گواهی عدم امکان سازش چیست؟ + اعتبار گواهی عدم امکان سازش

گرچه ازدواج با هدف تشکیل زندگی مشترک شکل می‌گیرد، گاهی اختلافات میان زوجین به جایی می‌رسد که جدایی، چه به صورت توافقی و چه با حکم دادگاه، اجتناب‌ناپذیر می‌شود. فارغ از دلایل جدایی، هنگامی که ادامه زندگی مشترک دیگر امکان‌پذیر نباشد، قانون مدنی و آیین دادرسی، تشریفات و مراحلی را برای ثبت رسمی طلاق در نظر گرفته‌اند.

در حقیقت، نخستین گام در این فرآیند، ثبت طلاق توافقی در دفتر خدمات قضایی است. هدف از این اقدام، ارجاع زوجین به دادگاه خانواده جهت دریافت گواهی عدم امکان سازش می‌باشد که به عنوان سنگ‌بنای اصلی برای ثبت نهایی طلاق در دفاتر رسمی شناخته می‌شود.

گواهی عدم امکان سازش

همانطور که از نام آن مشخص است، گواهی عدم امکان سازش یعنی تایید به توافق نرسیدن و عدم سازش میان زن و شوهر. این گواهی در مواردی صادر می‌گردد که دادگاه دستیابی به توافق و صلح میان زوجین را غیرممکن بداند و به آنها اذن جدایی یا طلاق را می‌دهد تا در شرایطی که قصد کنند، قادر باشند با رجوع به دفاتر ثبت طلاق نسبت به این امر خطیر اقدام نمایند.

 با در نظر گرفتن قانون، می‌توان بیان داشت که گواهی عدم امکان سازش در موارد ذیل صادر می‌گردد:

درخواست طلاق از سوی زوج:

دلیل این مسئله آن بوده که از نظر قانونی شوهر در هر زمان که قصد کند، می‌تواند همسر خود را طلاق دهد؛ با وجود این طلاق از سوی مرد نیازمند رعایت تشریفاتی اعم از اخذ گواهی عدم سازش از دادگاه خواهد بود.

برای سریع تر طی شدن مراحل طلاق شما نیاز به یک وکیل طلاق از طرف مرد خواهید داشت. 

طلاق توافقی:

در این نوع طلاق، به این خاطر که هر دو طرف نسبت به جدایی و طلاق رضایت دارند، قادر خواهند بود مراحل سریع طلاق توافقی را با اخذ گواهی عدم امکان سازش طی نموده و نسبت به ثبت جدایی خود اقدام نمایند. شایان ذکر است که چنانچه قاضی به مسئله طلاق به درخواست زوجه (و نه به صورت توافقی) رسیدگی کند، در نتیجه «حکم طلاق» صادر خواهد شد نه «گواهی عدم امکان سازش».

دریافت گواهی عدم امکان سازش

• ابتدا لازم است دادخواست طلاق به یکی از دفاتر خدمات قضایی تقدیم گردد تا در دادگاه بررسی و رسیدگی شود.

• پس از آن، مسئله طلاق به یکی از مراکز مشاوره خانواده ارجاع خواهد شد تا مشاوران منتخب دو طرف به مشکلات و اختلافاتی که باعث شده زندگی زناشویی آنها از هم پاشیده شود و منجر به درخواست طلاق گردیده است، رسیدگی نمایند.

• مشاوران نتیجه داوری خود را به دادگاه اعلام می‌دارند.

• در صورتی که صلح و سازش حاصل نشد، قاضی طی یک جلسه رسمی غیر قضایی به توافق زوجه و زوج جهت طلاق رسیدگی می‌نماید و در آخر اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می‌کند.

• پس از آن لازم است گواهی را به دفتر ثبت طلاق تقدیم کرد.

• تسلیم گواهی عدم امکان سازش به دفتر خانه به معنی اذن جهت جاری کردن حکم طلاق است.

• پس از تقدیم گواهی، دفترخانه یک نوبت به منظور جاری شدن صیغه طلاق در نظر می‌گیرد. البته توجه داشته باشید که این فرآیند مختص طلاق توافقی است و با شرایطی مانند خواندن متن صیغه طلاق غیابی از طرف زن که در آن حضور و توافق زوج وجود ندارد، کاملاً متفاوت است.

