چگونه می‌توانیم مفقودی چک را اعلام کنیم؟
چک چیست؟
معرفی انواع چک ها
ارکان چک را ذکر نمودیم و حالا قصد داریم انواع چک را به شما عزیزان معرفی کنیم؛ برخی از شناخته شده ترین انواع چک شامل موارد زیر است:
چک عادی: یکی از انواع چک است که توسط دارنده حساب در وجه فرد یا افراد دیگر صادر شده و باید در سامانه صیاد به ثبت برسد؛ چک های عادی فاقد اعتبار پرداختی خاصی هستند و تنها به اعتبار دارنده حساب، قابل اعتماد می باشند.
چک تضمین شده یا بانکی: این نوع از چک ها به درخواست مشتری توسط بانک صدور می یابند و مهم ترین مزیت آن ها عبارت است از تضمین پرداخت وجه توسط بانک؛ زیرا چک های تضمین شده معمولاً در وجه خود بانک یا یکی از شعب آن صادر می شوند.
چک تایید شده: برخورداری از اعتبار پرداختی بالاتر، یکی از مهم ترین ویژگی های این نوع از چک ها می باشد؛ دلیل آن هم این است که بانک وجود یا عدم وجود وجه مندرجِ چک را در حساب بررسی نموده و به دارنده حساب اطلاع می دهد و در صورت وجود وجه، چک را تایید می کند. بعد از صدور این نوع از چک ها، بانک حساب صادر کننده را به اندازه وجه مندرج در چک جدا و مسدود کرده و وجه آن را فقط به دارنده چک پرداخت خواهد کرد.
چک رمز دار یا بین بانکی: این نوع از چک ها همان طور که از نامشان مشخص است، باید همراه با رمز صادر شوند و به درخواست مشتری و توسط بانک برای یکی از بانک های کشور صادر شده و باعث انتقال پول از یک حساب مشتری به حساب دیگر (در بانک دیگر) خواهد شد.
چک سفید امضا: عدم وجود نام دارنده چک، تاریخ چک و... از مهم ترین ویژگی این نوع از چک ها می باشد؛ زیرا چک های سفید امضا تنها دارای امضاء صادر کننده هستند و سایر اطلاعات در آن ها درج نمی شود.
چک مدت دار: این نوع از چک ها که با نام چک وعده دار نیز شناخته می شوند، دارای زمان سر رسید هستند و تاریخ صدور و تاریخ سر رسید آن ها با یکدیگر متفاوت است؛ مثلا ممکن است تاریخ صدور آن یکم اردیبهشت سال 1400 و تاریخ سر رسید آن یکم دی سال 1401 باشد.
چک مسافرتی: تراول چک یا چک مسافرتی نوعی چک است که معمولاً توسط بانک صادر شده و مبلغ معینی دارد.
آشنایی با ارکان چک
اسناد تجاری چک دارای ارکان مختلفی هستند که شامل: صادر کننده چک، دارنده چک و محال علیه می باشد. صادر کننده همان طور که از نامش پیداست، به شخص دارنده حساب چک گفته می شود که بعد از تکمیل مشخصات و امضاء نمودن چک، آن را به دارنده تحویل می دهد.
دارنده چک شخصی است که صادر کننده و دارنده حساب، چک را به نام او صادر می نماید. لازم به ذکر است که امکان صدور چک در وجه فرد مشخص و حواله کرد به او یا در وجه حامل وجود دارد؛ اما اگر چک از طریق وراثت یا ظهرنویسی نیز به شخصی منتقل شده باشد، آن شخص دارنده چک محسوب خواهد شد.
محال علیه سومین و آخرین رکن چک می باشد؛ واژه "محل" در اسناد و مدارک تجاری به معنای پول است و چک بی محل یعنی چکی که حساب آن خالی بوده و وجهی برای دریافت وجود ندارد؛ اما محال علیه به محلی که وجه چک یا اعتبار آن قرار دارد (یعنی بانك) گفته می شود.
مراحل اعلام مفقودی چک:
مرجع صالح جهت رسیدگی به مفقودی:
اثبات مفقودی چک:
سامانه اعلام مفقودی :
چک مفقودی حامل:
نکته مهم : را در نظر داشته باشید که از تاریخ ۱۳۹۹/۰۹/۲۱، صدور چک در وجه حامل ممنوع می‌باشد.
