اظهارنامه حقوقی
اظهارنامه قضایی یک سند رسمی و ابزار حقوقی مهم در سیستم حقوقی ایران است که به افراد امکان می‌دهد بدون نیاز به تقدیم دادخواست، حقوق خود را از طرف مقابل مطالبه کنند. این سند به عنوان وسیله‌ای برای اعلام خواسته‌ها و حقوق قبل از اقدام به اقدامات حقوقی جدی‌تر نظیر ارائه درخواست دادخواست یا حضور در دادگاه به کار می‌رود. استفاده از اظهارنامه قضایی می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و زمان مورد نیاز برای حل اختلافات کمک کرده و به عنوان مدرکی معتبر در دادگاه مورد استفاده قرار گیرد.
برای آشنایی بیشتر با جزئیات مختلف و نحوه نوشتن این ابزار حقوقی، ادامه متن را از دست ندهید و با ما همراه باشید.
حتما بخوانید: هزینه نوشتن اظهارنامه چقدر است؟
انواع اظهارنامه‌های قضایی
در فرآیندهای قضایی، اظهارنامه‌ها به دو دسته اصلی الزامی و اختیاری تقسیم می‌شوند و هر کدام کاربردهای خاص خود را دارند.
-
اظهارنامه‌های الزامی
در برخی شرایط قانونی، ارسال اظهارنامه قبل از آغاز دعوی در دادگاه ضروری است. این موارد شامل مواردی مانند تصرف غیرمجاز اموال، درخواست بازگرداندن ملک اجاره‌ای، و درخواست تقسیم هزینه‌های مشترک آپارتمان میشود. در این شرایط، بدون ارائه اظهارنامه، امکان پیگیری قانونی وجود ندارد.
-
اظهارنامه‌های اختیاری
بر خلاف اظهارنامه‌های الزامی، اظهارنامه‌های اختیاری در برخی موارد برای پیش‌نیازهای قانونی ارسال می‌شوند، اما الزام‌آور نیستند. نمونه‌هایی از این نوع اظهارنامه‌ها شامل درخواست بازپرداخت وجه، اظهارنامه‌های مالیاتی، و اظهارنامه‌های صلح و سازش می‌باشند. این اظهارنامه‌ها معمولاً به عنوان گام اولیه قبل از مراجعه به دادگاه مورد استفاده قرار می‌گیرند.
انواع خاص اظهارنامه و کاربرد هر یک
-
اظهارنامه مطالبه وجه: این نوع اظهارنامه برای درخواست بازپرداخت بدهی از طرف مقابل استفاده میشود.
-
اظهارنامه ایفای تعهد: برای درخواست اجرای تعهدات قراردادی یا قانونی از طرف مقابل به کار می‌رود.
-
اظهارنامه دعوت به تمکین: در مسائل خانوادگی، مانند درخواست از همسر برای تمکین به توافقات مشترک، مورد استفاده قرار میگیرد.
-
اظهارنامه اعلام صلح و سازش: این اظهارنامه نشان‌دهنده آمادگی طرفین برای رسیدن به توافق و صلح است.
-
اظهارنامه تسلیم مال یا وفای به عهد: برای اعلام نیت به تسلیم اموال یا رعایت تعهدات مالی استفاده میشود.
هر یک از این اظهارنامه‌ها بسته به نوع دعوی و نیاز قانونی، می‌توانند نقش کلیدی در پیشبرد روند قضایی داشته باشند. انتخاب نوع مناسب اظهارنامه و رعایت نکات قانونی مرتبط با آن، می‌تواند تأثیر زیادی بر نتیجه نهایی پرونده داشته باشد.
آشنایی با حق ارسال اظهارنامه قضایی طبق ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی
ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی به یکی از حقوق افراد اشاره دارد که پیش از طرح دعوا و ارائه دادخواست می‌توانند از آن استفاده کنند. این حق قانونی، ارسال اظهارنامه الکترونیکی قضایی است. پس از تنظیم این اظهارنامه، فرد می‌تواند با مراجعه به دفاتر خدمات قضایی، آن را برای مخاطب ارسال کند. متن این ماده قانونی به شرح زیر است:
ماده ۱۵۶ قانون آیین دادرسی مدنی:
"هر کس می‌تواند، قبل از تقدیم دادخواست، حق خود را به وسیله اظهارنامه قضایی از دیگری مطالبه کند، مشروط بر اینکه موعد مطالبه رسیده باشد. به طور کلی، هر کس حق دارد اظهاراتی را که راجع به معاملات و تعهدات خود با دیگری است و بخواهد به طور رسمی به وی برساند، ضمن اظهارنامه، به طرف ابلاغ نماید.
