شرایط حذف نام همسر از شناسنامه
حذف نام همسر قبلی طبق قانون ثبت احوال، با وجود ازدواج مجدد امکان پذیر است اما دارای شرایطی است تا از سوءاستفاده های احتمالی جلوگیری شود که در ادامه به آن خواهیم پرداخت. در صورت سوال و مشاوره در این زمینه به سایت مشاوره حقوقی آنلاین وکیل وند مراجعه نمایید.
طلاق یکی از پدیده های اجتماعی است که در سالهای اخیر به شدت در جامعه رواج پیدا کرده است. بر این اساس بسیاری از افراد پس از طلاق به اداره ثبت احوال مراجعه کرده و درخواست حذف نام همسر قبلی از شناسنامه خود را دارند.
با استناد به ماده 33 قانون ثبت احوال که اشعار می دارد: کلیه وقایع ازدواج و طلاق یا وفات مرد و زن و رجوع و بذل مدت و فسخ نکاح باید در دفاتر ثبت کل وقایع، ثبت شود ولی در شناسنامه به شرح زیر انعکاس خواهد یافت:
در شناسنامه مرد یا زن آخرین نکاح و طلاق و یا بذل مدت و در صورت تعدد زوجات آن تعداد که به قوت خود باقی است درج خواهد شد، ازدواج و طلاق غیر مدخوله در شناسنامه درج نخواهد شد.
حذف نام زن از شناسنامه شوهر
مطابق قانون چنانچه مردی از همسرش متارکه کند و همسر دوم انتخاب کند با ثبت رسمی ازدواج و ثبت ِنام همسر دوم در شناسنامه می تواند به اداره ثبت احوال مراجعه و درخواست حذف نام همسر اول خود را ارائه دهد.
چند مطلب مهم جهت حذف نام زن در شناسنامه مرد وجود دارد که باید رعایت شود:
- حذف نام همسر اول از شناسنامه منوط به انتخاب همسر دوم و نیز ثبت رسمی ازدواج و ثبت نام همسر دوم در شناسنامه فرد است.
- زن یا مرد پیش از ازدواج با گرفتن گواهی تجرد از ازدواج قبلی خود می تواند همسر فعلی خود را آگاه کند.
- برای حذف نام همسر سابق نیاز به گرفتن شناسنامه المثنی است که در ثبت احوال انجام می گردد.
نکته مهم:
حذف نام زن اول از شناسنامه همسر منوط به ثبت ازدواج دوم است بر همین اساس همسر دوم از ازدواج پیشین همسر خود مطلع خواد شد.
حذف نام مرد از شناسنامه زن
حذف نام شوهر از شناسنامه زن پس از جدایی در صورتی امکان پذیر است که طلاق در دوران بعد از عقد انجام شود، دوشیزه بودن زن قابل اسنتباط و طلاق از نوع بائن و غیر مدخوله باشد.
با توجه به مطالب مطرح شده زن می تواند به ثبت احوال مراجعه و با ارائه مدارکی از جمله گواهی پزشکی قانونی مبنی بر دوشیزه بودن اقدام به حذف نام همسر خود کند. لازم به ذکر است حذف نام مرد از شناسنامه زن به دو صورت امکان پذیر است:
- اثبات بکارت طبق حکم دادگاه یا مطابق اظهار مرد در زمان طلاق در دادگاه.
- در صورتی که زن مجددا ازدواج کند و این امر در دفتر ازدواج و طلاق به ثبت برسد.
