تجویز و درخواست ازدواج مجدد - اجازه ازدواج مجدد از دادگاه

ازدواج مجدد

اگر چه در دین اسلام ازدواج مجدد مرد ممنوع نیست اما به موجب قانون کشور برای ازدواج مجددِ مرد باید شرایطی محرز گردد تا ازدواج او مجاز شمرده شود.همچنین مرد نیز برای اینکه بتواند ازدواج دوم را به صورت قانونی ثبت کند باید دادگاه صالح را مجاب کند.

که شرایط قانونی وجود دارد که در قانون حمایت از خانواده به این شرایط اشاره شده است. به طور کلی قانون  در موارد محدودی به شخصی که همسر قانونی دارد اجازه ازدواج مجدد را می دهد بر این اساس مرد برای گرفتن مجوز ازدواج مجدد باید مدارک و مستندات لازم را ارائه دهد و از دادگاه درخواست اخذ ازدواج مجدد را نماید.

منظور از درخواست ازدواج مجدد برای مرد این است که اگر مردی بنا به دلایلی همانند عدم تمکین زن بخواهد دوباره ازدواج کند می تواند با استفاده از خواسته قانونی خود ازدواج مجدد را در دادگاه مطرح نماید. در واقع ازدواج مجدد نیاز به اذن و اجازه و کسب تکلیف قانونی دارد.

با توجه به بند 12 سند ازدواج اگر مرد بدون اخذ رضایت زن ازدواج مجدد کند یا اینکه دادگاه تشخیص دهد که مرد عدالت بین دو همسر را رعایت نکرده، حق طلاق را به زن می دهد در این حالت زن نیز می تواند از طریق دادگاه خود را مطلقه کند.

شرایط لازم برای ازدواج مجدد

مطابق ماده 16 قانون حمایت ازخانواده در صورت دارا بودن شرایط زیر مرد می تواند برای اخذ درخواست ازدواج مجدد اقدام کند:

• در صورتی که مرد بتواند رضایت زن را جلب کند؛
• در برخی موارد مانند مشکلات جسمی یا روحی همسر اول فرد قادر به انجام وظایف زناشویی زندگی مشترک نباشد؛
• عدم تمکین زن از شوهر؛
• در صورتی که زن به جنون و مریضی های صعب العلاج و اعتیاد مضر مبتلا باشد؛
• محکومیت زن به حبس برای مدت پنج سال یا بیشتر؛
• زن، زندگی و خانه مشترک را ترک کند؛
• عقیم بودن زن؛
• غایب بودن و مفقود الاثر بودن زن.

مدارک لازم برای اخذ اجازه ازدواج مجدد

با عنایت به اینکه مرد بدون اجازه همسر خود نمی تواند ازدواج مجدد نماید در شرایطی هم به دلیل عدم ایفای وظایف زناشویی از سوی زن، دادگاه نیز می تواند به جای اذن زن، به مرد اجازه دهد تا برای بار دوم ازدواج نماید.

در این صورت مرد می بایست پس از اخد مجوز توسط دادگاه سه نفر مرد عاقل، بالغ و عادل به عنوان شاهد و همچنین مدارکی از قبیل شناسنامه و کارت ملی به همراه جواب آزمایش قبل از ازدواج را به دفتر ثبت ازدواج ارائه نماید.

اجازه ازدواج مجدد از دادگاه

ابتدا مرد با به همراه داشتن مدارک شناسایی و مدارک دیگری که نشان دهنده اثبات ادعای وی می باشد با مراجعه به دفتر خدمات قضائی دادخواستی به طرفیت همسر اول خود را تنظیم و از این طریق به دادگاه دلایل و علت تقاضای خود را مطرح می نماید.

در این صورت دریافت مجوز ازدواج مجدد در دفتر خدمات قضائی ثبت شده و به شعبه مربوطه ارسال و مورد بررسی قرار می گیرد، دادگاه نیز نسبت به بررسی دادخواست اقدام و یک نسخه از دادخواست را برای همسر اول ارسال می نماید تا همسر اول بدان پاسخ دهد یا اینکه برای حضور در دادگاه خود را آماده نماید.

پس از طی مراحل در صورتی که دادگاه به این نتیجه برسد که مرد می تواند از نظر مالی دو زندگی را تأمین کند مجوز ازدواج مجدد را صادر می نماید.

اما  چنانچه دادگاه به این نتیجه برسد که مرد از نظر مالی توانایی اداره دو زندگی را ندارد و زن نیز حاضر به تمکین و ایفای وظایف خود باشد با در خواست او مخالفت می نماید.

اصولا دادگاه مسائلی مانند ادعای صحت مرد مبنی بر امکان دریافت مجوز ازدواج مجدد و همچنین توانایی مالی و... بررسی می نماید.

نکته:
ازدواج دائم باید ثبت شده باشد و اگر شخصی ازدواج دائم خود را ثبت نکند به مجازات نقدی 80 تا 180 میلیون ریال و همچنین حبس از 91 روز تا 6 ماه محکوم می گردد. 