اظهارنامه، توسط اداره ثبت اسناد و املاک کشور یا دفاتر دادگاه‌ها ابلاغ میشود.
تبصره: اداره ثبت اسناد و دفاتر دادگاه‌ها می‌توانند از ابلاغ اظهارنامه‌هایی که حاوی مطالب خلاف اخلاق و خارج از نزاکت باشد، خودداری کنند."
بر اساس این ماده، اگر شخصی بخواهد به طور رسمی و قانونی تعهد یا مطالبه حق خود را از دیگری انجام دهد یا اظهاراتش را در قالب یک متن رسمی به اطلاع مخاطب برساند، می‌تواند از اظهارنامه قضایی استفاده کند.
طریقه نوشتن اظهارنامه
نوشتن اظهارنامه یکی از مراحل مهم در فرآیند دادرسی مدنی است که نیازمند دقت و رعایت نکات قانونی می‌باشد. برای تکمیل فرم اظهارنامه مطالبه وجه، ابتدا باید در هر بخش فرم، اطلاعات مربوطه را وارد کنید. این اطلاعات شامل نام و نام خانوادگی شما، آدرس محل سکونت و آدرس طرف مقابل، و توضیح دقیقی از موضوعی است که قصد دارید در اظهارنامه به آن اشاره کنید.
اظهارنامه قضایی به عنوان یک ابزار قانونی در روند دادرسی مورد استفاده قرار میگیرد و بسته به نوع درخواست، ممکن است ارسال آن اجباری یا اختیاری باشد.
به عنوان مثال، درخواست پرداخت شارژ ساختمان توسط مدیر ساختمان، نیازمند ارسال اظهارنامه به صورت اجباری است. از سوی دیگر، در مواردی که فردی قصد استرداد وجه را دارد، ارسال اظهارنامه اختیاری بوده و به عهده شخص مطالبه‌کننده می‌باشد.
تهیه اظهارنامه دارای مزایای متعددی از جمله ساده‌سازی فرآیند با استفاده از نمونه‌های آماده، ارائه اثباتیه قوی به عنوان مدرک معتبر در دادگاه، و افزایش شفافیت و دقت در بیان مطالبات می‌باشد که می‌تواند در موفقیت درخواست حقوقی نقش مهمی ایفا کند.
در نهایت، با رعایت نکات مذکور، تهیه و نوشتن اظهارنامه می‌تواند به رسیدن به اهداف قانونی کمک شایانی کند و در بخش‌های بعدی به بررسی روش‌های دقیق‌تر تکمیل فرم اظهارنامه و ارائه نمونه‌هایی از اظهارنامه‌های مطالبه وجه و استرداد وجه پرداخته خواهد شد.
حتما بخوانید: عواقب عدم پاسخ به اظهارنامه - نظر وکلای حرفه ایی
نحوه تکمیل نمونه اظهارنامه مطالبه وجه
اظهارنامه تکمیلی مطالبه طلب، باید با دقت و رعایت قوانین و مقررات مربوطه تهیه و تکمیل شود تا قابلیت قانونی داشته باشد.
چنانچه اظهار کننده به این قوانین و مقررات توجه نکنه، اظهارنامه‌اش به مخاطب اظهارنامه ارسال نخواهد شد.
نمونه فرم اظهارنامه مطالبه طلب دارای ستون های مشخصی است که شامل اطلاعات شخصی اظهارکننده (مانند نام و نام خانوادگی، کد ملی، آدرس)، اطلاعات مخاطب (شخص یا سازمانی که طلب از وی مطالبه میشود) و موضوع دقیق مطالبه (به همراه شرح کامل و روشن) می‌باشد.
