نکات ضروری در نوشتن متن قولنامه دستی
علاوه بر اینکه قانونگذار در قانون مدنی، قراردادهای شفاهی را هم دارای اعتبار دانسته، اغلب افراد به منظور داشتن مدرکی در اثبات مالکیت یا بر حق بودن خود تمایل دارند که زمان انعقاد قراردادها و عقود به خصوص عقد بیع نسبت به تنظیم متن کتبی مثبت و انعقاد آن قرارداد و تعهدات میان طرفین اقدام نمایند تا در صورت لزوم قادر به اثبات مالکیت و برحق بودن را در باشند.
🔹بر همین اساس، قولنامههای دستی بین مردم جامعه بسیار مرسوم گردیده است. اما آیا قولنامه دستی اعتبار دارد؟
بله، قولنامه دستی در صورتی که شرایط قانونی را داشته باشد، معتبر است، یعنی فقط در شرایطی اعتبار خواهند داشت که کاملا بر اساس شرایط و نحوه تنظیم مختص آن تنظیم گردیده باشند. در غیر این حالت امکان دارد دو طرف قرارداد با آثار حقوقی غیرقابل جبرانی مواجه گردند. طبق ماده 67 قانون مدنی، "هر معامله ای که بین اشخاص حقیقی یا حقوقی انجام می شود، خواه به صورت کتبی و یا شفاهی، در صورتی که شرایط صحت عقد را داشته باشد، نافذ و لازم الاجرا خواهد بود."
بنابراین، صرف دستنویس بودن قولنامه، مانع اعتبار آن نیست.
اما برای اینکه یک قولنامه دستی معتبر باشد، باید شرایط زیر را داشته باشد:
💠 مشاوره با وکیل آنلاین 💠
مشخصات طرفین معامله:
نام، نام خانوادگی، آدرس و کد ملی طرفین معامله باید به طور کامل در قولنامه ذکر شده باشد.
موضوع معامله:
موضوع معامله باید به طور دقیق و روشن در قولنامه مشخص شود.
مبلغ معامله:
مبلغ معامله باید به طور واضح و به عدد و حروف در قولنامه قید شود.
تاریخ و محل تنظیم قولنامه:
تاریخ و محل تنظیم قولنامه باید به طور دقیق در آن ذکر شده باشد.
امضاء و اثر انگشت طرفین:
طرفین معامله باید قولنامه را امضاء و اثر انگشت خود را در آن ثبت کنند.
شهود:
در صورت تمایل، میتوان از شهود نیز در تنظیم قولنامه استفاده کرد.
بنابراین با در نظر داشتن اهمیت این موضوع، تصمیم داریم که به بررسی قولنامه دستی و شرایط معتبر بودن آن در دادگاه بپردازیم. با ما همراه باشید
قولنامه دستی چیست؟
پیش از آنکه به سوال قولنامه دستی چیست؟ پاسخ دهیم، لازم است تا از نظر حقوقی تعریف قولنامه را مورد بررسی قرار داده و در رابطه با مفهوم اسناد عادی و رسمی توضیحاتی دهیم. سپس بر حسب مقدمات توضیح داده شده، قولنامه دستی را تعریف کنیم.
در علم حقوقی، قولنامه یک سند عادی بوده که قبل از انعقاد عقد بیع بنا به عللی همچون آماده نبودن ثمن معامله و یا همان مبلغی که خریدار به فروشنده میپردازد و یا هر علت دیگری میان دو طرف قرارداد تنظیم میشود و در آن دو طرف متعهد میشوند که در یک مهلت زمانی معین بعد از انجام موارد ذکر شده در قولنامه اقدام به انتقال مبیع و ثمن به هم نموده و عقد بیع را منعقد کنند.
ولی در عرف، زمانی عبارت قولنامه مورد استفاده قرار میگیرد که منظور همان مبایعهنامه یا بیعنامهای میباشد که با مراجعه به مشاور املاک و یا حتی بدون مراجعه به آن تنظیم گردیده و دو طرف بر اساس آن نسبت به انعقاد عقد بیع اقدام کردهاند و از آن تحت عنوان یک سند عادی به منظور اثبات مالکیت خویش در دادگاه و محاکم حقوقی استفاده میکنند.
بنابراین ما هم در این مطلب هر زمان از عبارت قولنامه دستی استفاده میکنیم، منظور همان معنای عرفی این واژه بوده و نه معنای حقوقی آن.
