مراحل طلاق - درخواست طلاق و ثبت دادخواست

مراحل طلاق

طلاق، به معنای پایان دادن به زندگی مشترک  می باشد. مراحلی که برای جدایی و طلاق گرفتن باید طی شود عبارتند از:

1.    ثبت نام در سامانه طلاق
2.    رفتن به جلسات مشاوره قبل از طلاق
3.    گرفتن گواهی عدم انصراف از طلاق
4.    ثبت دادخواست طلاق در دفتر خدمات الکترونیک قضایی
5.    رسیدگی به پرونده طلاق در دادگاه خانواده
6.    صدور رای طلاق یا گواهی عدم امکان سازش

بنابراین، ابتدا شما باید در سامانه طلاق ثبت نام کنید. سپس مشاوره قبل از طلاق را دریافت کنید و در جلسات مشاوره شرکت کنید. بعد از آن، باید گواهی عدم انصراف از طلاق را دریافت کنید که نشان دهنده تمایل جدی شما به جدایی است.

مرحله بعدی این است که دادخواست طلاق را در دفتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت کنید. سپس پرونده شما به دادگاه خانواده ارجاع داده می‌شود و در آنجا پرونده طلاق شما بررسی می‌شود. در نهایت، دادگاه می‌تواند رای طلاق را صادر کند.

طلاق، به معنای پایان دادن به زندگی مشترک، یکی از گزینه‌های اصلی برای جدایی و پایان دادن به زندگی مشترک است. با انتخاب طلاق، زوجین قادر خواهند بود رابطه زندگی مشترک خود را به طور رسمی خاتمه دهند. در حقوق، طلاق به معنای انحلال عقد نکاح دائم با رعایت تشریفات و قوانین خاص است.

قانون مدنی در ماده 1133 طلاق را تعریف کرده است. بر اساس این ماده، مرد می‌تواند زوجه دائمی خود را طلاق دهد. 

در این مقاله، به طلاق و روش‌های مختلف درخواست طلاق پرداخته شده است. برخلاف اعتقاد عمومی که فقط مرد می‌تواند با درخواست طلاق از دادگاه خانواده عقد ازدواج را منحل کند، واقعیت این است که طلاق می‌تواند به سه روش صورت گیرد. علاوه بر تعریف طلاق و روش‌های درخواست آن، در این مقاله به بررسی مراحل مورد نیاز برای درخواست طلاق و صدور حکم طلاق پرداخته شده است. همچنین، نحوه جداشدن زوجینی که تمایل به طلاق دارند نیز بررسی می‌شود.

تشریفات یا مراحل طلاق چیست

معنی واژه "طلاق" در لغت به گسستن و از هم پاشیدن اشاره دارد. اما در حقوق، طلاق به انحلال عقد نکاح دائم با رعایت تشریفات خاصی اشاره دارد. این تشریفات خاص به مراحلی اشاره دارند که زوجین خواهان طلاق باید آن‌ها را طی کنند

اولاً، زن و مرد باید به مشاوره بروند و سپس عقدنامه را در اختیار داشته باشند. ضمناً گواهی عدم انصراف از طلاق صادره از مرکز مشاوره، اصل آن و مدارک شناسایی باید تنظیم و در مرکز خدمات الکترونیک قضایی ثبت شود. با انجام این مراحل، دادخواست طلاق تهیه و ثبت می‌شود و فرایند رسیدگی به پرونده طلاق در دادگاه خانواده آغاز می‌شود تا به نتیجه نهایی برسد.

ماده ۱۱۳۳ قانون مدنی ایران درباره طلاق صحبت می‌کند. طبق این ماده، مرد در هر زمانی می‌تواند با رعایت تشریفات خاص از زن خود طلاق بگیرد. اما این امکان طلاق دادن و گرفتن طلاق محدود به مرد نیست، زیرا علاوه بر مرد که می‌تواند بدون دلیل و بر اساس حق قانونی خود درخواست طلاق دهد، زن نیز می‌تواند درخواست طلاق دهد. با این تفاوت که زن برای جدایی نیاز به دلیل قانونی دارد.

