شکایت از کارفرما چه عواقبی به همراه دارد؟

دعاوی میان کارگر و کارفرما یکی از رایج ترین موارد شکایت در اداره کار و تعاون و رفاه اجتماعی می باشد؛ این دعاوی به دلایل مختلفی ایجاد می شود و معمولا سرپیچی از قوانین و مقرراتِ کار توسط کارگر یا عدم پرداخت حق الزحمه توسط کارفرما موجب نارضایتی و در نهایت شکایتِ آن ها خواهد شد. در این مقاله به بررسی عناوینی همچون دلایل، مراحل، طریقه، شرایط و مدارک لازم برای شکایت از کارفرما می پردازیم؛ اگر شما هم سوالاتی درباره هر یک از این موضوعات دارید، مطالعه این مقاله را از دست ندهید!

8 دلیل شکایت از کارفرما

شکایت از کارفرما توسط کارگر معمولا به دلایل متعددی رخ می دهد، بعضی از این دلایل ناشی از وجود ضعف های اساسی در قوانین به خصوص قانون کار می باشد و از آن ها نشات می گیرد؛ در ادامه مواردی از دلایل شکایتِ کارگر از کارفرما ذکر شده است.

1.       فقدان قرارداد میان کارگر و کارفرما

قرارداد اعم از کتبی و شفاهی به مشخص شدن موارد مختلفی همچون میزان دستمزد و حق الزحمه کارگر، نحوه پرداخت دستمزد، وظایف موقتی یا غیر موقتی کارگر در برابر کارفرما و... کمک می کند.

نبود قرارداد میان کارگر و کارفرما یکی از متداول ترین دلایل شکایت در این زمینه است و طبق قانون در حالت کلی حق با کارگر خواهد بود؛ اما انعقاد قرارداد به احقاق حقوق طرفین دعوی به خصوص کارگر منجر می شود.

2.       پرداخت دستمزدی کمتر از مقدار معین در قانون به کارگر

کارفرما حق ندارد حقوق و دستمزدی کمتر از مقدار معین در قانون به کارگر خود پرداخت کند؛ علی الخصوص در صورت تداومِ همکاری؛ به همین دلیل کارفرمایانی که دستمزدی کمتر از مقدار قانونی در نظر دارند، معمولا از انعقاد قرارداد و ایجاد هر گونه مدارکی برای اثبات همکاری خودداری می کنند.

ماده 8 قانون کار در این رابطه بیان می دارد: شروط مذکور در قرارداد کار یا تغییرات بعدی آن در صورتی نافذ خواهد بود که برای کارگر مزایایی کمتر از امتیازات مقرر در این قانون منظور ننماید.

3.       سرپیچی وراثِ کارفرما از پرداخت دستمزد کارگر

در صورتیکه پیش از اتمام قرارداد کاری کارفرما فوت کند، وراث او حق اخراج یا عدم پرداخت حقوق کارگر را ندارند و باید به تمامی تعهداتی که وجود دارد، عمل کنند؛ سرپیچی از این موارد حق شکایت را برای کارگر ایجاد می کند.

4.       عدم پرداخت حقوق کارگر و اخراج او

یکی از پر تکرارترین دلایل شکایت کارگر از کارفرما بروز اختلاف میان آن ها و اخراج و عدم پرداخت حقوق کارگر توسط کارفرما می باشد؛ لازم به ذکر است حتی در صورت بروز اختلاف و اخراج، کارفرما وظیفه پرداخت دستمزد کارگر را خواهد داشت.

ماده 27 قانون کار در این باره می فرماید: هرگاه کارگر در انجام وظایف محوله کوتاهی کند یا آیین نامه های انضباطی کارگاه را پس از تذکرات کتبی نقض نماید؛ کارفرما حق دارد در صورت اعلام نظر مثبت شورای اسلامی کار علاوه بر مطالبات و حقوق معوقه به نسبت هر سال سابقه کار معادل یک ماه آخرین حقوق کارگر را به عنوان حق سنوات به وی پرداخته و قرارداد کار را فسخ کند.

5.       پرداخت دستمزدی کمتر از مقدار معین در قرارداد اولیه

یکی دیگر از مهم ترین دلایل شکایت کارگر از کارفرما پرداخت دستمزدی مغایر با مبلغ مقرر در قرارداد است؛ این مغایرت معمولا شامل مبلغ کمتری از میزان وعده داده شده می باشد و جز در بعضی شرایط که کارفرما حق کاهش دستمزد کارگر را دارد، در سایر موارد موجب شکایت می شود.