در قانون مدنی، سند عادی و رسمی تعریف شدهاند؛ سند عادی به سندی میگویند که دو طرف آن را بدون آنکه به دفاتر اسناد رسمی مراجعه کنند و نیز بدون حضور یک مامور صالح تنظیم میکنند و با امضا یا مهر و اثر انگشت به آن رسمیت قانونی میدهند. سند رسمی به سندی گفته میشود که در دفترخانه و از طریق مامور صالح این امر تنظیم گردیده باشد
با در نظر گرفتن توضیحات فوق، برای تعریف قولنامه دستی بایستی بگوییم، قولنامه دستی یک سند عادی بوده که دو طرف بر اساس آن نسبت به انعقاد عقد بیع اقدام نموده و با امضا زدن یا زدن اثر انگشت یا مهر به آن رسمیت و اعتبار میبخشند. اثر تنظیم این قولنامه، انتقال مالکیت میباشد.
به عبارتی، قولنامههای دستی به عنوان یکی از ابزارهای حقوقی در تنظیم معاملات و توافقات شخصی، دارای اهمیت ویژهای هستند. این نوع از قولنامهها که به صورت دستنویس تهیه میشوند، از دیرباز در جوامع مختلف برای ثبت و ضبط توافقات میان افراد استفاده شده است. یکی از دلایل اصلی استفاده از قولنامههای دستی، سهولت و سرعت در تنظیم آنها است؛ بهگونهای که افراد بدون نیاز به مراجعه به دفاتر اسناد رسمی میتوانند توافقات خود را مکتوب و مستند کنند.
اعتبار حقوقی قولنامههای دستی بستگی به رعایت اصول و قواعد خاصی دارد. برای اینکه یک قولنامه دستی معتبر باشد، باید حاوی اطلاعات کاملی از قبیل مشخصات دقیق طرفین قرارداد، موضوع قرارداد، شرایط و تعهدات هر یک از طرفین، تاریخ تنظیم و امضای طرفین باشد. همچنین، حضور شهود و امضای آنها نیز میتواند به اعتبار و استحکام قولنامه افزوده و از بروز اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری کند.
با وجود این، باید توجه داشت که قولنامههای دستی در مقایسه با اسناد رسمی دارای محدودیتهایی هستند. از جمله این محدودیتها میتوان به مشکلات مربوط به اثبات صحت و اعتبار قولنامه در مراجع قضایی اشاره کرد. در برخی موارد، احتمال جعل و تحریف قولنامههای دستی نیز وجود دارد، که این موضوع میتواند مشکلات جدی برای طرفین ایجاد کند.
به طور کلی، قولنامههای دستی به شرط رعایت نکات حقوقی و قانونی میتوانند ابزاری مؤثر و کارآمد در تنظیم توافقات شخصی باشند. با این حال، برای انجام معاملات مهم و با ارزش بالا، توصیه میشود از اسناد رسمی و ثبت شده استفاده شود تا از هرگونه مشکل حقوقی در آینده پیشگیری گردد.
اعتبار قولنامه دستی در دادگاه
قولنامههای دستی به عنوان یکی از ابزارهای مهم در تنظیم توافقات و معاملات میان افراد، همواره نقش مهمی در حقوق خصوصی داشتهاند. اما سوال اساسی این است که آیا قولنامه دستی در دادگاه اعتبار دارد و تا چه اندازه میتوان به آنها استناد کرد. در قوانین جدید نیز به موضوع قولنامههای دستی توجه شده و نکات مهمی در این زمینه مطرح شده است.
طبق قوانین مدنی ایران، یک قولنامه دستی معتبر باید شامل اطلاعات کاملی از قبیل مشخصات دقیق طرفین، موضوع و شرایط قرارداد، تاریخ تنظیم و امضای طرفین باشد. همچنین، حضور شهود و امضای آنها نیز میتواند به اعتبار قولنامه افزوده و از بروز اختلافات احتمالی جلوگیری کند.
بر اساس ماده ۱۰ قانون مدنی، قراردادهای خصوصی تا جایی که مخالف صریح قانون نباشند، نافذ و معتبر هستند. این اصل به معنای آن است که قولنامههای دستی نیز به عنوان قراردادهای خصوصی، در صورت رعایت اصول قانونی، معتبر و قابل استناد میباشند.با این حال، اعتبار قولنامههای دستی در دادگاهها بسته به شرایط مختلف ممکن است متفاوت باشد. دادگاهها به بررسی دقیق قولنامه و شرایط تنظیم آن میپردازند و در صورت احراز صحت و سقم آن، میتوانند قولنامه را معتبر بشناسند. برای مثال، وجود امضاهای معتبر، تاریخ تنظیم و شهادت شهود میتواند در تأیید اعتبار قولنامه موثر باشد.