شرایط و مدارک لازم جهت حذف نام همسر قبلی از شناسنامه چیست؟
شرایط و مدارک لازم جهت حذف نام همسر قبلی از شناسنامه در صورت باکره بودن دختر
اگر دختری ازدواج کند و قبل از رابطه جنسی از یک دیگر جدا شوند حتی در صورتی که یک هفته یا چندین سال از عقد آنها گذشته باشد و یا اعمال جنسی دیگری غیر از دخول میان آنها صورت گرفته باشد، زن می تواند در خواست حذف نام همسر از شناسنامه را داشته باشد و این امکان نیز برای مرد وجود دارد که در خواست پاک کردن نام همسر قبلی خود را از شناسنامه تقدیم ثبت احوال کند در این خصوص زن باکره را به پزشک قانونی ارجاع داده و پزشک قانونی اگر ادعای باکره بودن او را بپذیرد گزارشی مبنی بر باکره بودن زن تنظیم و به ثبت احوال ارسال می گردد و در این صورت زن می تواند نام همسر را از شناسنامه حذف کند.
مدارک لارم:
- اخذ گواهی آزمایش بکارت از پزشک قانونی
- سند رسمی طلاق
- حکم طلاق از دادگاه
- شناسنامه و کارت ملی
- برگه معرفی نامه از دادگاه که حکم طلاق را صادر کرده است
شرایط و مدارک لازم جهت حذف نام همسر قبلی از شناسنامه در صورت باکره نبودن زن
مدارک لازم:
- ثبت کردن ازدواج جدید و دادن مدارک به اداره ثبت احوال
- ارائه سند طلاق همسر سابق
- شناسنامه و کارت ملی
اگر در بین طرفین، رابطه زناشویی به وجود آمده باشد حذف نام همسر از شناسنامه دشوارتر است و در این صورت زن باید از طریق دادگاه به طرفیت اداره ثبت احوال پیگیری لازم را بعمل آورده و ازیکی از روشهای زیر استفاده کند:
- معرفی کردن خواستگار جدید: در این روش زن در دادگاه می تواند ادعا کند که خواستگاری برای او آمده است و می خواهد با او ازدواج کند. در واقع زن ابراز می دارد از لحاظ روانی یا برای جلوگیری از دخالت های خانواده ی همسر جدید نیاز دارد که نام همسر قبلی اش از شناسنامه پاک شود. البته این امر مبنی باید مورد پذیرش خواستگار واقع شود در این صورت دادگاه اجازه می دهد تا خانواده خواستگار وی از ازدواج اول مطلع نشود در این صورت زن باید اقدام به درخواست شناسنامه المثنی کند.
- ادعای فقدان شناسنامه: در این مورد زن به دادگاه مراجعه و اعلام می کند که با توجه به مفقود شدن شناسنامه علاوه بر گرفتن شناسنامه جدید، با ارایه مدارک مثبته لازم نام شوهر سابق را حذف کند.
مدارک لازم جهت حذف نام همسر قبلی از شناسنامه در صورت فوت همسر
- گواهی فوت همسر
- سند ازدواج
- شناسنامه و کارت ملی
- تقاضای شناسنامه المثنی بدون درج ازدواج و طلاق قبلی خود
شرایط لازم جهت حذف نام همسر قبلی از شناسنامه در صورت داشتن فرزند
حذف نام همسر سابق از شناسنامه در همه موارد اعم از اینکه صاحب فرزند باشند یا نباشند امکان پذیر است اما نمی توان نام پدر و مادر را از شناسنامه فرزند پاک کرد.
مراحل قانونی حذف نام همسر و تعویض شناسنامه
برای تعویض شناسنامه لازم است متقاضی، به اداره ثبت احوال محل زندگی خود مراجعه نموده و با در دست داشتن مدارک مورد نیاز، برای این کار اقدام کند؛ به دلیل افزایش تقاضای صدور شناسنامه جدید ممکن است روند انجام مراحل تعویض شناسنامه، حداکثر به یک ماه زمان احتیاج داشته باشد.
زمانی که متقاضیِ تعویض شناسنامه، مدارک خود را به اداره ثبت احوال تحویل می دهد، در ابتدا صحت مدارک مورد بررسی قرار گرفته و پس از تطبیق اطلاعات، شناسنامه جدید صادر خواهد شد.
البته ثبت درخواست حذف نام همسر از شناسنامه به صورت الکترونیکی نیز قابل انجام است و متقاضی باید با مراجعه به سایت سازمان ثبت احوال نسبت به ثبت درخواست خود اقدام نماید.