نشوز زوجه و بطلان حق طلاق او

همان طور که بیان کردیم، با توجه به بند 12 سند ازدواج اگر مرد بدون اخذ رضایت زن ازدواج مجدد کند یا اینکه دادگاه تشخیص دهد که مرد عدالت بین دو همسر را رعایت نکرده، حق طلاق را به زن می دهد، در این حالت زن نیز می تواند از طریق دادگاه خود را مطلقه کند.

لازم به ذکر است که بر اساس رأی وحدت رویه شماره 716، اگر مردی با حکم دادگاه به دلیل نشوز زن و عمل نکردن زن به وظایف زناشویی همسر اول، اجازه ازدواج مجدد را اخذ کرده باشد، زن اول نمی تواند به استناد بند 12 شرط مندرج در سند ازدواج تقاضای طلاق نماید.

متن رأی وحدت رویه شماره 716 مورخ 1389/07/20"نظر به اینکه مطابق ماده 1108 قانون مدنی، تمکین از زوج تکلیف قانونی زوجه است، بنابراین در صورتیکه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع نماید و زوج این امر را در دادگاه اثبات نماید و با اخذ اجازه از دادگاه، همسر دیگری اختیار نماید، وکالت زوجه از زوج در طلاق به حکم ماده 1119 قانون مدنی ضمن عقد نکاح شرط و مراتب در سند ازدواج ذیل بند ب شرایط ضمن عقد در ردیف 12 قید گردیده محقق و قابل اعمال نیست.

لذا به نظر اکثریت اعضاء هیات عمومی دیوان عالی کشور و رأی شعبه چهارم دادگاه تجدید نظر استان همدان که با این نظر انطباق دارد، مورد تایید است، این رأی طبق ماده 270 قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری در موارد مشابه شعب دیوان عالی کشور و کلیه دادگاه ها لازم الاتباع است."

نکات قابل توجه ازدواج مجدد زوج

در رابطه با ازدواج مجدد زوج نکات قابل توجهی وجود دارد که تعدادی از موارد آن را در ادامه مشاهده می کنید:

الف) اگر زوج بدون اجازه و رضایت همسر اول خود یا بدون حکم دادگاه مجدداً ازدواج دائم کند، امکان ثبت ازدواج دوم را نخواهد داشت؛ در حالی که طبق ماده 49 قانون حمایت از خانواده، ثبت ازدواج دوم واجب و الزامی می باشد.

ب) بر اساس قانون، سردفتران بدون اخذ اجازه از دادگاه، حقِ ثبت ازدواج مجددِ دائم زوج را ندارند و اگر بدون اجازه دادگاه نسبت به این کار اقدام کنند، محکوم می شوند و از اشتغال به سردفتری محروم خواهند شد.

پ) ازدواج موقت به لحاظ قانونی نیاز به ثبت ندارد؛ مگر اینکه زوجه باردار شود یا طرفین در زمان عقد، ثبت ازدواج را توافق نموده باشند.

ت) ازدواج مجدد زوج تنها در صورت رعایت قوانین مربوط به آن و کسب اجازه زوجه یا دادگاه امکان پذیر است، چنانچه زوج حکم مبنی بر ازدواج مجدد را دریافت کند، حق طلاق زوجه باطل می شود؛ اما اگر زوج بدون رضایت همسر اول یا بدون مجوز دادگاه ازدواج مجدد نماید، زوجه حق طلاق خواهد داشت. (بند 12 مندرج در سند ازدواج)

ازدواج مجدد زوج در عده همسر اول

ازدواج مجدد زوج در زمان عده همسر اول دارای دو حالت است: 

1- در صورتیکه طلاق از نوع رجعی، خلع یا مبارات باشد 

2- در صورتیکه طلاق از نوع بائن باشد.

در حالت اول که زوج و زوجه در ایام عده حق رجوع دارند و زوجه در این ایام هنوز همسر شرعی زوج محسوب می شود، زوج برای ازدواج مجدد به اجازه دادگاه نیاز دارد؛ اما در حالت دوم که با جاری شدن صیغه طلاق، طلاق محرز می شود و حق رجوع زوجین ساقط می گردد، زوج برای ازدواج مجدد به اجازه دادگاه هیچ نیازی نخواهد داشت.

طلاق یا فوت همسر در ازدواج مجدد

در مواردی که زوج با کسب اجازه دادگاه نسبت به ازدواج مجدد اقدام می کند، اگر ازدواج مجدد وی با مرگ زوجه یا طلاق او به اتمام برسد، زوج برای ازدواج مجدد نیاز به کسب اجازه مجدد دارد؛ زیرا گواهی جواز ازدواج که از سوی دادگاه صادر شده، فقط برای همان ازدواج و همان همسر است و چنانچه زوجه دوم طلاق گرفته یا فوت کند، زوج برای ازدواج مجدد (ازدواج سوم، چهارم و...) باید اجازه مجدد را از دادگاه صلاحیت دار دریافت نماید.