تکمیل صحیح این ستون‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است و در صورت عدم رعایت دقیق، ممکن است اظهارنامه قابلیت قانونی خود را از دست بدهد. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر نحوه تکمیل هر یک از ستون‌های این فرم خواهیم پرداخت.
حتما بخوانید: مشاهده اظهارنامه قضایی با کد رهگیری
نمونه اظهارنامه مطالبه طلب
اگر شخصی با وجود تذکر مکرر از طرف طلبکار در مورد سررسید از پرداخت بدهی خود امتناع کند، خواهان می تواند در برابر وی دعوی مطالبه وجه را اقامه کند. اما همانطور که قبلاً گفته بودیم، امکان ارسال اظهارنامه قضایی الکترونیکی نیز در این مورد وجود دارد و اظهارنامه ارسالی، مدرک خوبی برای اثبات عدم پرداخت بدهی توسط شخص مدیون است که در دادگاه می‌تواند توسط خواهان مطالبه طلب ارائه شود.
بیشتر بخوانید: ارسال اظهارنامه قضایی
اظهار کننده: نام و نام خانوادگی، شغل و آدرس شخص ثبت کننده اظهارنامه
مخاطب: نام و نام خانوادگی، حتی الامکان شغل و آدرس شخصی که مخاطب اظهارنامه است.
موضوع اظهارنامه قضایی: مطالبه طلب
با احترام، به اطلاع شما می‌رساند که به موجب ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی، به صورت رسمی و قانونی، متن زیر به شما اظهار میشود:
جنابعالی، در تاریخ ................................. با امضای یک قرارداد قرض فی مابین، مبلغ ............................را از من به عنوان قرض دریافت کرده و تعهد داشتید که تا تاریخ ............................. این مبلغ (بدهی) را به من بازپرداخت کنید. اما، متأسفانه، علی رغم گذشت موعد و تکرار درخواست های من از شما، جنابعالی هنوز هم از پرداخت طلب اینجانب، امتناع می‌ورزید.
لذا با ارسال این اظهار نامه قضایی، از شما تقاضا دارم تا طلب اینجانب را تا حداکثر یک هفته دیگر، یعنی تا تاریخ .../..../.... را پرداخت کنید. در غیر این صورت، بنده مجبور خواهم شد، اقدامات قانونی لازم را برای پیگیری این موضوع از طریق مراجع قضایی انجام دهم.
بعد از نمونه اظهارنامه مطالبه طلب که به شما ارائه شد، حالا می‌خواهیم یک نمونه دیگر از متن اظهارنامه مطالبه را برای شما ارائه دهیم تا در صورت لزوم و در شرایط ضروری، بتوانید از آن استفاده کنید.
حتما بخوانید: نحوه ارسال اظهارنامه قضایی الکترونیکی - شرایط و نحوه تنظیم
متن اظهارنامه مطالبه و استرداد وجه
یکی از امکاناتی که برای افراد فراهم شده است، ارسال اظهارنامه قضایی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به منظور استرداد و مطالبه وجه می باشد. در این بخش، ما قصد داریم نمونه ای از متن اظهارنامه مطالبه و استرداد وجه را به شما ارائه دهیم تا در صورت نیاز، بتوانید از آن استفاده کنید.
مخاطب محترم، جناب آقای.............................، به استناد ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی، بدینوسیله اظهار می دارم:
جنابعالی، مطابق بیع نامه شماره .................................................. که در تاریخ ........................................ منعقد شده بود، شما مبلغ ................................ تومان را به عنوان مبلغ فروش ملک از من دریافت کردید. اما به دلیل فسخ بیعنامه به موجب قرارداد دست‌نویس موجود با اقاله من و شما، باید این مبلغ به من بازگردانده شود. لذا، تقاضا دارم که وجه و ثمن معامله پرداختی را به من مسترد کنید. در غیر این صورت، بنده قصد دارم با ثبت دادخواست، به پیگیری مطالبه و استرداد وجه خود بپردازم.
نمونه اظهارنامه الزام به انجام تعهد
اظهار کننده: نام و نام خانوادگی، شغل، آدرس شخص ثبت کننده اظهارنامه
مخاطب: نام و نام خانوادگی، حتی الامکان شغل و آدرس شخصی که مخاطب اظهارنامه است.