علت حذف نام همسر در حالت باکره بودن و غیر آن
شاید برای شما هم این مطلب جای سوال باشد که " علت حذف نام همسر از شناسنامه در حالت باکرگی و غیر آن چیست؟ "
دلیل اصلی طرح مطلب فوق این است که بسیاری از مردان یا زنان با دریافت شناسنامه جدیدِ فاقدِ مهر المثنی، طرف مقابل خود را از این مسئله مطلع نمی کنند و در زمان ازدواج مجدد ادعای تجرد دارند و ممکن است این عمل زمینه سوءاستفاده را برای افراد به وجود آورد.
بنابراین این ابهام به وجود می آید که چرا قانون گذار به منظور جلوگیری از فریب و سوءاستفاده، حکم به دریافت شناسنامه پس از ثبت ازدواج مجدد داده؛ اما در دوران عقد و در صورت دوشیزه بودن این قانون منتفی بوده و فرد می تواند بعد از طلاق، نسبت به دریافت شناسنامه جدید اقدام کند؟
در پاسخ به پرسش فوق باید گفت، به دلیل اینکه نزدیکی و رابطه زناشویی در دوران عقد صورت نگرفته (ازاله بکارت واقع نشده) و این مورد علتی برای تدلیس در ازدواج مجدد به حساب نمی آید، پس قانونگذار برای این دسته از افراد، حذف نام همسر و دریافت شناسنامه جدید را تسهیل نموده است.
لازم به ذکر است که ازدواج تمامی افراد در اداره ثبت احوال به طور دقیق ثبت می شود و امکان حذف و پاک کردن آن به هیچ عنوان وجود نخواهد داشت و چنانچه فردی قصد فریب طرف مقابل خود را داشته و به همین دلیل این مسئله را از او پنهان کرده باشد، قانونگذار مجازات 6 ماه تا 2 سال حبس را برای او، به دلیل ارتکاب به جرم فریب در ازدواج در نظر گرفته است.
طریقه حذف نام همسر از شناسنامه در ازدواج موقت
در حالت کلی ازدواج موقت نیازی به ثبت قانونی و درج نام همسر در شناسنامه ندارد؛ اما بر اساس قانون، زمانی که یکی از حالت های زیر وجود داشته باشد، ثبت ازدواج و درج نام همسر در شناسنامه الزامی است:
- در صورتی که زن باردار شده باشد.
- در صورتی که زوجین قبل از عقد توافق به ثبت ازدواج کرده باشند.
- در صورتیکه ثبت ازدواج موقت ضمن عقد شرط شده باشد.
بنابراین اگر یکی از موارد بالا در ازدواج موقت وجود داشته باشد، ثبت نام همسر در شناسنامه یک الزام قانونی خواهد بود؛ اما در صورت جدایی و طلاق، زوجین می توانند بر اساس شرایطی که ذکر نمودیم، نام همسر را از شناسنامه خود حذف نمایند.
حذف نام همسر از شناسنامه به صورت غیر قانونی
متاسفانه برخی افراد از طریق راه های غیرقانونی و با جعل مدارک خود نسبت به حذف نام همسر از شناسنامه اقدام می کنند. سودجویان و متقلبانی که در زمینه اموری همچون جعل اشتغال دارند، ادعا می کنند که این کار را به وسیله رابط های خود انجام می دهند و با جعل حکم دادگاه و نامه پزشکی قانونی، اصالت اسناد تقلبی را تایید نموده و از این طریق سازمان ثبت احوال به صورت قانونی نام همسر را از شناسنامه حذف خواهد کرد.
همچنین به منظور ایجاد اعتماد مشتریان، از آن ها می خواهند که دستمزدشان را نزد افراد واسطه و معتمد قرار داده و بعد از دریافت شناسنامه جدید و اطمینان اصالت آن از طریق دریافت گذرنامه یا افتتاح حساب بانکی، آن را پرداخت کنند.