اعتبار گواهی عدم امکان سازش

گواهی عدم امکان سازش به مدت  ۳ ماه اعتبار دارد؛ بدین معنی که ظرف ۳ ماه از زمان ابلاغ گواهی (نه زمان صدور آن در دادگاه) بایستی آن را به دفترخانه تقدیم نمود. در شرایطی که طی این مدت مقرر گواهی به دفتر ثبت طلاق تقدیم نگردد، گواهی عدم امکان سازش دیگر فاقد اعتبار می‌شود.

وظیفه تقدیم گواهی عدم امکان سازش به دفترخانه بر عهده شخصی است که گواهی به نفع وی صادر گردیده است. بدین معنی که شخصی که تقاضای گواهی عدم سازش داشته است و دادگاه تقاضای وی را مورد قبول دانسته است.

از این رو در صورتی که گواهی به تقاضای مرد صادر گردیده باشد مرد بایستی حداکثر ظرف مدت ۳ ماه گواهی را به دفتر ثبت طلاق تسلیم کند. در شرایطی هم که گواهی عدم سازش به منظور طلاق توافقی صادر گردیده باشد، هر کدام از زن و مرد خواهند توانست جهت تقدیم گواهی به دفترخانه طی این مدت مقرر اقدام نمایند. علاوه بر این چنانچه گواهی عدم سازش به تقاضا و خواست زوجه صادر گردیده باشد، زوجه می‌بایست آن را به دفترخانه تسلیم نماید.

نکته قابل توجهی که در رابطه با مدت و مهلت اعتبار گواهی عدم سازش وجود دارد این است که بعد از گذشتن ۳ ماه از زمان ابلاغ گواهی عدم سازش و مراجعه نکردن زوجین جهت ثبت طلاق، این گواهی فاقد اعتبار خواهد شد و در صورتی که زن و مرد همچنان قصد طلاق و جدایی داشته باشند، لازم است دوباره به دادگاه مراجعه نموده تا گواهی عدم سازش دریافت کنند.

 موارد صدور حکم طلاق

علاوه بر مواردی که جهت صدور گواهی عدم امکان سازش در فوق بیان شد، در مواردی دیگر نیز قاضی نسبت به صدور حکم طلاق اقدام می‌نماید. این مورد به هنگامی خواهد بود که زوجه به دادگاه تقاضای طلاق می‌دهد بدون آنکه از حق طلاق برخوردار باشد. بدین معنی که زوجه در عقد نکاح خود حق طلاق را از مرد دریافت نکرده است؛ ولی بنا به عللی همچون عسر و حرج تصمیم دارد از همسر فعلی خود طلاق بگیرد. 

به بیانی بهتر، به این خاطر که در کشور ایران، زنان بدون رضایت مردان حق گرفتن طلاق و جدایی را ندارند، بدین منظور که بتوانند از شوهر خود طلاق بگیرند بایستی در دادگاه مراحلی را پشت‌سر گذراند. به طور مثال سوءرفتار یا سوءمعاشرت شوهر و یا عسر و حرج خود را در دادگاه ثابت کنند تا موجب ایجاد حق طلاق برای ایشان گردد. 

در این حالت، قاضی گواهی عدم امکان سازش صادر نخواهد کرد؛ بلکه قاضی ابتدا موضوع و علل اختلافاتی که زوجه به خاطر آنها تقاضای طلاق نموده است را مورد بررسی قرار می‌دهد و چنانچه زوجه در گرفتن طلاق از زوج محق دانسته شد، نسبت به صدور حکم طلاق اقدام می‌نماید.

 درخواست عدم سازش از طرف مرد

چنانچه درخواست طلاق از سوی زوج باشد، بایستی اقدامات قانونی لازم را انجام دهد و تکلیف مهریه و نفقه همسر خود را معلوم نماید و بعد از آن جهت اخذ گواهی عدم سازش اقدام نماید.