در قانون جدید قولنامه دستی نیز تاکید بیشتری بر اهمیت رعایت اصول و قواعد حقوقی در تنظیم این نوع از قراردادها شده است. این قوانین تصریح میکنند که قولنامههای دستی باید حاوی اطلاعات کافی و معتبر باشند و از هرگونه ابهام و نقص در تنظیم آنها جلوگیری شود. به علاوه، در برخی موارد تأکید شده که معاملات مهم و با ارزش بالا باید به صورت رسمی و در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شوند تا از هرگونه مشکل حقوقی در آینده پیشگیری گردد.
بنابراین، میتوان نتیجه گرفت که قولنامههای دستی در دادگاهها اعتبار دارند، مشروط بر اینکه به درستی و با رعایت اصول قانونی تنظیم شده باشند. در غیر این صورت، احتمال بروز مشکلات حقوقی و عدم پذیرش قولنامه در مراجع قضایی وجود دارد. توصیه میشود برای معاملات مهم، علاوه بر تنظیم قولنامه دستی، از اسناد رسمی نیز استفاده شود تا اعتبار حقوقی بیشتری داشته باشد و از هرگونه اختلاف و مشکلی در آینده جلوگیری گردد.
همانطور که پیشتر هم توضیح دادیم، قولنامه دستی یک سند عادی بوده و به منظور بررسی اعتبار این سند عادی در دادگاه میبایست به ماده 1284 قانون مدنی که در رابطه با اعتبار اسناد در دعاوی صحبت میکند، مراجعه نماییم.
سپس، شرایط صحت قراردادها و نیز صحت اسناد عادی تنظیمی را بیان کنیم. ماده مذکور در این خصوص مقرر داشته است: «سند، عبارت است از هر نوشته که در مقام دعوی یا دفاع، قابل استناد باشد.» شرایط صحت معاملات و نیز صحت و اعتبار اسناد عادی تنظیمی هم از قرار زیر است:
شرایط صحت معاملات و قراردادها
وجود نیت و رضایت و همچنین وجود اهلیت قانونی که عبارتند از رشد، عقل و بلوغ است، در دو طرف قرارداد و نیز مشروعیت هدف و معلوم و مشخص بودن موضوع عقد از جمله شرایط اصلی صحت کلیه عقود و قراردادها است که قولنامه دستی هم از آن مستثنی نیست.
شرایط صحت و اعتبار اسناد عادی
سند عادی تنظیمی بایستی از شرایط اصلی صحت معاملات که در فوق بیان شد، برخوردار باشد و دو طرف میبایست با امضا یا اثر انگشت و مهر زدن سند عادی تنظیمی به آن رسمیت بدهند. سند عادی از جمله قولنامه دستی بدون امضا، مهر و یا اثر انگشت در دادگاه فاقد اعتبار خواهد بود.
به موجب مقدمات فوق، با در نظر داشتن اینکه قانونگذار بر رسمی یا غیر رسمی بودن سند تحت عنوان ادله در جایگاه دفاع یا دعوا در ماده 1284 قانون مدنی، تاکید و تصریحی نداشته است، همچنین با توجه به شرایط صحت معاملات و شرایط صحت و اعتبار اسناد عادی و دستی لازم است بگوییم در صورتی که قولنامه دستی به طور صحیح تنظیم گردیده باشد، بدین معنی که از شرایط صحت قراردادها و شرایط صحت اسناد عادی برخوردار باشد، در دادگاه دارای اعتبار خواهد بود.
اعتبار قولنامه دستی با اثر انگشت
از جمله سوالات متداول در رابطه با اعتبار قولنامه دستی این میباشد که آیا این نوع قولنامه بدون وجود اثر انگشت و بدون شهودی که ذیل آن را امضا کرده باشند و یا قولنامه در حضور ایشان تنظیم گردیده باشد، دارای اعتبار است یا خیر؟ به بیانی دیگر آیا وجود اثر انگشت یا شاهد از جمله موارد الزامی برای اعتبار قولنامه دستی در دادگاه محسوب میشود؟
بنابراین در این قسمت تصمیم داریم در رابطه با اعتبار قولنامه دستی با اثر انگشت و یا بدون آن صحبت کنیم و در بخش بعد اعتبار یا عدم اعتبار قولنامه دستی بدون شاهد را مورد بررسی قرار دهیم. جهت پاسخ به این سوال لازم است شرایطی را که قانونگذار برای اعتبار سند عادی یا دست نویس پیش بینی کرده است، بررسی نمود.
قولنامههای دستی با اثر انگشت، یکی از روشهای متداول در تنظیم توافقات شخصی و معاملات در جوامع مختلف هستند. اثر انگشت به عنوان یک شاخص بیومتریک منحصر به فرد، نقش مهمی در افزایش اعتبار حقوقی این نوع اسناد ایفا میکند. در بسیاری از نظامهای حقوقی، اثر انگشت به عنوان یک مدرک قوی و غیرقابل انکار از هویت فرد مورد پذیرش است، زیرا احتمال جعل و تقلب در اثر انگشت بسیار پایینتر از امضا است.
