شرایط طلاق رجعی چیست؟ بررسی حقوق زوجین و تاثیرات آن بر مهریه

طلاق رجعی یکی از انواع طلاق است که در آن فرصتی برای بازگشت و از سرگیری زندگی مشترک وجود دارد و دارای احکام و جزئیات حقوقی ویژه ای است. درک صحیح این مقررات، به خصوص در زمینه مسائل مالی مانند مهریه و همچنین نفقه، به زوجین کمک می کند تا با دیدی بازتر در این مسیر قدم بردارند و از حقوق قانونی خود محافظت کنند. این جدایی، در واقع یک فرصت قانونی برای جلوگیری از فروپاشی کامل خانواده محسوب می شود.

طلاق رجعی چیست؟

طلاق رجعی نوعی از طلاق است که در آن، مرد می تواند در یک بازه زمانی مشخص پس از جدایی، بدون نیاز به خواندن دوباره صیغه عقد، به زندگی مشترک بازگردد، این بازه زمانی در قانون "عده" نام دارد. فلسفه اصلی این نوع طلاق، ایجاد فرصتی برای تفکر و پشیمانی احتمالی زوجین و جلوگیری از تصمیمات شتاب زده است.

بیشتر بخوانید: طلاق در اهل سنت 

مهم ترین ویژگی طلاق رجعی، "حق رجوع" برای مرد است و این یعنی تا زمانی که مدت عده به پایان نرسیده، مرد می تواند با هر حرف یا عملی که نشان دهنده تمایل به ادامه زندگی است، طلاق را بی اثر کند و زن نمی تواند مانع این بازگشت شود. در طول مدت عده، رابطه زوجیت به طور کامل قطع نمی شود و برخی از حقوق و تکالیف همچنان پابرجا هستند. برای مثال، زن مستحق دریافت نفقه است و در صورت فوت هر یک از طرفین، دیگری از او ارث می برد.

برای اطلاعات بیشتر درباره میزان نفقه مطلب نفقه چقدر است؟ را حتما مطالعه کنید. 

 این وضعیت، طلاق رجعی را به طور کامل از "طلاق بائن" متمایز می کند؛ در طلاق بائن، پس از جاری شدن صیغه، رابطه زوجیت به طور کامل خاتمه می یابد و امکان بازگشت بدون عقد مجدد وجود ندارد.

شرایط قانونی طلاق رجعی

برای اینکه یک طلاق، رجعی محسوب شود، وجود چند شرط قانونی الزامی است. این شرایط اطمینان می دهند که حق رجوع برای مرد و حقوق زن در این دوره به درستی حفظ شود. بر اساس قانون مدنی، اصل بر رجعی بودن طلاق هاست، مگر در مواردی که قانون به صراحت آن ها را بائن اعلام کرده است.
شرایط اصلی وقوع طلاق رجعی به شرح زیر است:
وجود عده برای زن: زن پس از طلاق باید ملزم به نگه داشتن عده باشد. بنابراین، طلاق زن یائسه یا دختری که پیش از رابطه زناشویی جدا می شود، رجعی نیست، چون این افراد عده طلاق ندارند.
امکان قانونی رجوع: نباید مانع قانونی برای بازگشت مرد وجود داشته باشد. برای مثال، طلاق برای سومین بار متوالی، حتی اگر زن عده نگه دارد، بائن است و مرد حق رجوع ندارد.
نوع طلاق: طلاق نباید از نوع خلع یا مبارات باشد، مگر اینکه زن از بخشش مالی که برای رضایت به طلاق انجام داده، صرف نظر کند. طلاق خلع زمانی است که زن به دلیل کراهت از همسرش، مالی (معمولا بخشی از مهریه) را به او می بخشد تا طلاق بگیرد و  اگر زن در دوران عده، آن مال بخشیده شده را پس بگیرد، طلاق به رجعی تبدیل می شود و مرد هم حق بازگشت پیدا می کند.
درخواست از سوی مرد: عموما طلاقی که به درخواست یک طرفه مرد صادر می شود، رجعی است. در این حالت، مرد باید تمام حقوق مالی زن را پرداخت کند.