مهریه زوجه در ازدواج مجدد

شاید برای شما هم این مطلب جای سوال باشد که تکلیف مهریه زوجه در صورت ازدواج مجدد زوج چیست و آیا امکان دریافت آن همچنان وجود دارد یا خیر؟

در پاسخ باید گفت، بعد از جاری شدن صیغه نکاح و انعقاد عقد میان زوجین، مهریه بر ذمه زوج خواهد بود و جزء دیون اوست و بر اساس نوع آن (عندالمطالبه و...) توسط زوجه قابل مطالبه می باشد؛ بنابراین ازدواج مجدد زوج یا هر عامل دیگری موجب از بین رفتن مهریه و حق دریافت آن نخواهد شد، مگر اینکه زوجه از مهریه خود به هر دلیلی بگذرد و آن را به زوج ببخشد.

حضانت فرزند در ازدواج مجدد

بر اساس قانون، حضانت فرزند دختر یا پسر تا سن هفت سالگی با مادر و پس از آن با پدر است و حضانت دختر تا سن 9 سالگی و پسر تا سن 15 سالگی بر عهده پدر می باشد و بعد از این سن فرزندان این حق را دارند که با پدر یا مادر خود زندگی کنند و به عبارت دیگر تعیین حضانت با خودشان خواهد بود.

در مواردی که حضانت با پدر یا مادر است، در صورتیکه هر یک از آن ها ازدواج مجدد نمایند، طرف مقابل می تواند از دادگاه درخواست سلب حضانت را داشته باشد و این درخواست معمولاً به دلیل مصلحت فرزند ارائه می شود؛ در نهایت قاضی با در نظر داشتن شرایط طرفین ممکن است حضانت را از طرف مقابل سلب کند.

همچنین در مواردی همچون ضرب و جرح بیش از حد متعارف کودک، داشتن اعتیاد، ابتلا به بیماری های روانی یا در صورت وابستگی بیش از حد کودک به مادر خود، حضانت فرزند از عهده پدر خارج می شود.

حق حضانت مادر نیز در صورت مبتلا شدن به جنون، مشکلات اخلاقی و عدم توانایی لازم برای نگهداری از فرزند از او سلب می شود؛ در خصوص سلب حضانت فرزند از مادر در صورت ازدواج مجدد او، قاضی پرونده تصمیم نهایی را اتخاذ می کند و ممکن است حضانت را از او سلب نماید.

دادخواست اجازه ازدواج مجدد

در انتهای این مقاله یک نمونه دادخواست و رأی در رابطه با اجازه ازدواج مجدد زوج را جهت آشنایی بیشتر شما همراهان گرامی ذکر می کنیم:

خواهان: زوج

خوانده: زوجه – مجهول المکان

وکیل یا نماینده قانونی: ............

خواسته یا موضوع و بهای آن: تقاضای صدور اجازه ازدواج مجدد زوج

دلایل و منضمات دادخواست: فتوکپی مصدق شناسنامه، فتوکپی مصدق کارت ملی، فتوکپی مصدق رونوشت عقدنامه، وکالتنامه، وکالتنامه رسمی

شرح دادخواست: ریاست محترم دادگاه به استحضار عالی می رساند، موکل آقای ...... با خانم ...... در تاریخ ...... به عقد دائم یکدیگر در آمده اند. خانم ...... در کشور ...... درخواست طلاق نموده و در تاریخ ...... طلاق می گیرند. موکل آقای ...... هم به موجب قانون دادخواست طلاق نموده اند. با عنایت به مطالب فوق و جدا بودن طرفین از هم آقای ...... تقاضای ازدواج مجدد دارند. لذا از آن مقام تقاضای رسیدگی و صدور حکم را تقاضا دارند.

متن رای دادگاه ازدواج مجدد: در خصوص دادخواست آقای ...... با وکالت ...... به طرفیت ...... فرزند ...... مجهول المکان به خواسته ازدواج مجدد با عنایت به محتویات پرونده و کپی سند نکاحیه و وجود علقه زوجیت دائم فی ما بین طرفین به سبب عقد نکاح محرز و مسلم می باشد.

در مورد خواسته، با توجه به اینکه وکیل خواهان با حضور در دادگاه دلیل و بینه کافی و مؤثر که موجب ازدواج مجدد خواهان باشد، به دادگاه ارائه نکرده است؛ لذا دادگاه با توجه به مراتب فوق دعوی خواهان را با وکالت وکیل وارد نمی داند.

به استناد ماده 1257 قانون مدنی حکم به بطلان دعوی خواهان اعلام می نماید. رای صادره وفق مقررات ظرف مدت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظر در محاکم تجدید نظر استان می باشد.

نتیجه گیری:

تا قبل از ظهوراسلام ممانعتی برای چند همسری وجود نداشته است اما با روی کار آمدن دین مبین اسلام ازدواج مردان مطابق سوره شریفه نساء تا چهار همسر محدود گردید.

البته باید به این نکته اشاره نمود خداوند با قید رعایت عدالت بین همسران و با اشاره به آیه 129 سوره مبارکه نساء که می فرماید : (هرگز نمی توانید میان زنان عدالت ورزید هرچند بسیار مشتاق این کار باشید پس بکوشید که تمامی میل و رغبت شما به سوی یکی از زنان معطوف نشود که دیگری را به صورت بلا تکلیف رها نمایید) محدودیت جدی برای مردان ایجاد نموده است.