در این نوع از طلاق پس از جلسات مشاوره لزومی به مراجعه دوباره به دادگاه نبوده و زن و مرد این امکان را دارند تا مستقیما به دفاتر ازدواج و طلاق مراجعه نمایند، تا صیغه طلاق میان آنها جاری گردد. در شرایطی که مرد گواهی عدم سازش را از دادگاه اخذ و به دفترخانه مراجعه نمود، اما زوجه به منظور جاری شدن صیغه طلاق در دفترخانه حاضر نشد،  برای زن احضاریه‌ای ارسال خواهد شد که مدت آن یک هفته می‌باشد.

چنانچه پس از احضاریه مجددا زوجه در دفترخانه حضور نیافت، صیغه طلاق جاری می‌گردد.

 تفاوت حکم طلاق و گواهی عدم امکان سازش

حکم طلاق و گواهی عدم امکان سازش دارای تفاوت‌هایی هستند که در موارد زیر می‌توان بررسی نمود :

1- زمانی که قرار باشد قاضی در خصوص موضوعی حکم صادر نماید، به صورت کامل آن را مورد بررسی قرار داده، دفاعیات دو طرف را می‌شنود و در آخر تصمیم اتخاذ می‌کند که به نفع کدام یک و چگونه حکم صادر نماید. به این روند در اصطلاح حقوقی، ورود دادگاه به ماهیت دعوا گفته می‌شود. همانگونه که اشاره شد، از جمله این موارد مواقعی است که زوجه بدون دارا بودن حق طلاق تقاضای طلاق کند. ولی قاضی هنگامی اقدام به صدور گواهی عدم امکان سازش می‌کند که نیازی جهت ورود به ماهیت دعوی وجود نداشته و فقط قصد تایید تصمیم به طلاق را دارد.

2- بر اساس قانون حمایت خانواده ، مدت اعتبار حکم طلاق ۶ ماه از زمان ابلاغ رای فرجامی يا پایان مهلت فرجام خواهی طلاق می‌باشد. ولی اگر گواهی عدم سازش تا 3 ماه به دفترخانه تسلیم نگردد، دیگر از اعتبار خارج می‌شود. 

3- حکم طلاق، رای قاضی به جدایی است. ولی در گواهی عدم سازش، طلاق رخ نداده، بلکه فقط اذن طلاق صادر گردیده است و در شرایطی که طی مهلت مقرر شده 3 ماهه طلاق به ثبت نرسد، به منزله انصراف از طلاق خواهد بود.

اعتراض به گواهی عدم سازش

به استناد ماده ۲۹ قانون حمایت از خانواده، به این دلیل که این گواهی با توافق زوجین صادر می‌گردد، امکان اعتراض وجود ندارد.

به موجب این ماده: « دادگاه ضمن رای خود با توجه به شروط ضمن عقد و مندرجات سند ازدواج، تکلیف جهیزیه، مهریه و نفقه زوجه، اطفال و حمل را معین و همچنین اجرت‌المثل ایام زوجیت طرفین مطابق تبصره ماده (۳۳۶) قانون مدنی تعیین و در مورد چگونگی حضانت و نگهداری اطفال و نحوه پرداخت هزینه‌های حضانت و نگهداری تصمیم مقتضی اتخاذ می‌کند.

همچنین دادگاه باید با توجه به وابستگی عاطفی و مصلحت طفل، ترتیب، زمان و مکان ملاقات وی با پدر و مادر و سایر بستگان را تعیین کند. ثبت طلاق موکول به تادیه حقوق مالی زوجه است. طلاق درصورت رضایت زوجه یا صدور حکم قطعی دایر بر اعسار زوج یا تقسیط محکوم به نیز ثبت می‌شود. در هرحال، هرگاه زن بدون دریافت حقوق مذکور به ثبت طلاق رضایت دهد می‌تواند پس از ثبت طلاق برای دریافت این حقوق از طریق اجرای احکام دادگستری مطابق مقررات مربوط اقدام کند.»

چنانچه نیاز به مشاوره متنی در این زمینه دارید میتوانید به سایت مشاوره حقوقی آنلاین وکیل وند مراجعه نمایید.