سوال کاربر :
سلام میخواستم بدونم در تصادفی که راننده سرعت غیر مجاز داشته وبه خاطر اجتناب از برخورد با ماشین دیگه منحرف شده و به لاین مخالف بدلیل نبود گاردریل رفته و با ماشین دیگه برخورد کرده راننده مباشر محسوب میشه یا یکی از اسباب درکنار سایر اسباب و کدوم مواد قانونی مربوط به این حالت میشه و اینکه اگه پلیس در گزارشش شهرداری رو به خاطر نقص راه دارای سهم تقصیر معرفی کرده باشه این نظر پلیس قابل اتکا هست و میشه روی اون حساب کرد وبه همین استناد دعوا رو پیش برد، حادثه درون شهری بوده
پاسخ وکیل
سلام .بله باتوضیح شما راننده چون سرعت غیر مجاز داشته مباشر محسوب می گردد در ماده 494 قانون مجازات اسلامی تعریف شده است . طبق این ماده : " مباشرت آن است که جنایت مستقیما توسط خود مرتکب واقع شود " . بنابراین می توان گفت مباشر جرم کسی است که خود به تنهایی جرم را انجام می دهد و در صورت تعقیب و پیگیری توسط ماموران قانونی به مجازات جرمی که مرتکب شده است محکوم خواهد شد . در صورت اجتماع سبب و مباشر سه حالت می‌توان فرض کردحالت اول: مباشر اقوی از سبب است، در این موارد نتیجه قابل انتساب به مباشر است، که مستقیماً در وقوع جنایت دخالت داشته، و مباشر تمامی ارکان جرم را یعنی رکن مادی و رکن معنوی و رکن قانونی را داراست.حالت دوم: سبب اقوی از مباشر است، در این موارد بنا به دلایلی نتیجه به بار آمده منتسب به سبب است، و استثنائی بر اصل کلی ضمان مباشر در حالت قبل می‌باشد. اقوی بودن سبب از مباشر نیاز به دلیل دارد و باید از طرف مدعی آن اثبات گرددمباشر و سبب یکسان باشند. در این حالت سبب و مباشر در وقوع نتیجه مجرمانه عرفاً به‌طور مساوی دخالت داشته‌اند و نتیجه قابل انتساب به همه آنها می‌باشد، کدام یک مسؤول هستند؟
قانون مباشر را در مسئولیت بر مسبب مقدم کرده است. از ظاهر ماده ۳۶۳ قانون مجازات اسلامی‌و ماده ۳۳۲ قانون مدنی، این مطلب فهمیده می‌شود که، به‌طور کلی و اصولاً در حالت اجتماع سبب و مباشر (که با توجه به اطلاق ماده شامل حالت تساوی سبب و مباشر هم می‌گردد.) مباشر مقدم می‌گردد، زیرا مباشر نزدیک به نتیحه می‌باشددر این خصوص رای وحدت رویه دیوان عالی کشور اظهار می‌دارد: در باب ضمان مسئولیت بر عهده مباشر است، و در اجتماع سبب و مباشر، مباشر مسئول است مگر اینکه سبب اقوی از مباشر باشد؛ بنابراین حتی در صورت تساوی سبب و مباشر باز مباشر ضامن است.