مهریه در طلاق رجعی

یکی از نگرانی های اصلی زنان در فرآیند طلاق، وضعیت مهریه است. در طلاق رجعی، تکلیف مهریه کاملا روشن است:
 زن مستحق دریافت تمام مهریه خود است. حق مهریه با وقوع عقد ازدواج بر عهده مرد قرار می گیرد و طلاق رجعی این حق را از بین نمی برد و مرد موظف است تمام مهریه را به طور کامل به زن پرداخت کند تا حکم طلاق صادر شود.
نحوه محاسبه و پرداخت مهریه به نوع آن بستگی دارد:
مهریه عندالمطالبه: اگر مهریه عندالمطالبه باشد، زن هر زمان که بخواهد می تواند آن را طلب کند. در زمان طلاق، مبلغ آن بر اساس شاخص روز بانک مرکزی محاسبه و به روز می شود و مرد باید مبلغ تعیین شده را پرداخت کند.
مهریه عندالاستطاعه: اگر مهریه عندالاستطاعه باشد، پرداخت آن وابسته به توانایی مالی مرد است. دادگاه با بررسی وضعیت مالی مرد، نحوه پرداخت آن را مشخص می کند که می تواند به صورت یکجا یا قسط بندی شده باشد.
تنها حالتی که زن در طلاق رجعی مهریه دریافت نمی کند، زمانی است که خودش آن را ببخشد. البته حتی در این صورت، اگر زن در دوران عده از بخشش خود پشیمان شود و مهریه اش را دوباره مطالبه کند، حق رجوع برای مرد نیز ایجاد می شود.

طلاق رجعی چقدر زمان می برد؟

مدت زمان فرآیند طلاق رجعی به دو بخش اصلی تقسیم می شود: مراحل قانونی تا صدور حکم و ثبت طلاق، و دوره عده.

1. مراحل قانونی: این فرآیند با ثبت دادخواست طلاق در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی آغاز می شود. سپس پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده می شود. جلسات دادگاه، ارجاع به داوری برای ایجاد صلح و سازش، و بررسی مسائل مالی مانند مهریه و نفقه، مراحل بعدی هستند. پس از طی این مراحل، دادگاه گواهی عدم امکان سازش صادر می کند. این فرآیند بسته به پیچیدگی پرونده و حجم کاری دادگاه ها ممکن است چندین ماه طول بکشد.
   
   

2. دوره عده: پس از صدور حکم و جاری شدن صیغه طلاق، دوره عده آغاز می شود. مدت عده برای زنانی که عادت ماهانه منظم دارند، سه طُهر (سه دوره پاکی پس از قاعدگی) است. برای زنانی که با وجود قرار داشتن در سن قاعدگی، عادت نمی شوند، این مدت سه ماه است. اگر زن باردار باشد، مدت عده تا زمان زایمان او ادامه خواهد داشت. در طول این مدت، مرد فرصت دارد از طلاق رجوع کند.

 نقش وکیل در طلاق رجعی

اگرچه طلاق رجعی به نظر ساده می رسد، اما پیچیدگی های حقوقی زیادی در آن وجود دارد. حضور یک وکیل متخصص در امور خانواده می تواند مسیر را برای زوجین ساده تر کند و از تضییع حقوق آن ها جلوگیری نماید.

یک وکیل متخصص وظایف مهمی را بر عهده می گیرد:

• ارائه مشاوره دقیق: وکیل با بررسی شرایط پرونده، شما را از تمام حقوق و تکالیف خود، از جمله مهریه، نفقه، اجرت المثل و حضانت فرزندان آگاه می سازد.

• تنظیم دادخواست و لوایح: تنظیم یک دادخواست دقیق و لایحه دفاعی مستند، شانس موفقیت در دادگاه را به شکل قابل توجه ای افزایش می دهد.

• پیگیری پرونده: وکیل تمام مراحل اداری و قضایی را دنبال می کند و از اتلاف وقت شما جلوگیری می کند.

• حفاظت از حقوق مالی: یکی از اصلی ترین وظایف وکیل، تلاش برای احقاق کامل حقوق مالی موکلش است. در پرونده های طلاق رجعی، وکیل اطمینان حاصل می کند که مهریه و نفقه ایام عده به درستی محاسبه و پرداخت شود.

جمع بندی 

طلاق رجعی یک ابزار قانونی است که با هدف ایجاد فرصتی برای آشتی طراحی شده است. در این نوع طلاق، مرد می تواند در دوران عده به زندگی مشترک بازگردد و در این مدت، حقوق مهمی مانند نفقه و ارث برای زن حفظ می شود. مهم ترین حق مالی زن، یعنی مهریه، در این نوع طلاق به طور کامل پابرجاست و مرد مکلف به پرداخت تمام آن است. با توجه به ظرافت های قانونی این فرآیند، آگاهی از شرایط، حقوق و تکالیف و همچنین کمک گرفتن از وکلای متخصص وکیل وند، بهترین راه برای عبور از این دوره و تصمیم گیری آگاهانه است.