسال می‌شود. (در تصادفات، این رای به شرکت بیمه ابلاغ می‌شود).   

نکات مهم در زمان مطالبه دیه شکستگی دست

نتیجه پرونده شما به گزارش دیه پزشکی قانونی بستگی دارد. در زمان معاینه، باید تمام دردها، محدودیت‌های حرکتی (مثلا ناتوانی در مشت کردن کامل دست) و مشکلات جانبی (مثل آسیب عصبی یا بی‌حسی) را دقیقا بیان کنید. اگر احساس می‌کنید گزارشی ناقص است، حق اعتراض و درخواست بررسی مجدد (کمیسیون پزشکی) را دارید.   

همچنین توجه داشته باشید که قانون چیزی به نام «دیه شکستگی دست با پلاتین» ندارد. پلاتین یک ابزار درمانی است. اما دو نکته مهم وجود دارد:   

1. نیاز به پلاتین معمولا به معنای شکستگی شدید (خرد شدگی یا شکستگی همراه جابه‌جایی) است. این موضوع به پزشک قانونی کمک می‌کند تا تشخیص دهد درمان «با عیب» صورت گرفته است (چون یک جسم خارجی در بدن است). در نتیجه شما دیه کامل شکستگی را می‌گیرید (نه مبلغ کاهش‌یافته).

2. اگر وجود پلاتین یا خود عمل جراحی، منجر به «نقص دائمی» (مثل محدودیت حرکتی مفصل یا آسیب به عصب) شود، شما مستحق «ارش شکستگی» علاوه بر دیه شکستگی خواهید بود.   

عجله در گرفتن رضایت یا بستن پرونده قبل از گزارش نهایی پزشکی قانونی، بزرگ‌ترین اشتباه رایج شما است. درگیری حقوقی، اثبات ارش برای آسیب‌های تاندونی یا عصبی و پیگیری پرونده در پزشکی قانونی می‌تواند پیچیده باشد. یک وکیل درجه یک دیه کمک می‌کند تا تمام آسیب‌های شما (هم دیه مقدر و هم ارش) به طور کامل محاسبه و مطالبه شود.   

نتیجه گیری

آگاهی از حقوق قانونی در زمان آسیب‌دیدگی، اولین قدم برای جبران خسارت است. محاسبه دیه شکستگی یک فرمول ساده نیست و به جزئیات زیادی مانند نوع آسیب، نحوه بهبودی و تشخیص دیه پزشکی قانونی بستگی دارد. همانطور که دیدید، تفاوت‌هایی بین دیه و ارش شکستگی وجود دارد که ندانستن آن‌ها ممکن است باعث شود شما بخش زیادی از حقوق مالی خود را دریافت نکنید. برای اطمینان از اینکه تمام مراحل قانونی به درستی طی شده‌اند و مبلغ دیه کامل شما به طور کامل محاسبه شده است، بهترین راه، دریافت مشاوره حقوقی از وکلای متخصص در این زمینه است. یا می توانید خیلی راحت از طرق بخش محاسبه دیه آنلاین اقدام کنید.