در این مقاله مطالعه خواهید کرد:
یکی از دعاوی مهم که هنگام جدایی زن و مرد مطرح می‌شود مطالبه مهریه است. البته برخی از خانوم ها این حق را بدون اینکه درخواست طلاق بدهند مطالبه می‌کنند و مرد نیز موظف به پرداخت آن خواهد بود. اما باید گفت میزان این مهریه که با توجه به عرف حاکم در ایران در مراسم‌های قبل ازدواج تعیین می‌شود متفاوت است و هر خانواده‌ای با توجه به شرایط هر دو طرف آن را تعیین می‌کنند. ما نیز در این مقاله قصد داریم شرایط دریافت مهریه بالای 110 سکه را بررسی کنیم با ما همراه باشید.
تعریف مهریه در قانون مدنی
با استناد به ماده 1087 قانون مدنی، مهریه مالی است که با انعقاد عقد نکاح میان طرفین مرد را ملزم به پرداخت به زن خواهد کرد.
مهریه حکمی شرعی و قانونی است که امکان تعیین میزان آن بعد از انعقاد عقد دائم نیز وجود دارد که البته این امکان برای عقد موقت وجود ندارد.
در دین و قانون هیچ محدودیتی برای میزان مهریه وجود ندارد و طرفین می‌توانند هر چیزی که ارزش اقتصادی داشته باشد اعم از پول رایج، طلا، سکه، ملک و ... را به عنوان مهر تعیین کرده و در عقد نیز ذکر کنند.
انواع مهریه بر اساس شرایط تعیین
مهریه با توجه به شرایطی که بر اساس آن تعیین می‌شود به 3 دسته مهرالمسمی، مهرالمتعه و مهرالمثل تقسیم می‌شود. این مال پس از جاری شدن عقد تماما به زن تعلق می‌گیرد و هیچ کسی نمیتواند این حق را از وی بگیرد. فقط در صورتی که زن قسمتی یا تمام مهریه را ببخشد دیگر نمیتواند آن را از مرد دریافت کند.
انواع مهریه شامل:
1- مهرالمسمی
یکی از انواع مهریه، مهرالمسمی است که در هنگام عقد نکاح با توافق مرد و زن مشخص شده و در عقدنامه نیز ذکر می‌شود.
این مهریه در دفاتر ثبت ازدواج ثبت شده و زن نیز می‌تواند پرداخت آن از طرف مرد را از دادگاه درخواست نماید. البته باید گفت هنگام دریافت این مهریه بررسی می‌شود که طلاق قبل از رابطه زناشویی انجام می‌شود یا خیر؛ زیرا در صورتی که رابطه زناشویی انجام شده باشد زن می‌تواند مهریه را به صورت کامل دریافت کند اما اگر این رابطه صورت نگرفته باشد فقط نصف آن به زن تعلق می‌گیرد.
2- مهرالمتعه
برای توضیح مهرالمتعه باید به ماده 1093 قانون مدنی استناد کرد که بر اساس آن «هرگاه مهر در عقد نکاح ذکر نشده باشد و مرد بخواهد قبل از نزدیکی و تعیین مهریه زن را طلاق بدهد دادگاه برای زن مهرالمتعه در نظر خواهد گرفت.» یکی از نکاتی که باید راجع به این نوع مهریه ذکر کرد دقت به شرایط مالی مرد برای تعیین میزان آن است.
3- مهرالمثل
مسأله دیگری که در ماده 1093 قانون مدنی ذکر شده است مهرالمثل است.
با استناد به این ماده قانونی اگر مهریه در زمان عقد نکاح تعیین نشود و طلاق نیز پس از انجام رابطه زناشویی انجام شود زن مستحق پرداخت مهرالمثل خواهد بود. برای تعیین میزان مهرالمثل و محاسبه مهریه به شرایط خانوادگی زن و وضعیت او در جامعه توجه می‌شود.
انواع مهریه در نحوه وصول
از دیگر مواردی که هنگام وصول مهریه به آن اهمیت داده می‌شود شرایطی است که برای آن تعیین شده است. به صورت کلی مهریه به 2 مورد عندالمطالبه و عندالاستطاعه تقسیم می‌شود که توضیح هرکدام آن‌ها به شرح:
- عندالمطالبه: عندالمطالبه به معنی هنگام مطالبه است و زن هر وقت که آن را درخواست کند مرد باید نسبت به پرداخت آن اقدام نماید. در صورتی که مرد مهریه را نپردازد و حتی تقاضای اعسار کند زن می‌تواند با مراجعه به مراجع قانونی جهت الزام مرد به پرداخت مهریه از روش‌هایی مختلف اقدام نماید.