در ماده 1293 قانون مدنی، مقرر شده است: «هر گاه سند، از طریق یکی از مامورین رسمی تنظیم اسناد تهیه شده ولی مامور صلاحیت تنظیم آن سند را نداشته باشد و یا ترتیبات مقرره قانونی را در تنظیم سند رعایت نکرده باشد، سند مزبور در شرایطی که دارای امضا یا مهر طرف باشد، عادی است. »
به موجب آنچه در ماده مذکور در رابطه با اعتبار سند عادی به واسطه وجود مهر یا امضا بیان شده، میتوان گفت در صورتی که قولنامه به شکل دستی تنظیم گردد و دو طرف آن را به مهر یا امضا رسانند، قولنامه دستی دارای اعتبار خواهد بود. چرا که وقتی یک قولنامه دستی با اثر انگشت تنظیم میشود، این اقدام نشاندهنده تأیید قطعی و نهایی طرفین بر مفاد قرارداد است. اثر انگشت نه تنها هویت شخص را تأیید میکند، بلکه نشاندهنده رضایت و قبول شرایط مطرحشده در قولنامه نیز میباشد. به همین دلیل، قولنامههای دارای اثر انگشت در مقایسه با قولنامههای بدون اثر انگشت، از اعتبار بیشتری برخوردارند و در مراجع قضایی به عنوان مدرک قویتری محسوب میشوند.
با وجود اینکه در قانون اشارهای به اثر انگشت نداشته است، ولی اثر انگشت هم موجب اعتبار سند عادی خواهد شد و قرارداد دستی دارای اثر انگشت هم از این امر مستثنی نیست.
اما سوال اینجاست که آیا قرارداد یا قولنامه بدون اثر انگشت اعتبار دارد؟ و اعتبار امضا بیشتر است یا اثر انگشت؟ در پاسخ باید گفت بله، قولنامه بدون اثر انگشت نیز میتواند اعتبار داشته باشد، مشروط بر اینکه حاوی اطلاعات کاملی از قبیل مشخصات دقیق طرفین، موضوع قرارداد، شرایط و تعهدات هر یک از طرفین، تاریخ تنظیم و امضا باشد. امضا به عنوان یک نشانه حقوقی از پذیرش و تعهدات طرفین، همچنان از اعتبار حقوقی برخوردار است، اما به دلیل امکان جعل امضا، ممکن است در برخی موارد نیاز به تایید بیشتر یا شواهد اضافی باشد.
در مقایسه اعتبار امضا و اثر انگشت، باید گفت که هر دو از اهمیت خاص خود برخوردارند. امضا به عنوان یک روش سنتی و معمول در تأیید اسناد، همچنان معتبر است، اما اثر انگشت به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد بیومتریک، از قدرت بیشتری در اثبات هویت فرد برخوردار است. در مواردی که نیاز به اطمینان بیشتر و کاهش ریسک جعل وجود دارد، استفاده از اثر انگشت میتواند ترجیح داده شود.
به طور کلی، قولنامههای دستی با اثر انگشت به دلیل ویژگیهای منحصر به فرد و غیرقابل جعل اثر انگشت، از اعتبار حقوقی بالاتری برخوردارند. با این حال، رعایت اصول و قواعد حقوقی در تنظیم قولنامه و امضای آن همچنان ضروری است تا از هرگونه مشکل حقوقی در آینده جلوگیری شود.
💠 بیشتر بخوانید: اثر انگشت بعد از چند روز از بین میرود؟ 💠
آیا قولنامه دستی بدون وجود شاهد اعتبار دارد؟
قولنامههای دستی یکی از رایجترین ابزارها برای ثبت و ضبط توافقات میان افراد در جوامع مختلف هستند. اما یکی از سوالات مهم در خصوص این نوع از اسناد، اعتبار حقوقی آنها بدون حضور شاهد است. برای پاسخ به این سوال، باید به نکات مختلفی در مورد قولنامههای دستی، اعتبار دستنوشتهها با امضا و اثر انگشت، و نقش شاهد در افزایش اعتبار آنها پرداخت.
در پاسخ به این سوال که آیا قولنامه دستی بدون وجود شاهد اعتبار دار یا خیر؟ بایستی بگوییم قانونگذار در هیچ کدام از مواردی که در رابطه با شرایط اساسی صحت قراردادها و شرایط اعتبار سند عادی دست نویس صحبت میکند، اشارهای به ضرورت حضور شاهد نداشته است.
بر همین اساس، در جواب سوال فوق، لازم است بدانید، قولنامه دستی بدون حضور شاهد هم در دادگاه دارای اعتبار خواهد بود و ضرورتی به حضور شاهد به منظور اعتبار قولنامه دستی نیست.
