مشاوره حقوقی آنلاین وکیلوند :حضانت یکی از تدابیر مهم قانون گذار در خصوص زندگی فرزندان زوجین پس از طلاق است که قانون گذار در این راستا قوانینی را تدوین کرده که بر اساس آن حضانت فرزند دختر و پسر تا هفت سالگی با مادر و پس از آن با پدر می باشد البته این قانون با توافق زوجین می تواند دست خوش تغییراتی شود و زوجین هرگونه که مایل باشند برای حضانت فرزندان بعد از هفت سالگی تصمیم بگیرند. اما موضوع مهمی که در این میان اهمیت بسزایی دارد وضعیت حضانت فرزند زیر هفت سال و یا بالای هفت سال که با توافق زوجین به مادر داده شده است و سپس مشخص میگردد مادر دارای اختلالات روانی بوده چه خواهد شد؟
یکی از دعاوی مهمی که هنگام طلاق میان زوجین در دادگاه مطرح می‌شود حضانت فرزند آن هاست. به قولی طبق قانون پس از جدایی والدین، حضانت فرزند زیر هیجده سال به یکی از آن ها سپرده خواهد شد. اما برخی مواقع فردی که حق حضانت فرزند به وی تعلق می‌گیرد به دلایل مختلف دچار مشکل بوده و صلاحیت نگهداری از فرزند را نخواهد داشت.
در این موقع دادگاه خود وارد عمل شده و حق حضانت را از او خواهد گرفت؛ اما ما در این مقاله قصد داریم بررسی کنیم حضانت فرزند را چگونه می‌توان از مادر گرفت با ما همراه باشید.
حضانت
از مسائل مهمی که هنگام جدایی یک زوج که دارای فرزند هستند مورد بررسی قرار می‌گیرد مسئله حضانت فرزند آن‌هاست. قانون گذار در قوانین تعریفی از حضانت به میان نیاورده است اما بابررسی این موضوع می توان حضانت را اینگونه تعریف کرد« حق قانونی سرپرسی فرزندان زوجین پس از جدایی».
طبق ماده 1169 قانون مدنی، در حضانت و نگهداری طفلی که ابوین او جدا از یکدیگر زندگی می‌کنند مادر تا سن هفت سالگی اولویت دارد و پس از آن با پدر است. البته این قانون در صورتی اجرا خواهد شد که مادر یا پدر دارای صلاحیت نگهداری از فرزند باشند وگرنه در غیر این صورت دادگاه تصمیم دیگری اتخاذ خواهد نمود.
حضانت فرزند پس از فوت والدین
با توجه به قوانین وضع شده حضانت فرزند پس از فوت یکی از والدین، با والد زنده خواهد بود. به عنوان مثال پس از فوت پدر، حضانت فرزند با مادر خواهد بود. البته اگر ولی قهری در دادگاه درخواست عدم صلاحیت مادر را بدهد دادگاه باید به این درخواست رسیدگی کرده و در صورتی که مورد تایید قرار گرفت حضانت از مادر گرفته شود. در صورتی که هر دو والدین فوت کرده باشند حضانت طفل با جد پدری است و اگر جد پدری نیز فوت کرده باشند مسئولیت حضانت فرزند با خویشان نزدیک به ترتیب طبقات ارث می باشد.
مصادیق سلب حضانت از والدین
در زمینه حضانت، دادگاه سختگیری های زیادی دارد و فردی که حضانت به وی تعلق می‌گیرد باید دارای شرایطی باشد که بتواند از کودک مراقبت نماید. طبق ماده 1173 قانون مدنی هرگاه در اثر عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی پدر یا مادری که طفل تحت حضانت اوست صحت جسمانی و یا تربیت اخلاقی طفل در خطر باشد دادگاه می‌تواند به تقاضای اقربای طفل و ... هر تصمیمی را که برای حضانت طفل مقتضی بداند اتخاذ کند.
از مصادیق عدم مواظبت یا انحطاط اخلاقی هر یک از والدین می‌توان به:
- اعتیاد زیان آور به الکل، مواد مخدر و قمار
- اشتهار به فساد اخلاق و فحشا
- ابتلا به بیماری هایی روانی با تشخیص پزشکی قانونی
- سوء استفاده از طفل یا اجبار او به ورود در مشاغل ضد اخلاقی مانند فساد و فحشاء، تکدی‌گری و قاچاق
- تکرار ضرب و جرح خارج از حد متعارف
اشاره کرد که با وجود یک یا چند مورد آن ها دادگاه می تواند رای سلب حضانت صادر نماید.