مراحل روش های مختلف درخواست طلاق

از آنجایی که تعریفی که از طلاق بیان کرده‌ایم، طلاق را به عنوان یک موضوع مورد بررسی قرار دادیم و به ماده قانونی آن نیز اشاره کرده‌ایم که طلاق به طور ویژه مردان مختص است، اما در تیتر قبل اشاره کردیم که طلاق تنها به مردان محدود نمی‌شود، و روش‌های مختلفی برای درخواست طلاق وجود دارد:

1-    طلاق به در خواست مرد: مراحل طلاق به درخواست مرد عبارت است از ثبت نام در سامانه طلاق، حضور در جلسات مشاوره قبل از طلاق، دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، و ثبت دادخواست طلاق. مرد برای طلاق دادن به زن، نیاز به دلیل خاصی ندارد و می‌تواند با پرداخت حقوق مالی به زن، او را طلاق دهد.

2-    طلاق به درخواست زن: مراحل طلاق به درخواست زن به این صورت است که زن در سامانه طلاق ثبت نام می‌کند و زوجین در جلسات مشاوره قبل از طلاق شرکت می‌کنند و پس از اتمام جلسات مشاوره و دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق، زن در یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی درخواست طلاق را ثبت می‌کند.

در روش و مراحل طلاق از طرف زن و طلاق به درخواست مرد، تفاوت‌هایی وجود دارد. برای طلاق از طرف زن، زن باید دلایل محکمه پسندی برای جداشدن و طلاق داشته باشد و این دلایل را به قاضی دادگاه اثبات کند. این دلایل می‌تواند شامل عسر و حرج باشد که به معنای مشقت و رنج زن در زندگی با شوهر است و زن را در ادامه زندگی سختی به می‌کشاند. عسر و حرج می‌تواند شامل موارد مختلفی باشد. در این صورت، زن می‌تواند درخواست طلاق از شوهر خود را داشته باشد، حتی اگر مرد مخالف جدایی باشد.

اما اگر زن دلیل محکم و محکمه پسندی برای جداشدن نداشته باشد و شوهر خواهان طلاق نباشد، در این پرونده زن موفق به جدایی نخواهد شد. در مورد طلاق به درخواست مرد، نیز نیاز به دلیل خاصی نیست و مرد می‌تواند به سادگی زن را طلاق دهد.

در شرایطی که زن تمایل به طلاق و جدایی از همسر خود داشته باشد، در برخی موارد نیازی به ارائه دلیل در دادگاه خانواده ندارد. این امر در صورتی صادق است که زن حق طلاق را داشته باشد. در چنین حالتی، او می‌تواند بدون نیاز به اثبات هیچ گونه دلیلی، در دادگاه از همسر خود طلاق بگیرد.

طلاق توافقی، فرایندی است که در آن زوجین به توافق در مورد طلاق و جدایی از یکدیگر می‌رسند و درباره تمامی مسائل مالی و غیرمالی مرتبط با طلاق نیز توافق کرده‌اند. در این حالت، یکی از طرفین در سامانه تصمیم ثبت نام می‌کند و نوع طلاق را به عنوان "توافقی" انتخاب می‌کند. سپس هر دو طرف به جلسات مشاوره می‌روند و در نهایت، پس از دریافت گواهی عدم انصراف از طلاق، هر دو طرف به صورت مشترک یا جداگانه، با تنظیم یک دادخواست یا دو دادخواست جداگانه، در یکی از شعب دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، دادخواست طلاق را ثبت و تنظیم می‌کنند تا به دادگاه خانواده ارسال شود.

مواردی که بایستی در نظر گرفته شود، این است که هر زن و مردی، به دنبال طلاق هستند، می‌توانند تمام مراحل طلاق را به وکیل مربوطه خود واگذار کنند، حتی در صورتی که این طلاق توافقی باشد. با این حال، در طلاق توافقی، زن و مرد نمی‌توانند از یک وکیل استفاده کنند و باید از دو وکیل جداگانه استفاده کنند.در صورت نیاز به وکیل طلاق توافقی با ما تماس بگیرید.