ولی داشتن شهودی که قولنامه در حضور ایشان تنظیم گردیده باشد و یا ذیل آن را امضا نموده باشند، از این نظر موثر میباشد که در شرایط انکار یا تردید شخص مقابل نسبت به سند عادی امکان اثبات ادعا از طریق شهادت آنها در محکمه وجود خواهد داشت.
قولنامههای دستی با امضا و اثر انگشت طرفین، از اعتبار بالاتری برخوردارند. امضا و اثر انگشت به عنوان شواهدی قوی از رضایت و تعهد طرفین به مفاد قولنامه شناخته میشوند. در حقوق ایران، امضا به تنهایی میتواند نشاندهنده قصد و رضایت طرفین باشد، اما افزودن اثر انگشت میتواند به اثبات هویت امضا کننده کمک کند و از ادعاهای مربوط به جعل یا نادرستی امضا جلوگیری نماید.
در مقابل، قولنامههای دستی بدون اثر انگشت، اگرچه همچنان معتبر هستند، اما از درجه اعتبار کمتری نسبت به قولنامههای با اثر انگشت برخوردارند. این نوع اسناد بیشتر در معرض اختلافات و ادعاهای مربوط به جعل و نادرستی قرار میگیرند و اثبات صحت آنها در مراجع قضایی دشوارتر است.
حضور شاهدان در قولنامههای دستی میتواند به میزان قابل توجهی اعتبار این اسناد را افزایش دهد. شاهدان با امضای خود، صحت و درستی مفاد قولنامه را تایید میکنند و در صورت بروز اختلاف، میتوانند به عنوان گواه در مراجع قضایی حاضر شوند. از این رو، قولنامههای دستی با حضور شاهدان از اعتبار بیشتری برخوردارند و احتمال بروز مشکلات حقوقی در آینده را کاهش میدهند.
در نتیجه، قولنامههای دستی بدون حضور شاهدان نیز دارای اعتبار هستند، اما برای اطمینان بیشتر و کاهش ریسکهای حقوقی، توصیه میشود همواره قولنامههای دستی با امضا، اثر انگشت و حضور شاهدان تنظیم شوند. این اقدام نه تنها به افزایش اعتبار و استحکام قولنامه کمک میکند، بلکه در صورت بروز اختلاف، اثبات صحت و درستی قولنامه را در مراجع قضایی تسهیل مینماید. بهویژه در معاملات با ارزش بالا، استفاده از شاهدان و امضا و اثر انگشت، گامی مهم در جهت حفاظت از حقوق طرفین است.
فسخ قولنامه دستی
فسخ قولنامه دستی به معنای لغو توافق انجام شده بین طرفین قرارداد است که میتواند به دلایل مختلفی صورت گیرد. یکی از مهمترین نکات در فسخ قولنامه دستی، رعایت شرایط و مفاد قرارداد اولیه است. فسخ باید بر اساس شرایط مندرج در قولنامه یا توافق طرفین انجام شود، و در غیر این صورت ممکن است منجر به بروز اختلافات حقوقی شود.
در حالی که قراردادها قابل احترام هستند و طرفین عقد بایستی به تعهدات خویش وفادار و پایبند بمانند، ولی قانونگذار شرایطی را به منظور فسخ قراردادهای جایز و لازم در نظر گرفته است و قولنامه دستی هم از این امر مستثنی نیست و با وجود شرایط فسخ دو طرف حق دارند نسبت به فسخ آن اقدام نمایند.
یکی از دلایل اصلی فسخ قولنامه دستی، عدم اجرای تعهدات مندرج در قولنامه از سوی یکی از طرفین است. در این حالت، طرف مقابل میتواند با استناد به عدم رعایت مفاد قولنامه، درخواست فسخ آن را مطرح کند. این موضوع باید بهصورت مکتوب و با ذکر دلایل مشخص به طرف مقابل اعلام شود. همچنین، وجود شرایط قهری یا فورس ماژور که انجام تعهدات را غیرممکن میسازد، میتواند به عنوان دلیلی برای فسخ قولنامه مطرح شود.
در فسخ قولنامه دستی، نقش شروط و بندهای فسخ مندرج در خود قولنامه نیز بسیار مهم است. برخی قولنامهها شامل بند هایی هستند که شرایط و نحوه فسخ قرارداد را به طور دقیق مشخص کردهاند. در این موارد، طرفین باید بر اساس همان شرایط اقدام کنند. به طور کلی، توافق دو طرف بر فسخ نیز میتواند بدون نیاز به دلایل خاص، منجر به پایان یافتن قولنامه شود.