مصادیق سلب حضانت از مادر
همانطور که به آن اشاره کردیم برای حضانت فرزند قبل از هفت سالگی مادر الویت دارد اما در مواقعی مادر صلاحیت نگهداری از فرزند را نخواهد داشت که پدر یا دیگر اقوام می توانند اقدام به گرفتن حضانت از مادر کنند. از مصادیق سلب حضانت مادر می‌توان به مواردی همچون اختلالات روانی، ازدواج با فرد دیگر، عدم مراقبت از کودک و زوال اخلاقی اشاره کرد که هر کدام را به صورت جداگانه بررسی خواهیم نمود.
اختلالات روانی
اختلال در لغت به معنای آشفتگی، اغتشاش، هرج و مرج ، تشویش و... به کاربرده شده است و از سوی دیگر روانشناسن تعریف دقیق از کلمه روان ارئه نکرده اند اما بیان داشته اند «روان به معنای ذهن، خودآگاه و ناخودآگاه است و درنتیجه روان درواقع همان رفتار است »
اختلالت روانی به طور کلی بیماری است که شخص بیمار در آن لحظه قادر به کنترل رفتار،احساس، عواطف و منش خود نیست مانند بیماری های اسکیزوفرنی،اختلال دوقطبی،وسواس و....
بر اساس اهمیت اختلالات روانی باید آن ها را به دو دسته تقسیم نمود:
1- اختلالات روانی غیر قابل درمان 2-اختلالات روانی قابل درمان
-
حق حضانت مادر در زمان اختلالت روانی غیر قابل درمان
مهم ترین اختلال روانی غیر قابل درمان و در واقع تنها اختلال روانی غیر قابل درمان از دید علم جنون است. جنون در فقه به معنای زوال و نابودی عقل بیان شده و در حقوق بر خلاف وجود قوانین وضوع شده در خصوص جنون هیچ گونه تعریفی از آن بیان نشده است و درواقع می توان جنون را اینگونه بیان داشت نوعی بیماری روانی که به واسطه آن شخص فاقد هرگونه اراده در انجام اعمال خود و تشخیص مفید یا مضر بودن عمل هم از حیث مالی و هم غیر مالی می باشد و این جنون می تواند بصورت دائمی یا ادواری باشد.
حال اگر مادری که حضانت فرزند زیر هفت سال با وی می باشد و یا در خصوص فرزندان بالای هفت سال که زوجین با یکدیگر توافق کرده اند حضانت بر عهده مادر باشد. چنانچه مادر بعد از قبول حضانت یا قبل از قبول دچار بیماری روانی غیر قابل درمان باشد بر اساس بند 3 ماده 1173 قانون مدنی به دلیل عدم توانایی مراقبت از طفل حضانت از وی سلب خواهد شد. اما قانون گذار با وجود این ماده در خصوص جنون نیز در ماده ای جداگانه این موضوع را اعلام داشته، ماده 1170 قانون مدنی بیان داشته چنانچه مادر مبتلا به بیماری جنون شود حضانت از وی سلب خواهد شد.
-
حق حضانت مادر در زمان اختلالت روانی قابل درمان
در صورتی که زوجه مبتلا به اختلالات روانی باشد که بنا به تشخیص پزشکی قانونی قابل درمان مشخص گردد حق حضانت فرزند برای مادر محفوظ خواهد ماند اما چنانچه برای قاضی محرز گردد که در طول دوره درمان مادر قادر به مراقبت و تربیت فرزند خود نیست، دادگاه می تواند حضانت طفل را تا پایان دوره مداوا و پس از تایید پزشکی قانونی مبنی بر سلامت روانی از مادر سلب کرده و به پدر یا شخص دارای صلاحیت دیگری واگذار نماید.