لازم به ذکر است که مطالب فوق توسط اداره ثبت احوال تکذیب شده است؛ زیرا ازدواج قبلا در سند اصلی هویتی اشخاص در سازمان درج شده و امکان حذف آن وجود ندارد، به همین دلیل اگر شخصی ادعا نماید که می تواند آن را تغییر دهد یا پاک کند، ادعای او کذب می باشد.
البته ممکن است افراد متقلب سند جعلی (مانند نامه پزشکی قانونی جعلی یا حکم دادگاه جعلی) ارائه کنند؛ ولی هرگز نمی توانند تغییری در سند اصلی که نزد سازمان ثبت احوال است، به وجود آورند.
سازمان ثبت احوال برای هر شخصی در بدو تولدش، یک سند اصلی ایجاد می کند که شناسنامه بر اساس آن صادر می شود؛ این اسناد در حالت عادی نزد سازمان مربوطه، به صورت لاک و مهر شده نگهداری می شوند و امکان دسترسی به آن ها برای افراد عادی وجود ندارد، معمولا در هنگام باز شدن لاک و مهر اسناد اصلی، نمایندگان سازمان هایی همچون دادستانی و ثبت احوال باید حاضر باشند.
وقایعی مانند طلاق یا ازدواج در محضر و در شناسنامه درج می شوند، سپس اعلامیه آن به ثبت احوال ارسال شده تا در سند اصلی ثبت گردد؛ به همین دلیل امکان تغییر این اسناد وجود ندارد و چنانچه تغییری بر اساس حکم دادگاه در آن ها ایجاد شود، باید توضیح آن نیز در سند به ثبت برسد.
نکته: سازمان ثبت احوال در سال های اخیر نسبت به الکترونیکی کردن تعداد زیادی از اسناد هویتی اقدام نموده؛ این اسناد توسط تعداد محدودی از کارشناسان ثبت احوال قابل دسترس هستند و اجازه دسترسی به آن ها تنها بر اساس کد کاربری و پسورد امنیتی صادر می شود.
هزینه حذف نام همسر و صدور شناسنامه المثنی
متقاضیان دریافت شناسنامه المثنی و حذف نام همسر از آن لازم است در ابتدا نسبت به پرداخت هزینه های زیر اقدام نمایند:
الف) پرداخت هزینه فیش بانکی به مبلغ 100 هزار ریال در نزد یکی از شعب بانک ملی و به نام سازمان ثبت احوال
ب) پرداخت هزینه فیش بانکی به مبلغ 200 هزار ریال (در صورتی که شناسنامه برای بار دوم و بیشتر مفقود شده باشد)
پ) پرداخت هزینه مالیات بر ارزش افزوده و پست و دفتر که برای صدور شناسنامه مجدد ناشی از فقدان نوبت اول 40000 تومان و برای صدور مجدد ناشی از فقدان نوبت دوم 63000 تومان و برای صدور مجدد ناشی از فقدان نوبت سوم به بعد 17000 تومان در دفتر پیشخوان خدمات دولت (خدمات ثبت احوال)
نکته: هزینه های مذکور با توجه به زمان مراجعه متقاضیان و نرخ تورم قابل تغییر است و امکان افزایش قیمت ها وجود دارد.
نتیجه گیری
با توجه به موارد مطرح شده شاید به نظر برسد یکی از مسائل حقوقی و پیش پا افتاده دریافت شناسنامه و یا دریافت المثنی آن باشد اما به جهت انجام دادن این کار موارد قابل توجهی باید بررسی گردد و اداره ثبت احوال نیز با در نظر گرفتن این موارد اقدام به حذف نام همسر از شناسنامه خواهد نمود.
با این روش افراد نمی توانند ازدواج اول خود را کتمان نمایند. در هر صورت قانون به منظور جلو گیری از هر سوء استفاده احتمالی اقدام به وضع قوانینی نموده است که در این مقاله سعی شد به آن پرداخته شود.
