شناسنامه از زمره اسناد رسمی محسوب میشود که امکان اصلاح و ابطال آن فقط به موجب قانون میسر می شود، بنابراین قانون در مورد اصلاح شناسنامه علی الخصوص تغییر سن سختگیری های زیادی کرده است.
به موجب تبصره ماده واحده قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آنها افراد صرفا برای یکبار می توانند نسبت به تغییر سن خود اقدام نمایند.
البته تغییر سن ناظر به کاهش سن و افزایش سن می باشد.
تقاضای کاهش سن به بیش از 5 سال
اگر متقاضی تقاضای کاهش سن به بیش از 5 سال از سن مندرج در شناسنامه را داشته باشد
باید به اداره ثبت احوال محل صدور سند خویش با در دست داشتن اصل شناسنامه و 3 قطعه عکس و فیش وایریزی به حساب ثبت احوال وفق تعرفه هرساله جاری اداره مراجعه نماید و پس از ثبت درخواست موضوع در کمیسیون تشخیص سن بررسی و در صورت لزوم فرد به پزشکی قانونی جهت انجام معاینات پزشکی و تراکم استخوان ارجاع داده می شود و پس از آن کمیسیون نظر خویش را اعلام می کند و این رای قطعی می باشد و متقاضی صرفا در دیوان عدالت اداری می تواند نسبت بدان اعتراض نماید.
تقاضای کاهش سن کمتر از 5 سال
متقاضی میبایست به دادگاه محل اقامت خود دادخواست کاهش و تغییر سن را به همراه مدارکی چون استشهادیه، مدارک تحصیلی، مدارک پزشکی، اشتباهات مامورین ثبت احوال و هر مدارکی که هویدای مغایرت سن واقعی با سن مندرج در شناسنامه می باشد را ضم دادخواست نماید.
دادگاه مدارک را بررسی و رای صادر می کند که رای صادره قابل اعتراض در دادگاه تجدید نظر می باشد.
در حال حاضر عملا برای رسیدگی به پرونده های تغییر سن، ادله اثباتی آن معمولا 3 مورد بیشتر نیست که مختصرا بیان میکنیم:
تغیر سن از طریق مدارک تحصیلی
تقریبا می توان گفت بهترین روش برای تشخیص صحت ادعای مدعی تغییر سن بررسی تاریخ سال اول ابتدایی مدعی است.
به طور مثال فردی متولد سال 1370 می باشد و مدعی است 5 سال شناسنامه او را زودتر گرفتند یا از شناسنامه شخص دیگری استفاده می کرده و ...
در این حالت در سال 1376 باید وارد مدرسه و سال اول ابتدایی می شد و اما زمان بررسی تاریخ مدارک تحصیلی مشخص می گردد شخص مدعی در همان زمان مقرر به مدرسه رفته است، که حال باید از مدعی پرسید چگونه زمانی که یکی دو سالش بوده به مدرسه رفته است؟!!!!
تغییر به روش پزشکی قانونی
راهکار دیگر ارجاع امر به پزشکی قانونی برای معاینه و تشخیص سن و تراکم استخوان واقعی فرد مدعی است.
تغیر سن با شهادت شهود
یکی دیگر از ادله اثبات شهادت شهود می باشد که به طور مثال شهود بر صحت ادعای متقاضی تغییر سن و اینکه وی تا حالا از شناسنامه دیگری استفاده می کرده و مدعی واقعا متولد تاریخ دیگری است شهادت می دهند.