ازدواج با فرد دیگر
در صورتی که زوجه پس از جاری شدن طلاق با فرد دیگری ازدواج کند دیگر نمی‌تواند حضانت فرزند خود را دریافت نماید. اما اگر پس از دریافت حق حضانت اقدام به ازدواج نماید زوج یا اقربای وی می‌توانند با مراجعه به دادگاه تقاضای سلب حضانت از وی را دریافت نمایند. دادگاه نیز با بررسی شواهد و مدارک موجود اقدام به بررسی تقاضا کرده و در نهایت فرد دیگری را برای حضانت تعیین خواهد کرد.
عدم مواظبت از طفل
چنانچه مادر به درستی از طفل مراقبت نکند طوری که سلامت جسمانی و روانی وی به خطر بیوفتد دادگاه می‌تواند حضانت را از وی سلب کند. در این صورت دادگاه بررسی خواهد کرد که چه فردی می‌تواند به درستی از طفل مراقبت کند که زوج در این بررسی گزینه اول خواهد بود.
زوال اخلاقی
یکی دیگر از اموری که می‌تواند باعث سلب حضانت از مادر شود زوال اخلاقی وی می‌باشد به عبارت دیگر در صورتی که مادر سرگرم مسائل غیر اخلاقی شود حضانت فرزند وی از او گرفته خواهد شد.
نحوه طرح شکایت سلب حضانت فرزند
پس از اینکه زوج یا اقربای طفل متوجه دلیلی شدند که می تواند به سلامت جسمی یا روانی کودک صدمه ای وارد کند درخواست سلب حضانت را از مادر یا پدر داشته باشند. برای طرح شکایت سلب حضانت فرزند باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و درخواست سلب حضانت را ثبت نمود.
لازم به ذکر است این درخواست از طریق دادگاه پیگیری خواهد شد و افراد می توانند با مراجعه به دادگاه درخواست خود را بررسی کنند. البته فردی که درخواست سلب حضانت را در دادگاه مطرح می کند باید شواهد و مدارکی نیز دال بر اثبات ادعای خود ارائه نماید تا به درخواست وی رسیدگی شود.
آیا مادر می تواند از حضانت فرزند صرف نظر کند؟
یکی از مسائل مهمی که در بحث حضانت فرزند به وجود می آید صرف نظر کردن والدین از نگهداری فرزند می باشد. در این مورد باید گفت حضانت هم حق است هم تکلیف که جنبه حق آن قابل اسقاط است اما جنبه تکلیف آن خیر به عبارت دیگر هنگامی که تکلیف حضانت فرزندی بر عهده پدر یا مادر وی قرار می گیرد آن ها نمی توانند از انجام این تکلیف سر باز زنند. در همین راستا اگر یکی از والدین که تکلیف حضانت بر عهده اوست وظیفه خود را درست انجام ندهد طرف دیگر می‌تواند شکایت خود برای این موضوع را به دادگاه تقدیم نماید.
ملاقات با طفل تحت حضانت
پس از اینکه یک زوج از یکدیگر جدا شدند و حضانت فرزند آن ها به یکی از طرفین اعطا شد طرف دیگر می تواند در زمان هایی که دادگاه مشخص می‌کند با فرزند خود ملاقات داشته باشد. لازم به ذکر است طرف دیگر نمی تواند از ملاقات طفل با دیگری جلوگیری کند که در این صورت می توان با مراجعه به دادگاه درخواست ملاقات را ارائه نماید.
سخن آخر
پس از اینکه درخواست طلاق یک زوج در دادگاه مطرح می شود و آن ها دارای فرزند باشند به این مسئله رسیدگی خواهد شد که حضانت فرزند بر عهده کدام یک آن ها خواهد بود که طبق قانون حضانت فرزند تا قبل از هفت سالگی با مادر و پس از آن با پدر خواهد بود.
اما به دلیل اهمیت موضوع حضانت، دادگاه سختگیری های زیادی را راجع به آن خواهد داشت و موارد مختلفی همچون اعتیاد زیان آور زوجین، ابتلا به بیماری های روانی و ... می‌تواند باعث سلب حق حضانت از والدین شوند. همچنین مواردی همچون ازدواج مجدد مادر، عدم مواظبت صحیح از فرزند و زوال اخلاقی باعث سلب حضانت از مادر خواهد شد.
در صورت داشتن هر گونه سوال حقوقی با وکلا ما در سایت مشاوره حقوقی آنلاین وکیلوند در میان بگذارید