به منظور فسخ قولنامه دستی بایستی یکی از خیارات قانونی در نظر گرفته شده در ماده 396 قانون مدنی، از جمله خیار غبن، خیار عیب، خیار تدلیس یا خیار تاخیر ثمن وجود داشته باشد و یا دو طرف ضمن قولنامه برای طرف مقابل با توجه به شرایطی حق برهم زدن معامله یا حق فسخ را قائل گردیده باشند.
فقط در چنین مواردی میتوان قولنامه دستی را فسخ یا برهم زد که نحوه انجام آن هم بدین ترتیب است که طرف خواهان فسخ میبایست ضمن اظهارنامه قضایی و یا به هر طریق دیگری خواست خود را بر فسخ قولنامه با ذکر خیار قانونی یا ذکر بهرهگیری از حق فسخ به منظور تحقق شرط فسخ اعلام نماید.
در صورت بروز اختلاف در خصوص فسخ قولنامه، مراجع قضایی صالح به رسیدگی خواهند بود. اثبات دلایل فسخ و رعایت رویههای قانونی در این موارد اهمیت بسیاری دارد و میتواند تأثیر مستقیم بر حقوق و تعهدات طرفین داشته باشد.
در شرایطی که طرف مقابل قرارداد با فسخ معامله مخالفت نماید و این موضوع را قبول نکند، از طریق مراجع قضایی پیگیری امر امکانپذیر خواهد بود.
بنابراین، فسخ قولنامه دستی نیازمند دقت و آگاهی از شرایط قانونی و حقوقی است. توصیه میشود قبل از اقدام به فسخ، مشاوره حقوقی مناسبی دریافت شود تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری گردد.
اعتبار قولنامه دستی بدون امضای خریدار
اعتبار قولنامه دستی بدون امضای خریدار یکی از موضوعات مهم و بحثبرانگیز است. امضای طرفین در یک قولنامه دستی، نشاندهنده توافق و تعهد آنها به مفاد قرارداد است. در صورت عدم وجود امضای خریدار، اعتبار قانونی قولنامه به شدت زیر سوال میرود و ممکن است در مراجع قضایی فاقد اعتبار شناخته شود. بنابراین، برای اینکه قولنامه دستی معتبر باشد، امضای هر دو طرف، شامل فروشنده و خریدار، الزامی است.
طبق اصول حقوقی، امضای خریدار به منزله تایید و قبول مفاد قولنامه و تعهدات ناشی از آن است. بنابراین، نبود امضای خریدار میتواند به معنای عدم قبول و توافق وی بر شروط قولنامه تلقی شود و اعتبار قولنامه را به شدت کاهش دهد. در واقع، بدون امضای خریدار، قولنامه از نظر حقوقی ناقص و غیر قابل استناد خواهد بود و نمیتواند به عنوان یک سند معتبر در مراجع قضایی مورد استفاده قرار گیرد.
با این حال، در برخی شرایط خاص، ممکن است بتوان اعتبار قولنامه بدون امضای خریدار را با استفاده از شواهد و مستندات دیگر اثبات کرد. به عنوان مثال، اگر شواهد قویای مانند مکاتبات کتبی، پیامهای الکترونیکی، یا شهادت شهود مبنی بر قبول و تایید قولنامه توسط خریدار وجود داشته باشد، میتوان تلاش کرد تا اعتبار قولنامه را در مراجع قضایی به اثبات رساند. همچنین، در مواردی که خریدار با اقدامات عملی خود نشان دهد که قولنامه را پذیرفته است، مانند پرداخت بخشی از مبلغ معامله، این موارد نیز میتوانند به عنوان شواهدی برای تایید قولنامه استفاده شوند.
به طور کلی، قرارداد دستنویس در صورتی که حاوی اطلاعات کامل و دقیق، مانند مشخصات طرفین، موضوع معامله، شرایط و تعهدات، تاریخ و امضای طرفین باشد، میتواند از لحاظ قانونی معتبر باشد. اما بدون امضای خریدار، اعتبار آن به طور قابل ملاحظهای کاهش مییابد. همچنین، حضور شهود و امضای آنها میتواند به اعتبار و استحکام قولنامه افزوده و در صورت بروز اختلاف، به عنوان مدرکی معتبر در محاکم قضایی مورد استناد قرار گیرد.
در نهایت، برای جلوگیری از مشکلات حقوقی و ایجاد شفافیت در معاملات، توصیه میشود که قولنامههای دستی با دقت و توجه به جزئیات تهیه و تنظیم شوند و تمامی طرفین قرارداد آن را امضا کنند. در غیر این صورت، اعتبار و اجرای قانونی قولنامه میتواند با چالشهای جدی مواجه شود.