- عندالاستطاعه: مهریه عندالاستطاعه شرایط متفاوتی با عندالمطالبه دارد؛ زیرا دریافت آن موکول به داشتن توانایی مالی در شوهر است. هنگامی که زن بخواهد این مهریه را دریافت کند و مرد از پرداخت آن خودداری کند زن باید استطاعت مالی خود را ثابت کند و تا ثابت نکردن این توانایی مالی امکان دریافت آن وجود نخواهد داشت.
سقف مطالبه مهریه
هنگامی که یک دعوی طلاق در دادگاه بررسی می‌شود میزان مهریه مشخص شده نیز در دادگاه مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این موقع می‌توان 3 حالت را برای مهریه مشخص نمود که شامل:
1- مهریه کمتر از 110 سکه
با استناد به ماده 22 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1391 هرگاه مهریه هنگام انعقاد عقد 110 سکه بهار آزادی یا معادل آن تعیین شود وصول آن نیز مشمول ماده 2 قانون اجرای محکومیت‌های مالی خواهد شد.
ماده 2 این قانون ذکر میکند هر کس محکوم به پرداخت مالی به دیگری شود و از اینکار سرباز بزند دادگاه وی را ملزم به پرداخت این دین خواهد کرد و چنانچه مالی در دسترس وی قرار داشته باشد آن را ضبط کرده و به میزان محکومیت او از این مال استیفا خواهد کرد.
2- مهریه دقیقا 110 سکه
در صورتی که میزان مهریه دقیقا 110 سکه یا معادل آن باشد نیز بر اساس ماده 22 قانون حمایت خانواده بررسی شده و حکم نهایی صادر خواهد شد.
3- مهریه بیشتر از 110 سکه
قبل از اینکه قانون حمایت خانواده در سال 1391 به تصویب برسد امکان دریافت مهریه به هر میزان که بود برای زوجه وجود داشت اما پس از تصویب این قانون باید گفت برای دریافت مهریه بیش از 110 سکه، زن باید توانایی پرداخت آن از طرف مرد را به دادگاه ثابت نماید.
شرایط دریافت مهریه بالای 110 سکه
همانطور که به آن اشاره کردیم در قانون حمایت خانواده، امکان دریافت مهریه به میزان پایین‌تر یا معادل 110 سکه برای زن بدون اثبات هیچ موردی وجود دارد. اما اگر مهریه بالاتر از 110 سکه تعیین شده باشد با استناد به ماده 22 این قانون باید تمکن مالی مرد برای پرداخت توسط زن ثابت شود و سپس دادگاه حکم پرداخت آن را صادر کند. اگر زوج مبلغ مهریه را تا 110 سکه به زوجه پرداخت نماید زن دیگر نمیتواند حکم جلب او را از دادگاه دریافت نماید به عبارت دیگر مهریه مازاد بر 110 سکه در قانون، ضمانت اجرای کیفری ندارد.
اقساط مهریه
به دلیل تورم و قیمت بالای سکه، اغلب مردان برای پرداخت مهریه درخواست قسط‌‌بندی دارند. برای این قسط‌‌بندی مرد باید به دادگاه ثابت نماید که توانایی پرداخت همه مهریه به صورت یکجا را ندارد که در همین راستا دادگاه پس از بررسی‌های مورد نیاز مهریه را قسط‌‌بندی خواهد نمود. همچنین اگر مرد در طول پرداخت اقساط مهریه نیز با مشکلاتی همچون کاهش درآمد مواجه شود می‌تواند درخواست تعدیل مبلغ اقساط را به دادگاه بدهد و دادگاه نیز پس از بررسی شرایط این کار را انجام خواهد کرد.
سخن آخر
مهریه یکی از حقوق مالی زن است که میزان آن هنگام عقد نکاح با توافق طرفین مشخص خواهد شد.
زن می‌تواند با توجه به نوع مهریه از نظر وصول هر موقع که بخواهد پرداخت آن را از مرد درخواست کرده و مرد نیز ملزم به پرداخت این دین خواهد بود. اما در قانون حمایت خانواده ذکر شده است که اگر میزان مهریه کمتر یا دقیقا 110 سکه بهار آزادی یا معادل آن باشد مرد ملزم به پرداخت آن خواهد بود و در صورت عدم پرداخت طبق قانون با وی رفتار خواهد شد. اما اگر این مهریه مازاد بر این تعداد باشد زوجه موظف است تمکن مالی مرد را برای پرداخت مازاد آن به دادگاه ثابت کرده و سپس درخواست پرداخت را ثبت کند.
