به طور کلی قانونگذار شرایط صدور حکم طلاق به درخواست زوجه را بسیار دشوار درنظر گرفته است ولیکن در زمانی که زوجه بنا به دلایلی قادر به تحمل ادامه زندگی نباشد، دادگاه می تواند اقدام به صدور رای طلاق دهد یکی از این شرایط، غیبت طولانی و بدون عذر موجه زوجه است که در ادامه بررسی می شود.

معنای لغوی عسر و حرج به معنای مشقت ، سختی، تنگی، غیر قابل تحمل و... آمده است و قانون گذار عسر و حرج را در ماده 1130 قانون مدنی بیان کرده و موارد آن را ذیل ماده شرح داده است. که بر اساس ماده فوق می توان عسر و حرج  را اینگونه بیان داشت، وضعیتی که ادامه زندگی برای زوجه بسیار سخت و در واقع غیر قابل تحمل خواهد شد مانند زمانی که مرد اعتیاد به مواد مخدر داشته و یا دارای بیماری صعب الاعلاج باشد و امثال این موارد و درصورتی که عسر و حرج به اثبات برسد دادگاه می تواند زوج را جبار به طلاق نماید.

قانون گذار ملاک تشخیص عسر و حرج را عرف قرارداده است و زوجه برای اثبات این امر باید زندگی خصوص خود را به قضاوت گذاشته و از سوی دیگر ثابت نماید هر زن دیگری که در وضعیت کنونی وی باشد قادر به تحمل این زندگی نخواهد بود.

حال سوالی که مطرح است زوجه غایب مفقود الاثر چگونه می تواند عسر و حرج خود را اثبات نماید؟

 در خصوص اثبات این امر شرایط متعددی وجود دارد که مورد پذیرش محاکم می باشد، این موارد عبارتند از:

پرداخت نفقه یکی از وظایف اصلی زوج بوده که هم زمان با امضا شروط عقد نامه این وظیفه بر عهده ا خواهد بود. حال زمانی که شوهر غیبت داشته و به مدت شش ماه نفقه پرداخت ننماید، این امر سبب سختی زندگی زوجه خواهد شد و زوجه می تواند به استناد ماده 1130 قانون مدنی و  عدم پرداخت نفقه به مدت شش ماه درخواست طلاق خود را بدهد و در صورت اثبات عسر و حرج ، دادگاه بصورت غیابی حکم طلاق را صادر خواهد نمود.

یکی از موارد اساسی تشکیل خانواده برآورده کردن نیاز های جنسی زن و مرد می باشد. قانونگذار همانطور که بیان داشته درصورتی که زوجه از برقراری رابطه جنسی خوداری نماید، زوج می تواند وی را به حکم دادگاه الزام به تمکین نماید و چنانچه اجرای حکم میسر نبود،  نفقه را به  وی پرداخت نماید. اما از سوی دیگر قانون گذار این موضوع را نیز برای زوجه در نظر گرفته است، چنانچه که زوج نتواند نیاز های جنسی زوجه را برآورده نماید در واقع شرایط عسر و حرج زوجه را با این عمل فراهم نموده و زوجه می تواند تقاضای طلاق دهد.

ماده 1104 قانون مدنی اعلام داشته که زوجین باید در راستای حفظ و استحکام خانواده تلاش نموده و در تربیت فرزندان خود یکدیگر را همراهی و یاری رسانی کنند.

همانطور که این ماده بیان داشته هدف از تشکیل خانواده حفظ بقا و استحکام آن و همچنین تربیت فرزندان خانواده است که یکی از اصلی ترین وظایف پدر خانواده می باشد. حال در صورتی که زوج برای مدت طولانی غیبت داشته باشد قاعدتا دیگر نمیتواند در راستای حفظ و بقای خانواده و تربیت فرزندان خود تلاشی نماید و تمام این زحمات به زوجه محول خواهد شد و درنتیجه این امر شرایط عسر و حرج میسر خواهد شد و زوجه به استناد همین امر می تواند در خواست طلاق خود را از دادگاه صالحه بخواهد.