قولنامه دستی زمین و خانه
قولنامه دستی زمین و خانه یک سند عادی تنظیم شده بین مالک و شخص خریدار ملک یا زمین مالک است که تحت عنوان مدرکی به منزله اثبات مالکیت و انعقاد عقد بیع است و در آن دو طرف معمولا توافق میکنند در مهلتی مقرر اقدام به انتقال سند رسمی مالکیت به اسم خریدار جدید نمایند.
یکی از مزایای قولنامههای دستی این است که طرفین معامله میتوانند بدون نیاز به حضور در دفاتر اسناد رسمی، توافقات خود را به صورت مکتوب و مستند ثبت کنند. در این قولنامهها، اطلاعاتی مانند مشخصات دقیق طرفین، مشخصات ملک، قیمت توافق شده، شرایط پرداخت، و تعهدات طرفین به صورت کامل ذکر میشود. با این حال، برای افزایش اعتبار قولنامه، حضور شهود و امضای آنها نیز توصیه میشود.
بر اساس قولنامه دستی تنظیمی مالکیت ملک از جمله زمین یا خانه در مقابل پرداخت ثمن معامله به خریدار انتقال مییابد. به طور معمول دو طرف قرارداد به منظور تنظیم قولنامه دستی زمین یا خانه به مشاور املاک مراجعه میکنند ولی تنظیم آن میان دو طرف عقد بدون مراجعه به مشاور املاک هم صحیح خواهد بود.
در مورد اعتبار حقوقی قولنامههای دستی خانه و زمین، باید توجه داشت که این اسناد به خودی خود اعتبار رسمی ندارند، اما در صورت رعایت اصول و قواعد حقوقی، میتوانند در محاکم قضایی به عنوان مدرک معتبر ارائه شوند. یکی از نکات مهم در تنظیم قولنامههای دستی، درج امضا و اثر انگشت طرفین است. عدم وجود اثر انگشت میتواند اعتبار قولنامه را به چالش بکشد، زیرا امکان اثبات هویت امضاکنندگان را دشوار میکند. به همین دلیل، توصیه میشود که علاوه بر امضا، اثر انگشت طرفین نیز در قولنامه درج شود.
همچنین، مبایعهنامههای بدون اثر انگشت، با وجود اینکه ممکن است در برخی موارد مورد پذیرش قرار گیرند، اما از نظر حقوقی اعتبار کمتری نسبت به مبایعهنامههای دارای اثر انگشت دارند. در صورت بروز اختلاف، اثبات صحت مبایعهنامههای بدون اثر انگشت میتواند دشوارتر باشد و نیازمند بررسیهای دقیقتر و احراز هویت بیشتری از سوی مراجع قضایی است.
به طور کلی، قولنامههای دستی خانه و زمین میتوانند به عنوان ابزارهای موقت و غیررسمی در تنظیم توافقات ملکی مورد استفاده قرار گیرند، اما برای جلوگیری از بروز مشکلات حقوقی و افزایش اعتبار اسناد، بهتر است نکات حقوقی لازم رعایت شود و در معاملات مهم و با ارزش بالا، از اسناد رسمی و ثبت شده استفاده گردد.
قولنامه دستی زمین یا ملک بایستی از شرایط اساسی صحت قراردادها و نیز شرایط اعتبار سند دست نویس که همان امضا یا اثر انگشت و مهر دو طرف است، برخوردار باشد تا به رسمیت شناخته شود. در ادامه، در رابطه با اعتبار قولنامه دستی پس از فوت فروشنده و نحوه نوشتن متن قولنامه دستی صحبت خواهیم کرد.
اعتبار قولنامه دستی پس از مرگ فروشنده
از دیگر سوالات متداول در رابطه با قولنامه دستی این میباشد که وضعیت اعتبار این نوع قولنامه پس از مرگ فروشنده به چه صورت خواهد بود و آیا فوت فروشنده منجر به فسخ قولنامه دستی میگردد یا خیر؟
اعتبار قولنامه دستی پس از فوت فروشنده یکی از موضوعات مهم و پیچیده حقوقی است که میتواند تأثیرات جدی بر طرفین قرارداد و ورثه داشته باشد. در چنین شرایطی، بررسی و تایید اعتبار قولنامه دستی به مستندات و شواهد موجود بستگی دارد. یکی از این شواهد، اثر انگشت فروشنده بر روی قولنامه است که میتواند نقش تعیینکنندهای در اثبات صحت و اعتبار قولنامه داشته باشد.
قانون.گذار، در هیچ کدام از مواد قانونی از لازم یا جایز بودن عقد و قرارداد به استناد قولنامه اشارهای نداشته است و در شرع هم در این خصوص مطلبی بیان نشده است. ولی با در نظر گرفتن اصل لزوم که اساس را بر لازم بودن قراردادها میداند، جز آنکه خلاف آن ثابت گردد، لازم است بدانید عقد به استناد قولنامه دستی یک عقد لازم است.
