قتل در تصادفات رانندگی و مجازات آن چیست؟

امروزه با پیشرفت ابنا بشر در زمینه تکنولوژی و علم وسایل آرامش انسانها فراهم شده است اما این فراهم شدن وسایل آرامش به معنای فراهم شدن وسایل آسایش نیست به طور مثال ساخت خودرو و وسایل حمل و نقل سهولت در آمد و شد را فراهم کرده است اما علی رغم وضع قوانین و مقررات مشاهده میشود که از سوانح منجر به فوت و جرح در ارتباط با وسایل نقلیه کن نشده است و سالانه آمار قابل توجهی از مرگ و میر ها را به خود اختصاص داده است به همین جهت در این مقاله به بررسی موضوع قتل در تصادفات رانندگی و مجازات آن خواهیم پرداخت پس تا انتها  گروه وکلا و مشاوران و کارشناسان حقوقی سایت وکیلوند را همراهی کنید.

 

عده کثیری از مردم بر این باور هستند که اگر زمانی شخصی دچار تصادف رانندگی شد و بدین خاطر مرتکب قتل شخص دیگری شود مجازات آن از لحاظ قانون و حقوق جزا بدون شک قصاص است و راننده خاطی به اعدام محکوم خواهد شد در حالی که باید چنین تفکری را از ذهن زدود و بیان کنیم که در این مواقع معمولا قتل رخ داده است لیکن نه از جنس عمدی بلکه از نوع غیر عمد .

باید توجه داشت که جنایت در قانون مجازات اسلامی به سه دسته تقسیم میشود جنایت عمدی ،غیر عمدی و خطای محض که در ادامه به بررسی مواد قانونی مرتبط با آن خواهیم پرداخت .

 

مطابق ماده ۲۸۹ قانون مجازات اسلامی

 

جنایت بر نفس، عضو و منفعت بر سه قسم عمدی، شبه عمدی و خطای محض است.

 

 

به همین منظور قانون گذار در ماده ۲۹۰ قانون مجازات اسلامی به تعریف جنایت عمدی پرداخته است ؛

 

جنایت در موارد زیر عمدی محسوب می شود:

الف- هرگاه مرتکب با انجام کاری قصد ایراد جنایت بر فرد یا افرادی معین یا فرد یا افرادی غیرمعین از یک جمع را داشته باشد و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن واقع شود، خواه کار ارتکابی نوعاً موجب وقوع آن جنایت یا نظیر آن بشود، خواه نشود.

ب- هرگاه مرتکب، عمداً کاری انجام دهد که نوعاً موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن، می گردد، هرچند قصد ارتکاب آن جنایت و نظیر آن را نداشته باشد ولی آگاه و متوجه بوده که آن کار نوعاً موجب آن جنایت یا نظیر آن می شود.

پ- هرگاه مرتکب قصد ارتکاب جنایت واقع شده یا نظیر آن را نداشته و کاری را هم که انجام داده است، نسبت به افراد متعارف نوعاً موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن، نمی شود لکن درخصوص مجنیٌ علیه، به علت بیماری، ضعف، پیری یا هر وضعیت دیگر و یا به علت وضعیت خاص مکانی یا زمانی نوعاً موجب آن جنایت یا نظیر آن می شود مشروط بر آنکه مرتکب به وضعیت نامتعارف مجنیٌ علیه یا وضعیت خاص مکانی یا زمانی آگاه و متوجه باشد.

ت- هرگاه مرتکب قصد ایراد جنایت واقع شده یا نظیر آن را داشته باشد، بدون آنکه فرد یا جمع معینی مقصود وی باشد، و در عمل نیز جنایت مقصود یا نظیر آن، واقع شود، مانند اینکه در اماکن عمومی بمب گذاری کند.

تبصره ۱- در بند(ب) عدم آگاهی و توجه مرتکب باید اثبات گردد و در صورت عدم اثبات، جنایت عمدی است مگر جنایت واقع شده فقط به علت حساسیت زیاد موضع آسیب، واقع شده باشد و حساسیت زیاد موضع آسیب نیز غالباً شناخته شده نباشد که در این صورت آگاهی و توجه مرتکب باید اثبات شود و در صورت عدم اثبات، جنایت عمدی ثابت نمی شود.

تبصره ۲- در بند(پ) باید آگاهی و توجه مرتکب به اینکه کار نوعاً نسبت به مجنیٌ علیه ، موجب جنایت واقع شده یا نظیر آن می شود ثابت گردد و درصورت عدم اثبات، جنایت عمدی ثابت نمی شود.

 

 

 

مطابق ماده ۲۹۱ قانون مجازات اسلامی

 

 

الف- هرگاه مرتکب نسبت به مجنیٌ علیه قصد رفتاری را داشته لکن قصد جنایت واقع شده یا نظیر آن را نداشته باشد و از مواردی که مشمول تعریف جنایات عمدی می گردد، نباشد.

ب- هرگاه مرتکب، جهل به موضوع داشته باشد مانند آنکه جنایتی را با اعتقاد به اینکه موضوع رفتار وی شیء یا حیوان و یا افراد مشمول ماده(۳۰۲) این قانون است به مجنیٌ علیه وارد کند، سپس خلاف آن معلوم گردد.

پ- هرگاه جنایت به سبب تقصیر مرتکب واقع شود، مشروط بر اینکه جنایت واقع شده یا نظیر آن مشمول تعریف جنایت عمدی نباشد.

 

 

 

بر اساس ماده ۲۹۲ قانون مجازات اسلامی

 

جنایت در موارد زیر خطای محض محسوب می شود:

الف- در حال خواب و بیهوشی و مانند آنها واقع شود.

ب- به وسیله صغیر و مجنون ارتکاب یابد.

