نفقه مانند اجرت المثل و مهریه یکی دیگر از حقوق مالی زوجه است که زوجه مستحق دریافت آن است و مطابق ماده ۱۱۰۶ قانون مدنی پرداخت آن به عهده شوهر است .
انواع نفقه را می شناسید؟
- نفقه مربوط به زوجه نوع مهمی از نفقه است. این نوع از نفقه مربوط به زوجین است و مرد موظف است که به زن پرداخت نماید.
- نوع دیگری از نفقه با نام نفقه اقارب و خویشاوندان شناخته می شود. در برخی از شرایط افراد ملزم به پرداخت نفقه به بعضی از نزیکان خود هستند. در این شرایط کسی می تواند ادعای دریافت نفقه داشته باشد که اولا مشخص شود که وضعیت مالی خوبی ندارد و پس از آن امکان اشتغال و درآمد برایش فراهم نباشد.
خوب است بدانید که نفقه زوجه به نفقه اقارب مقدم است.
نفقه اقارب با نفقه زوجه چه فرقی دارد؟
- همان طور که گفتیم نفقه زوجه بر نفقه اقارب مقدم است.
- زن می تواند برای نفقه ای که در گذشته به او پرداخت نشده، شکایت کند اما اقارب این امکان را ندارند.
- این که مرد باید نفقه همسرش را بپردازد ربطی به تمکن مالی او ندارد اما در مورد نفقه اقارب تمکن مالی مهم است
نفقه برای زنان شاغل
برای بسیاری از افراد سوال است که زنانی که خودشان شاغل هستند در مورد نفقه چه وضعیتی دارند؟ این که زن شاغل باشد یا نباشد، تاثیری بر حق نفقه او ندارد. در صورتی که زن شاغل باشد و حتی درآمد بالایی هم داشته باشد، مرد همچنان موظف به پرداخت نفقه به وی می باشد.
بر اساس قانون هر وقت رابطه زوجیت میان همسران برقرار شود، مرد باید نفقه را پرداخت کند و در این جا میزان اشتغال و درآمد زن تاثیری ندارد.
نفقه جزء وظایف مرد است و باید پرداخت شود. عدم پرداخت نفقه می تواند باعث شود برای مرد مجازات کیفری در نظر گرفته شود حتی در صورتی که مرد به صورت مستمر از پرداخت نفقه سر باز زند زن می تواند از او طلاق بگیرد.
نکته ای که در مورد نفقه وجود دارد این است که اگر زن از وظایف زوجیت سر باز زند نمی تواند ادعای نفقه داشته باشد. زن در صورت تمکین می تواند برای عدم پرداخت نفقه از طرف مرد از وی شکایت کند. البته مواردی وجود دارد که حتی زن ممکن است در خانه همسرش حضور نداشته باشد ولی قانون به او حق دریافت نفقه بدهد. مثلا اگر زن از ترس ضرب و شتم و.. در منزل همسرش حضور ندارد، مرد هم چنان باید نفقه او را پرداخت نماید.
یکی از مواردی که باعث می شود زن بتواند بدون رضایت شوهر از وی جدا شود عدم پرداخت نفقه به صورت مستمر است. در این شرایط زن می تواند مهریه اش را هم به صورت کامل دریافت کند. این که نفقه باید چقدر باشد به توانایی مالی مرد و نیز شان و موقعیت زن بستگی دارد. کارشناس مربوطه با در نظر گرفتن تمامی این موارد میزان نفقه را تعیین می کند.
میزان نفقه
همان طور که گفتیم زن هر میزان هم که درآمد داشته باشد از آن خودش است و مرد باز هم موظف به پرداخت مهریه می باشد. در این میان توان مرد هم در نظر گرفته می شود. آیا زن می تواند هر مبلغی را به عنوان نفقه تقاضا کرده و دریافت کند؟
زن می تواند تقاضای مبلغ خاصی داشته باشد. در صورتی که مرد مبلغ را بپذیرد، دادگاه هم موضوع را ادامه نمی دهد. اگر مرد مخالف باشد چه؟ در این جا دادگاه وارد عمل می شود و یک کارشناس را موظف می کند تا میزان نفقه لازم برای زوجه را تعیین کند.
زن و مرد هر دو می توانند تقاضای ارجاع به کارشناس داشته باشند. در هر صورت هزینه کارشناس را باید پرداخت کنید که می تواند عدد متفاوتی باشد. اگر زن تقاضای رسیدگی توسط کارشناس را داشته باشد هنگام صدور حکم نفقه دادگاه مبلغی که برای این رسیدگی به کارشناس پرداخت شده است را هم به بدهی مرد اضافه می کند. در واقع چه زن درخواست رسیدگی کارشناس بدهد و چه مرد، مرد موظف به پرداخت حق کارشناسی می باشد.