عقود لازم برعکس عقود جایز با فوت و جنون و سفه دو طرف عقد خود به خود منفسخ نمیگردند و به منظور فسخ آنها به وجود خیارات قانونی نیاز خواهد بود.
اثر انگشت به عنوان یکی از قویترین و مطمئنترین روشهای شناسایی افراد، در بسیاری از سیستمهای حقوقی به رسمیت شناخته شده است. با این حال، پس از فوت فروشنده، اثبات صحت اثر انگشت نیازمند دقت و تحلیل دقیق است. در این راستا، استفاده از روشهای بیومتریک و فناوریهای پیشرفته میتواند کمک شایانی به احراز هویت اثر انگشت نماید. در برخی موارد، بررسی تطبیقی اثر انگشت ثبتشده در قولنامه با نمونههای موجود در پایگاههای داده بیومتریک میتواند صحت قولنامه را تایید یا رد کند.
موضوع زمان مرگ فروشنده نیز از اهمیت ویژهای برخوردار است. در برخی موارد، قولنامههای دستی ممکن است به دلیل تاخیر در ثبت یا اعلام مرگ فروشنده، دچار چالشهای حقوقی شوند. برای مثال، اگر فروشنده در زمان تنظیم قولنامه زنده بوده و اثر انگشت خود را به صورت آنلاین یا حضوری ثبت کرده باشد، این امر میتواند صحت قولنامه را تقویت کند. اما اگر قولنامه پس از مرگ فروشنده تنظیم شده باشد، حتی با وجود اثر انگشت، اعتبار آن مورد تردید قرار میگیرد.
به طور کلی، قولنامههای دستی پس از فوت فروشنده همچنان میتوانند معتبر باشند، به شرطی که مستندات کافی برای اثبات صحت آنها وجود داشته باشد. از جمله این مستندات میتوان به شهود، اثر انگشت، تطابق زمانی تنظیم قولنامه و مرگ فروشنده اشاره کرد. در مواردی که اختلافات حقوقی بروز میکند، دادگاهها با توجه به کلیه شواهد و مدارک موجود، تصمیمگیری میکنند.
از این رو قولنامه دستی چه موقعی که با هدف تعهد به بیع باشد و چه موقعی که به هدف قرارداد خرید و فروش، با مرگ شخصی که تعهد به فروش نموده و یا با فوت فروشنده منفسخ نمیگردد و دارنده آن حق دارد به طرفیت وراث طرح شکایت نموده و الزام آنها را به ایفای تعهد مورث خود در قولنامه دستی درخواست کند.
در نتیجه، برای جلوگیری از مشکلات احتمالی پس از فوت فروشنده، توصیه میشود که قولنامهها به صورت رسمی ثبت شوند و از تکنولوژیهای پیشرفته برای احراز هویت و ثبت اثر انگشت استفاده گردد. این اقدامات میتواند نه تنها اعتبار قولنامهها را تضمین کند، بلکه از بروز اختلافات و چالشهای حقوقی در آینده نیز پیشگیری نماید.
نحوه نوشتن قولنامه دستی
نحوه نوشتن قولنامه دستی اینگونه است که دو طرف میبایست در سند دست نویس خود قسمتهایی را که مربوط به خریدار و فروشنده، مورد معامله و ثمن آن، تاریخ انتقال سند، شروط ضمن عقد و امضا جهت درج اطلاعات در نظر بگیرند و در هر قسمت اطلاعات ذیل را وارد کنند تا قولنامه تنظیم شده از اعتبار قانونی برخوردار گردد:
در نخستین قسمت قولنامه دستی، تنظیم کنندگان متن قولنامه بایستی نام، نام خانوادگی و مشخصات شناسایی دو طرف قرارداد که همان خریدار و فروشنده است، آدرس و تلفن آنها را درج نمایند.
در دومین قسمت قولنامه دستی، تنظیم کنندگان متن قولنامه بایستی مشخصات مال موضوع قولنامه و میزان ثمن پرداختی در مقابل آن را به صورت دقیق قید نمایند.
در سومین قسمت قولنامه دستی دو طرف میبایست تاریخ انتقال سند رسمی به نام خریدار جدید را درج نموده و وجه التزامی را جهت استنکاف فروشنده از حضور در دفاتر اسناد رسمی مورد پیش بینی قرار دهند.
در بخش پایانی متن قولنامه دستی دو طرف میبایست شروط منجر به فسخ قرارداد را درج نموده و ذیل آن را امضا یا مهر و اثر انگشت بزنند. در شرایطی که شهودی هم ضمن انعقاد قرارداد وجود دارد، شهود هم ذیل قولنامه دستی را با درج تاریخ امضا کنند