اعلام مفقودی چک به دروغ یا به شکل صوری :
اقرارنامه مفقودی چک از ذینفع:
مفقود شدن چک ضمانت
در رابطه با مفقود شدن چک ضمانت باید گفت، مطابق تبصره 3 ماده 14 قانون صدور چک: پرداخت چک های تضمین شده و مسافرتی را نمی توان متوقف نمود، مگر آن که بانک صادر کننده نسبت به آن ادعای جعل نماید، در این مورد نیز حق دارنده چک راجع به شکایت به مراجع قضایی طبق مفاد قسمت اخیر ماده 14 محفوظ خواهد بود.
بنابراین پرداخت چک های ضمانت تنها در صورتی که بانک صادر کننده ادعای جعلی بودن آن ها را داشته باشد، متوقف خواهد شد و مفقود شدن این نوع از چک ها موجب عدم پرداخت وجه مندرجِ روی آن ها نخواهد شد؛ در غیر این صورت، اگر پرداخت چک های مذکور متوقف گردد، دارنده چک میتواند علیه کسی که دستور عدم پرداخت داده، شکایت کند.
مفقود شدن چک سفید امضا
مفقود شدن چک سفید امضا از نظر مراحل قانونی (جهت جلوگیری از مشکلات احتمالی) هیچ تفاوتی با چک های دیگر (یعنی چک هایی که سفید امضا نیستند و مشخصات آن ها به طور کامل درج شده) ندارد؛ چنانچه یک چک سفید امضا مسروقه یا مفقود شود، انجام اقدامات قانونی بیان شده، از طریق مراجع مربوطه لازم است.
در صورتی که یک یا چند فقره چک سفید امضا مفقود شده باشد، دارنده حساب مربوط به آن چک باید طبق مراحلی که برای اعلام مفقودی چک وجود دارد (همان مراحلی که در ابتدای این مقاله ذکر شد) عمل کند.
نمونه شکوائیه مفقودی چک
در این قسمت قصد داریم یک نمونه شکوائیه مفقودی چک را جهت آشنایی بیشتر شما عزیزان در ادامه ذکر کنیم:
دادستان محترم دادگاه عمومی و انقلاب شهرستان ............
با عرض سلام و ادب
به عرض میرساند اینجانب .......... صادر کننده چک، صاحب حساب جاری به شماره ......... بر عهده بانک .......... شعبه .......... می باشم. با عنایت به اینکه دسته چک اینجانب از شماره سریال .......... الی شماره ......... در تاریخ ........... در حوالی ........... مفقود شده است، لذا در اجرای ماده 14 قانون صدور چک به بانک محال علیه مراجعه کرده ام و به عرض اینجانب حساب مذکور مسدود شده است و گواهی نامه صادر شده از بانک مبنی بر بسته بودن حساب بنده نیز به پیوست تقدیم می شود.
با این حال نظر به مراتب یاد شده استدعا دارم دستور فرمایید جهت جلوگیری از سوء استفاده احتمالی از چک های مفقود شده، مراتب را به بانک محال علیه اعلام گردیده و به علاوه اقدامات لازم دیگر نیز انجام شود.
نمونه رأی مفقودی چک
در این قسمت قصد داریم یک نمونه رای مفقودی چک را جهت آشنایی بیشتر شما عزیزان در ادامه ذکر کنیم:
در خصوص واخواهی آقای ح، فرزند ش، با وکالت آقای س، نسبت به دادنامه شماره ............ صادره از سوی این شعبه، با توجه به مندرجات پرونده، توضیحات شاکی، دفاعیات وکیل متهم و مستندات ابرازی از سوی وی که حکایت دارد دسته چک متعلق به متهم در تاریخ ............ مفقود و مبادرت به طرح شکایت کیفری نموده و بانک محال علیه نیز عدم مطابقت امضا صادر کننده چک با نمونه امضای موجود در بانک را گواهی نموده و شاکی نیز اذعان داشته که چک را از متهم دریافت ننموده، بلکه از فردی به نام ف . ص و در قبال فروش اتومبیل دریافت نموده که با وصف مذکور قدر متقین این است که چک صادره بلامحل نبوده، بنابراین دادگاه با پذیرش واخواهی و نقض دادنامه معترض عنه، مستند به ماده 13 قانون صدور چک و ماده 177 قانون آیین دادرسی کیفری رای بر برائت نامبرده صادر و اعلام می نماید.
رای صادره حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابلِ تجدید نظر خواهی در محاکم محترم تجدید نظر استان ......... می باشد.