مراحل کلی طلاق

در جهت حصول طلاق ( طلاق گرفتن ) و پایان عقد ازدواج بین زوج و زنی که به جدایی تمایل دارند، بایستی مراحل یا تشریفات خاصی رعایت شود تا حکم طلاق از دادگاه خانواده صادر گردد و زوجین بتوانند با استفاده از آن حکم یا گواهی عدم امکان سازش به دفتر ازدواج و طلاق مراجعه نموده و با خواندن صیغه طلاق از یکدیگر جدا شوند. این مراحل بدون در نظر گرفتن درخواست طلاق از سوی کدام طرف باشد، به شرح زیر است:

•    پیش از طلاق، زوجین باید در سامانه تصمیم یا طلاق ثبت نام کنند تا بتوانند به جلسات مشاوره قبل از طلاق مراجعه کنند. بعد از حضور زوجین در 5 جلسه مشاوره در مرکز غربالگری شهر خود، در صورتی که مشاور به این نتیجه برسد که ادامه رابطه زناشویی برای زوجین غیرممکن است، گواهی عدم انصراف از طلاق صادر می‌شود.

•    در صورتی که یکی از زوجین خواهان طلاق باشد یا وکالت از طرف دیگری برای طلاق داشته باشد و همچنین گواهی عدم انصراف از طلاق را در اختیار داشته باشند، می‌توانند به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست طلاق را تهیه و ثبت نمایند.

•    این دادخواست طلاق در دفتر خدمات الکترونیک قضایی، همراه با ضمائم و مدارک مربوطه به دادگاه خانواده ارسال خواهد شد. 

•    پس از ارسال دادخواست و مدارک به دادگاه خانواده، پرونده به شعبه مورد نظر ارجاع خواهد شد. در شعبه مربوطه، وقت رسیدگی برای پرونده تعیین خواهد شد. 

•    پس از تعیین تاریخ، ساعت و محل رسیدگی در دادگاه، زوجین از طریق سامانه ثنا ابلاغیه الکترونیکی دریافت می‌کنند. این ابلاغیه شامل جزئیات حضور آن‌ها در دادگاه است.

•    در حین رسیدگی دادگاه، از طرفین خواسته می‌شود داوری را معرفی کنند تا به صورت فعال در جهت ایجاد صلح و سازش بین آن‌ها تلاش کند. این اقدام می‌تواند به تأخیر طلاق و احتمالاً جلوگیری از آن منجر شود. در صورتی که طرفین داوری را معرفی نکنند، دادگاه می‌تواند خود داور را تعیین کند، اما نظر داور در نهایت به قاضی رسیدگی کننده به پرونده بستگی دارد و قاضی در تصمیم‌گیری خود مستقل است.

•    همچنین، در صورتی که درخواست طلاق از سوی زن باشد، در دادگاه از او خواسته می‌شود دلایل قوی و محکمی ارائه کند تا بتواند از شوهر خود طلاق بگیرد. این دلایل باید با استناد به مدارک و شواهد قابل اثبات باشند. اما اگر طلاق به درخواست مرد باشد، او نیازی به ارائه دلیل به دادگاه ندارد و می‌تواند با رعایت شرایطی مانند پرداخت حقوق مالی به زن، گواهی عدم امکان سازش را دریافت کند. در صورتی که طلاق به صورت توافقی رخ دهد، دادگاه با احترام به توافقات طرفین در خصوص امور مالی و غیرمالی طلاق، گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند، 

•    زوجه بعد از دریافت گواهی عدم امکان سازش که به او سه ماه زمان می‌دهد تا از آن استفاده کند، می‌بایست با ارائه آزمایش بارداری به دفتر ازدواج و طلاق ثابت کند که در حال حاضر حامله نیست.

•    سپس زن و مرد با حضور در یکی از دفاتر ازدواج و طلاق، که در اختیار دارند عقدنامه و گواهی عدم امکان سازش صادره از دادگاه و نیز آزمایش بارداری را، قصد خواندن صیغه طلاق به عقد ازدواج خود پایان دهند.

حتما بخوانید: شرایط داور برای طلاق - شرایط داور شدن در طلاق

سریع ترین راه طلاق از طرف زن  

از روشن‌ترین و سریع‌ترین راه برای طلاق از سوی زن  می‌توان به حق طلاق محضری اشاره کرد. در این روش، حق طلاق زن در عقدنامه مورد ذکر می گردد د و در نتیجه وکالتنامه در امر طلاق برای زن فراهم می‌شود. یکی از مزایای این نوع طلاق، عدم نیاز به حضور مرد در روند طلاق است.

می‌توان طلاق را به سادگی و سرعت از طریق حق طلاق برای زن تحقق داد. در این روش، زن می‌تواند به تنهایی درخواست طلاق را ارائه کند و بدون نیاز به انجام مراحلی مانند داوری یا مشاوره، حکم طلاق را دریافت کند. مزیت این روش در این است که فرآیند طلاق سریع‌تر و آسان‌تر خواهد بود.