موضوع اظهارنامه قضایی: الزام به انجام تعهد مبنی بر انتقال سند ملک مسکونی، به آدرس.
مخاطب محترم، به استناد ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی؛ این متن به شکل رسمی و قانونی، به شما ابلاغ می‌گردد:
شما با امضای مبایعه نامه شماره .................. در بنگاه املاک .......... در تاریخ ...../...../.....، تعهد کردید که برای انتقال سند رسمی ملک مورد معامله به نام من، به آدرس .... با پلاک اصلی ..... و فرعی ........، در دفترخانه شماره .... حضور خواهید داشت و با دریافت آخرین قسط از ثمن معامله در دفترخانه، شما تعهد فی مابین را به عمل آورده؛ متأسفانه، با وجود اینکه در پیامک به شما اعلام کرده بودم که آماده پرداخت قسط آخر معامله هستم، شما در تاریخ مقرر در دفترخانه مورد توافق حاضر نشدید و گواهی عدم حضور شما نیز وجود دارد.
بنابراین، با ارسال این اظهارنامه قضایی، از شما خواستارم تعهد خود را به انجام برسانید و تا حد امکان تا تاریخ .../..../.... با من از طریق شماره تماس ............ تماس بگیرید و تاریخ دیگری برای انتقال سند رسمی ملک را تعیین کنید. بدیهی است که در صورت عدم رعایت این تقاضا، مجبور خواهم بود به مراجع قضایی مراجعه کنم.
حتما بخوانید: فواید اظهارنامه - انواع آن و اظهارنامه عدم تمکین
نمونه متن اظهارنامه عدم انجام تعهد
اظهار کننده: نام و نام خانوادگی، شغل، آدرس شخص ثبت کننده اظهارنامه قضایی
مخاطب: نام و نام خانوادگی، حتی الامکان شغل و آدرس شخصی که مخاطب اظهارنامه قضایی است.
موضوع اظهارنامه قضایی: الزام به استرداد لاشه چک، به دلیل عدم انجام تعهد مبنی بر تهیه و تحویل یک دستگاه یخچال
اینجانب .............................، فرزند.........................، این متن را به جناب آقای ........................... طبق ماده 156 قانون آیین دادرسی مدنی، رسما و قانونا اظهار می دارم:
اینجانب در تاریخ .../.../.... به فروشگاه شما به آدرس ............................. برای خرید یک دستگاه یخچال ساید بای ساید مدل ..................... مراجعه کردم. متأسفانه در آن زمان، جنس مورد نظر موجود نبود و برای تضمین خرید جنس، چک با شماره .............. بانک .................... در صورت سفارش آن از جانب شما از کارخانه، به جنابعالی تحویل دادم و با توجه به قرارداد دست‌نویس بین ما، شما موظف بودید حداکثر تا تاریخ .../..../..... یخچال را سفارش و به من تحویل دهید و در صورتی که این موضوع رخ نداد، باید چک من را مسترد کنید.
با توجه به گذشت ۶ ماه از تاریخ توافق و عدم اقدام شما در ایفای تعهداتتان، در این اظهارنامه از شما تقاضا دارم که حداقل تا یک ماه دیگر، یعنی تا تاریخ ..../..../.....، کالای مورد نظر را به من تحویل دهید. در غیر این صورت، به دلیل عدم ایفای تعهد لاشه چک بنده را مسترد نمایید. طبیعتا در صورت استنکاف، اینجانب موضوع را از مراجع قضایی پیگیری خواهم کرد.
سخن پایانی
در پایان، باید گفت که نوشتن اظهارنامه دقیق و اصولی می‌تواند تاثیر بسزایی در نتیجه‌گیری پرونده‌های حقوقی داشته باشد. بنابراین، اهمیت مشاوره و همکاری با یک وکیل متخصص در این زمینه به وضوح نمایان میشود.
موسسه حقوقی وکیل وند با تیمی مجرب و متخصص در زمینه نوشتن اظهارنامه‌های حقوقی و سایر مسائل قانونی، آماده است تا شما را در تمامی مراحل قانونی همراهی کند. با اعتماد به وکیل وند، از خدمات حقوقی حرفه‌ای بهره‌مند شوید و به حق خود برسید.