6.       تجاوز کارفرما از ساعت کاری مقرر در قانون

طبق ماده 51 قانون کار: ساعت کار در این قانون مدت زمانی است که کارگر، نیرو یا وقت خود را به منظور انجام کار در اختیار کارفرما قرار می دهد. به غیر از مواردی که در این قانون مستثنی شده است، ساعت کار کارگران در شبانه روز نباید از 8 ساعت تجاوز نماید.

بنابراین در صورتیکه کارفرما از این مقدار تجاوز کند و کارگر خود را مجبور به اضافه کاری نماید، حق شکایت را برای کارگر ایجاد می کند.

7.       اجبار کارگر به کار در روزهای تعطیل رسمی

طبق قوانین کارفرما نباید کارگر را اجبار به کار در روزهای تعطیل کند و حداقل یک روز در هفته را باید به عنوان روز استراحت برای او در نظر بگیرد و در خلاف این صورت باید درصدی را (40 درصد) به عنوان اضافه کار به او پرداخت کند. طبیعتا عدم رعایت این موارد نیز حق شکایت از کارفرما را برای کارگر ایجاد می نماید.

8.       مرخصی ندادن به کارگر یا کسر از حقوق

مرخصی حق قانونی کارگر است و حتی برای بانوان شاغل در صورت وضع حمل حق مرخصی 90 روزه بارداری و زایمان را دارا می باشند و علاوه بر آن 14 روز دیگر نیز برای مرخصی زایمان دارند؛ این در حالی است که حقوق این ایام طبق قوانین باید به آن ها پرداخت شود و عدم پرداخت آن موجب شکایت از کارفرما می شود.

به طور کلی ایام مرخصی طبق قرار و توافق میان کارگر و کارفرما مشخص می شود و در صورت بروز اختلاف در این زمینه، نظر اداره کار و امور اجتماعی بر نظر آن ها ارجحیت دارد.

مراحل قانونی شکایت از کارفرما در اداره کار

شکایت از کارفرما در اداره کار دارای سلسله مراتبی است که نخستینِ آن ها اقدام برای تنظیم و ثبت دادخواست شکایت به صورت اینترنتی در سامانه اداره کار (همراه با سایر مدارک و مستنداتِ موجود) می باشد؛ در متن این دادخواست موارد مختلفی اعم از: مطالبات حق بیمه، اضافه کاری، سنوات و... ذکر می شود.

البته بعضی از مطالبات را نمی توان به طور همزمان در یک دادخواست بیان نمود و باید به صورت مجزا نسبت به مطالبه آن ها اقدام شود و در خلاف این صورت، هیچ یک از آن ها ترتیب اثر داده نخواهد شد.

بعد از ثبت دادخواست شکایت پیامکی حاوی زمان و مکان رسیدگی برای شاکی ارسال می شود؛ همچنین ابلاغیه آن برای کارفرما نیز صادر می شود که در این صورت او نیز باید در سامانه اداره کار ثبت نام کند تا به عرایض او در زمان رسیدگی ترتیب اثر داده شود. شاکی دعوی باید در زمان معین به مرجع صالح مراجعه کند تا بتواند روند شکایت خود را پیگیری نماید.

شرایط و مدارک مورد نیاز برای شکایت از کارفرما

برای شکایت از کارفرما باید شرایط خاصی وجود داشته باشد تا کارگر بتواند به صورت قانونی اقدام نماید و حق خود را دریافت کند. تمامی مواردی که در قسمت دلایل شکایت از کارفرما ذکر شد (فقدان قرارداد، پرداخت دستمزد کمتر، عدم پرداخت حقوق، اجبار به کار در ایام تعطیل، مرخصی ندادن و...) امکان و شرایط لازم برای شکایتِ کارگر از کارفرما را فراهم می کند.

همچنین برای تنظیم و ثبت شکایت از کارفرما در سامانه اداره کار و ترتیب اثر دادن به شکایت، وجود اسناد و مدارکی که ثابت کننده وجود رابطه کاری میان آن هاست مانند: قرارداد کاری مکتوب، پرینت واریز حقوق یا پرینت ورود و خروج و... الزامی می باشد. طبیعتا وجود اسناد و مدارک امکان انکار همکاری توسط کارفرما را در چنین مواقعی از بین خواهد برد.

سخن پایانی

شکایت از کارفرما در اداره کار توسط کارگر به دلایلی مختلفی انجام می شود و طبق شرایط خاصی امکان پذیر است که در این مقاله به بررسی این دلایل و شرایط پرداختیم. همچنین طریقه قانونی مراحل شکایتِ کارگر در اداره کار را ذکر نمودیم.

امیدواریم با تهیه این مقاله به احقاق حقوق کارگران زحمتکش کمک کوچکی کرده باشیم؛ اگر هنوز ابهاماتی درباره شکایت از کارفرما و نحوه اقدام قانونی آن دارید، می توانید همین حالا با مشاوران وکیل وند تماس بگیرید.