اما گاهی اوقات استثنایی در بخش حق طلاق برای زن قرار داده شده است که با رعایت و پذیرفتن آن شروط می‌تواند حق طلاق را داشته باشد با ذکر مثالی موضوع را روشن تر می نماییم. در برخی حالات استثنائی، زن می‌تواند حق طلاق را با رعایت و پذیرش شرایط مشخصی داشته باشد. یک مثال از این استثناها در بخش حق طلاق برای زن وجود دارد. به عنوان مثال: 

برای دریافت حق زن برای طلاق، می‌توان در عقدنامه آن قیدی درج کرد که در صورت اعطای حضانت فرزندان به زن، او حق طلاق خواهد داشت. در نتیجه، زن موظف است این شرط را بپذیرد و قبول کند. همان طور که در متن بالا توضیح دادیم حق طلاق می‌تواند به همراه شرایط و قیدهای خاصی باشد که باعث می‌شود زن برخی از حقوق و امتیازات خود را به‌منظور تسریع در فرایند طلاق از دست بدهد. با این حال، روشی که زن به‌طور عمده می‌تواند انتخاب کند تا طلاق را سریع‌تر انجام دهد، همین روش است.

هر زندگی مشترک بین زوجین نمی‌تواند همیشه به نتیجه‌ای مطلوب منجر شود و همه افراد در طول زمان با ناراحتی و شکست‌هایی مواجه خواهند شد. به همین دلیل، برخی افراد در جستجوی راه‌حلی برای نجات و فرار از زندگی خود هستند. اما راه‌حل آسان‌ترین برای این مسئله، طلاق است که با انجام آن زوجین می‌توانند زندگی مشترک خود را به پایان برسانند.

سؤال هایی مانند زمان و شکلی که زن و مرد برای طلاق انتخاب می‌کنند، یک مسئله‌ای است که در ذهن بسیاری از افراد مطرح می‌شود. 

درپاسخ به این سوال باید بگوییم زمانی که زن و مرد به این نتیجه می‌رسند که ادامه زندگی مشترک آن‌ها بر اساس شرایطی که خودشان در جریان آن هستند غیرممکن یا دشوار است، می‌توانند تصمیم بگیرند که این زندگی را به پایان برسانند. طلاق در این موارد، به‌عنوان راهی برای جدا شدن دائمی و خاتمه دادن به رابطه زناشویی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

معایب طلاق از طرف مرد

1.    در صورتی که در عقدنامه شرطی درباره تصنیف دارایی وجود داشته باشد و مرد آن را امضا کرده باشد، در صورتی که بدون دلیل مشروع طلاق بخواهد، میبایست نصف اموال و دارایی خود را در زمان طلاق به زن خود واگذار کند یا ببخشید.

2.    پرداخت کلیه حقوق مالی زن از جمله:

•    نفقه: عدم تمکین زن می‌تواند یکی از عواملی باشد که استحقاق زن دریافت نفقه را از بین می‌برد و لازم به ذکر است که مرد در صورت طلاق از سوی او، ملزم است حتی پس از جدایی و در طول مدت عده، نفقه زن را پرداخت کند.

•    مهریه: مهریه: به عنوان یکی از حقوق مالی زن، در صورت مطالبه، پس از طلاق باید توسط مرد به زن پرداخت شود. بطور کلی، مرد در صورت عدم توانایی در پرداخت مهریه، می‌تواند از دادگاه درخواست اعسار و تقسیط مهریه را داشته باشد. اگر مهریه معین و عندالاستطاعه باشد، زن باید تمکن مالی مرد را اثبات کند تا بتواند مهریه را دریافت کند.

•    اجرت المثل یا نحله: در صورتی که چندین سال از زندگی مشترک زن و شوهر گذشته باشد، اجرت امثل یا نحله به معنای درخواست زن بابت تمامی امور منزل و حتی شیر دادن به فرزندان از همسر خود است. اما در صورتی که مرد ثابت کند که زن از ابتدای زندگی مشترک قصد داشته بدون دریافت دستمزد و رایگان کارهای منزل را انجام دهد، اجرت امثل یا نحله مطرح نخواهد شد.