پ- جنایتی که در آن مرتکب نه قصد جنایت بر مجنیٌ علیه را داشته باشد و نه قصد ایراد فعل واقع شده بر او را، مانند آنکه تیری به قصد شکار رها کند و به فردی برخورد نماید.

تبصره- در مورد بندهای(الف) و(پ) هرگاه مرتکب آگاه و متوجه باشد که اقدام او نوعاً موجب جنایت بر دیگری می گردد، جنایت عمدی محسوب می شود.

 

حالا که با معنی و مفهوم انواع جنایت بر اساس عمدی و شبه عمدی و خطای محض آشنا شدیم به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که قتل در تصادفات رانندگی در چه مواردی غیر عمدی است ؟

 

در پاسخ به این سوال خواهیم گفت که اگر قتل به سه علت عمده رخ دهد به صورت قتل غیر عمد خواهد بود و قتل غیر عمدی محسوب میشود ؛

اگر قتل در اثر بی احتیاطی یا بی مبالاتی اتفاق بیفتد

غیر عمد محسوب خواهد شد یا اینکه قتل در اثر عدم رعایت نظامات دولتی  یا اینکه به دلیل مهارت نداشتن راننده وسیله نقلیه یا نداشتن گواهینامه اتفاق بیفتد .

در تمامی موارد فوق قتل صورت گرفته به صورت غیر عمد است زیرا اگرچه اقدام راننده باعث نقض قوانین است اما در هر حال فاقد عنصر معنوی و سو نیت است .

 

مجازات قتل در تصادف رانندگی بر اساس ماده ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی اینگونه تعیین شده است ؛

ماده ۷۱۴ قانون مجازات اسلامی

 

هر گاه بی‌احتیاطی یا بی‌مبالاتی یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده (‌اعم از وسائط نقلیه زمینی یا آبی یا هوایی) یا‌متصدی وسیله موتوری منتهی به قتل غیر عمدی شود مرتکب به شش ماه تا سه سال حبس و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه از ناحیه اولیای دم‌محکوم می‌شود.

 

پس مشاهده شد که مجازات قتل در تصادف رانندگی در اثر بی احتیاطی یا مبالاتی شش ماه تا سه سال حبس و نیز پرداخت دیه تعیین شده است .

البته باید توجه نمود مرتکب در صورتی به پرداخت دیه محکوم میشود که محکوم له و شاکی آن را مطالبه کند و اگر دیه را مطالبه نکند این امر باعث سقوط مجازات حبس نیست هر چند که میتواند باعث تخفیف در مجازات باشد .

 

 

قانون گذار در مواد ۷۱۸ و ۷۱۹ قانون مجازات اسلامی ( بخش تعزیرات ) مواردی را  پیش بینی نموده است که در صورت تحقق این موارد مجازات مرتکب تشدید خواهد شد .

 

ماده ۷۱۸ قانون مجازات اسلامی

 

در مورد مواد فوق هر گاه راننده یا متصدی وسایل موتوری در موقع وقوع جرم مست بوده یا پروانه نداشته یا زیادتر از سرعت مقرر‌حرکت می‌کرده است یا آن که دستگاه موتوری را با وجود نقص و عیب مکانیکی موثر در تصادف به کار انداخته یا در محل‌هایی که برای عبور پیاده رو‌علامت مخصوص گذارده شده است، مراعات لازم ننماید و یا از محل‌هایی که عبور از آن ممنوع گردیده است رانندگی نموده به بیش از دو سوم حداکثر‌مجازات مذکور در مواد فوق محکوم خواهد شد. دادگاه می‌تواند علاوه بر مجازات فوق مرتکب را برای مدت یک تا پنج سال از حق رانندگی یا تصدی‌وسایل موتوری محروم نماید.

 

ماده ۷۱۹ قانون مجازات اسلامی

 

هر گاه مصدوم احتیاج به کمک فوری داشته و راننده با وجود امکان رساندن مصدوم به مراکز درمانی و یا استمداد از مامورین انتظامی از‌این کار خودداری کند و یا به منظور فرار از تعقیب محل حادثه را ترک و مصدوم را رها کند حسب مورد به بیش از دو سوم حداکثر مجازات مذکور در‌مواد (۷۱۴) و (۷۱۵) و (۷۱۶) محکوم خواهد شد. دادگاه نمی‌تواند در مورد این ماده اعمال کیفیت مخففه نماید.

تبصره ۱ - راننده در صورتی می‌تواند برای انجام تکالیف مذکور در این ماده وسیله نقلیه را از صحنه حادثه حرکت دهد که برای کمک رسانیدن به‌مصدوم توسل به طریق دیگر ممکن نباشد

تبصره ۲ - در تمام موارد مذکور هر گاه راننده مصدوم را به نقاطی برای معالجه و استراحت برساند و یا مامورین مربوطه را از واقعه آگاه کند و یا به‌هر نحوی موجبات معالجه و استراحت و تخفیف آلام مصدوم را فراهم کند دادگاه مقررات تخفیف را درباره او رعایت خواهد نمود.

 

اگر شخصی دارای خوردوی گران قیمت یا صفر باشد و در اثر تصادف قیمت خودرو دچار افت شدید قیمت شود ، فرد خسارت دیده میتواند از راننده مسبب حادثه تقاضای پرداخت خسارت ناشی از افت قیمت خودرو را نماید .

 

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد قتل در تصادفات رانندگی و مجازات آن و به طور کلی پیرامون جرایم ناشی از تخلفات رانندگی میتوانید جهت مشاوره تلفنی و رزرو مراجعه به صورت حضوری به وکلا و مشاوران و کارشناسان حقوقی سایت وکیلوند اولین استارتاپ حقوقی ایران مراجعه نمایید.