در دادگاه نفقه چه بگوییم
مجازات ترک انفاق
چقدر نفقه باید به زن پرداخت کرد ؟
نفقه واجب مشروط است .
می توان به میزان نفقه اعتراض کرد؟
بله. هر کدام از زن و مرد می تواند نسبت به مبلغ نفقه معترض باشد. شورای حل اختلاف به اعتراضات در این زمینه رسیدگی می کند. نفقه زوجه باید به صورتی باشد که همه نیازهای متعارف او را شامل شود و متناسب با شان او هم باشد.
زن گاهی مستحق دریافت نقه نیست
نفقه به عنوان یک حق برای خانم در نظر گرفته شده اما به شرط این که تمکین داشته باشد. در صورتی که خانم تمکین نداشته باشد، نفقه شامل حال او نمی شود. دقت کنید که اگر عدم تمکین دلیل موجهی داشته باشد مثلا به دلیل بیماری یا... باشد مرد موظف به پرداخت نفقه خواهد بود و عدم تمکین باعث عدم نیاز به پرداخت نفقه نمی شود.
چگونگی طرح دادخواست
اما برای مطالبه نفقه فرزندان در دادگاه نفقه چه بگوییم ؟
پرداخت نفقه ضمانت اجرایی دارد؟
اگر مرد از پرداخت نفقه همسرش امتناع کند یا این که از روی ناتوانی نتواند نفقه را بپردازد زن می تواند به دلیل عدم پرداخت نفقه و نیز عدم الزام او به این امر، طلاق بگیرد. در این شرایط مرد موظف به پرداخت مهریه و نفقه های معوقه است و دادگاه وی را مجبور به طلاق می کند.
عدم پرداخت نفقه زن یک جرم است و حتی می توان مرد را به این دلیل مورد تعقیب کیفری و مجازات قرار داد. بر اساس ماده 53 قانون حمایت خانواده مشخص می شود که افرادی که از پرداخت نفقه همسر و یا دیگر اشخاص لازم سر باز زنند به حبس تعزیری درجه 6 محکوم می شوند.
شرط ضمن عقد برای عدم تعلق نفقه به زن
شاید برایتان سوال باشد که آیا می توان ضمن عقد شرطی گذاشت که بر اساس آن نفقه به زن تعلق نگیرد؟ فقها در این زمینه اختلاف نظر دارند. با این حال ضمن عقد می توان هر شرطی را به صورت دو طرفه برقرار نمود.
هزینه تحصیل زن هم موضوعی است که در مورد آن حرف های متفاوتی وجود دارد. قانون در این زمینه هیچ نگفته است اما فقها معتقدند که هزینه تحصیل زوجه جزء نفقه نیست.
هزینه های درمان در نفقه
بر اساس قانون هزینه های درمان زن جزء نفقه است و مرد موظف به پرداخت آن می باشد. در صورتی که زن به بیماری صعب العلاج و پر هزینه ای مبتلا باشد مرد مسئولیتی در قبال پرداخت تمامی این هزینه ها ندارد. در چنین مواردی قاضی شرایط لازم را بررسی کرده و تصمیم گیری می کند. شرایطی مثل وضعیت مالی زوجین، قانون، شرع و موارد مشابه بررسی می شود.
نفقه در دوران عقد
در صورتی که عقد انجام شده و زمان مشخصی برای شروع زندگی مشترک در نظر گرفته شده است، نفقه در این زمان مطرح نخواهد بود. اگر مرد زوجه را رها کرده و اقدامی برای شروع زندگی مشترک انجام ندهد، زن می تواند تقاضای نفقه داشته باشد.
در صورتی که زن و شوهر رابطه زناشویی نداشته باشند زن می تواند تا هنگام پرداخت کامل مهریه تمکین نداشته و نفقه اش را هم دریافت کند.
نفقه شامل چه مواردی است؟
نفقه شامل نیازهای متعارفی است که زن دارد. در تعیین میزان نفقه شان زن در نظر گرفته می شود. غذا، خوراک، پوشاک، اثاثیه لازم برای منزل، هزینه های درمان در حد متعارف، مسکن و برخی موارد مشابه شامل نفقه است. در صورتی که زن عادت به داشتن خدمتکار داشته باشد یا این که به دلیل مریضی به وجود آن نیاز داشته باشد، مرد موظف است که شرایط را برای او فراهم کند.
